پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا


اقتدار ملی


اقتدار ملی
جهان چاره ای به جز تغییر در الگوهای مصرف انرژی خود از مایع سیاه رنگ نفت به انرژی سبز گاز ندارد!
افزایش جمعیت و بالارفتن سرانه مصرف انرژی، توسعه نیروگاهها و صنایع، بالارفتن آلودگیهای زیست محیطی ناشی از استفاده از نفت،‌ بنزین، گازوئیل، بالارفتن قیمت نفت و هزینه های جابجایی و تبدیل آن، کم شدن ذخایر نفت و بسیاری دلایل دیگر باعث شده است تا جهانیان «گاز» را به عنوان محصولی ارزشمند، ارزان،‌کم خطر و با پائین ترین نرخ آلودگی انتخاب کنند. ایران با حجم بسیار گسترده ای از ذخایر و منابع گازی مقام دوم را پس از روسیه در جهان دارد. البته در مصرف گاز نیز متأسفانه سوم است و شاید اگر در منطقه به تنهایی محاسبه شود مقام اول را کسب خواهد کرد که صد البته پرداختن به بحث بالابودن مصرف گاز و عموماٌ انرژی در ایران جاو زمان دیگری را می طلبد و آن را به بعد وا می گذاریم.
به هر روی وجود میادین بسیار عظیم پارس جنوبی، پارس شمالی، گلشن و فردوسی در عمق خلیج فارس و دیگر میادین بزرگ پراکنده در این سرزمین پهناور باعث شده است که آرام،‌ آرام ایران در « صنعت گاز» نیز به عنوان یک کشور مهم و استراتژیک نقش ایفا نماید و یکی از اولین کشورهایی باشد که بحث « اوپک گازی » را به میان آورده و تاکنون نیز در ایجاد آن نقش زیادی داشته است. بدون تردید این نقش استراتژیک در جهان با وجود میادین عظیم گازی در کشور در آینده بسیار پررنگ تر شده و در مبادلات سیاسی و اقتصادی منطقه نیز بسیار تأثیرگذار خواهد بود. پس از آغاز طرح توسعه میدان گازی پارس جنوبی در قسمت متعلق به ایران با مساحت ۳۷۰۰ کیلومتر مربع، و مشخص شدن حدود و ثغور در این میدان عظیم مشخص شد ذخیره ۱۴ تریلیون متر مکعبی گاز طبیعی و میعانات گازی ۱۸ میلیارد بشکه ای آن بیش از نیمی از کل گاز کشور و بیش از ۸% از گاز دنیا را تشکیل می دهد. اهمیت توسعه و لزوم تسریع در بهره برداری از این منبع عظیم انرژی با توجه به گذر از جنگ هشت ساله و آغاز سازندگی کشور و توسعه صنایع امری آشکار و بدیهی می نمود. با تأسیس شرکت نفت و گاز پارس در دیماه سال ۱۳۷۷ و آغاز توسعه طرحهای میدان گازی پارس جنوبی به زودی پنج فاز آن توسعه و به بهره برداری رسید. فازهای ۶،‌ ۷ و۸ پارس جنوبی شاید آخرین اثرات وجود یک شرکت خارجی را در ساخت و نصب و راه اندازی سکوهای دریایی این طرح باخود همراه داشت و پس از آن در طرح توسعه فازهای ۹ و۱۰ دیگر این نیروهای متخصص داخلی بودند که در همه ابعاد،در طراحی،
‌ساخت، نصب و اجرای پروژه ها،‌ درخشکی و دریا به باور توانستن رسیده بودند و ثمرات آن هم اینک برای همگان قابل مشاهده است.
● اهداف طرح توسعه فازهای ۹ و ۱۰
طرح توسعه فازهای ۹ و۱۰ به منظور تامین روزانه پنجاه میلیون متر مکعب گاز طبیعی، هشتاد هزار بشکه میعانات گازی، چهارصد تن گوگرد و تولید سالانه یک میلیون تن اتان جهت مصارف پتروشیمی و
یک میلیون و پنجاه تن هزار تن گاز مایع پروپان و بوتان «LPG» برای صادرات در نیمه دوم سال ۱۳۸۱ به کنسرسیومی متشکل از شرکت GS کره جنوبی،‌ شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت (OIEC) و شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران (IOEC) به صورت E.P.C «طراحی، تدارکات و تأمین، ساخت و راه اندازی»
واگذار و مدت زمان توسعه آن نیز در ابتدا ۶۰ ماه و در نهایت ۶۸ ماه تعیین گردید.
رکورد استفاده از نیرو و توان داخلی در این طرح به اوج خود رسیده است. حضور شرکت کره ای GS برای طراحی حدود ۵۵% از پالایشگاه خشکی و سهولت در خرید کالاها و تجهیزات انجام امور را قدری آسانتر کرده است . اما در مقابل شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت نیز توانست برای اولین بار طراحی ۴۵% از پالایشگاه خشکی این طرح عظیم را به انجام رساند. این شرکت ساخت و اجرای پالایشگاه خشکی را نیز به طور کامل برعهده داشت. از سوی دیگر شرکت مهندسی وساخت تاسیسات دریایی ایران نیزتوانست با استفاده از قابلیت های اجرایی، نیروهای متخصص و توانمند و امکانات گسترده خود در شهر همیشه قهرمان خرمشهر دو سکوی تولید این طرح را ساخته،‌ حمل و نصب نماید. عملیات coating یا سنگین کردن لوله های" ۳۲ دریا نیز در خرمشهرو کارخانه ای که به این منظور ساخته شده است و حدود هشتصد نفر را به صورت مستقیم و غیر مستقیم به اشتغال در خود مشغول کرده است، انجام و در عمق آبهای نیلگون خلیج فارس نصب گردید، به فاصله ای حدود نود کیلومتر از ساحل عسلویه و به همراه دو خط لوله " ۵/۴انتقال گلایکول!
حفاری میدان نیز پس از حفر دو چاه توصیفی در فاز ۹ و فاز ۱۰ توسط شرکت ملی حفاری ایران آغاز و هم اکنون به نتایج بسیار خوبی رسیده است. لازم به ذکر است قراردادحفاری با این شرکت در نیمه دوم سال ۸۵ به امضاء رسیده بود.
اجرای این پروژه عظیم دستاوردهای دیگری نیز دراستفاده از توانمندی داخلی و حضور بیش از یکصد شرکت کوچک و بزرگ ایرانی در اجرای این طرح داشته است:
ـ بیش از یک میلیون نفر ساعت زمان برای طراحی پالایشگاه خشکی صرف شده است.
ـ بیش از یکصد میلیون نفر ساعت زمان به ساخت و اجرای پالایشگاه خشکی اختصاص داده شده است.
ـ بیش از ۲۸۰ هزار متر مکعب بتون ریزی در پالایشگاه انجام شده است.
ـ بیش از ۸۰۰ کیلومتر انواع لوله و لوله های صنعتی در پروژه استفاده شده است.
بیش از ۴۲۰۰ کیلومتر کابل کشی برق و ابزار دقیق در پالایشگاه صورت گرفته است.
ـ بیش از ۵/۵ میلیون متر مکعب عملیات خاکبرداری و خاک ریزی در پروژه انجام شده است.
بیش از ۴۴ هزار تن steelstracture‌ در پالایشگاه نصب گردیده است.
ـ دو سکوی سر چاهی هر یک به وزن ۲۵۰۰ تن ساخته و نصب گردیده است.
ـ دو خط لوله"۳۲ دریایی به طول نزدیک به دویست کیلومتر به همراه دو لوله" ۵/۴ انتقال منواتیلن گلایکول ساخته و در عمق آبهای خلیج فارس نصب و آماده بهره برداری شده است.
ـ بیش از ۰۰۰/۱۲ نفر نیروی ایرانی به صورت مستقیم در این پروژه مشغول به فعالیت بوده و هستند.
ـ و بالاخره اینکه مدیریت اجرایی پروژه توسط شرکتهای ایرانی صورت گرفته است.
● چالشها و مشکلات
ایران اسلامی با توجه به ماهیت وجودی خود و اینکه از ابتدا تصمیم داشته است روی پای خود بایستد و از نیرو و توان خود استفاده کند و درمقابل زور تسلیم نشود، لذا پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و سردادن شعار نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی، همواره مورد ظلم و انجام تحریم های گوناگون ابرقدرتهای استعمارگر و کشورهایی که چشم دیدن رشد،‌پیشرفت و توانمندی ایرانی را ندارند واقع شده است.
در اجرای طرحهای پارس جنوبی نیز این مطلب کاملاً صدق می کند و درخصوص طرح فازهای ۹و ۱۰ به علت ایجاد تحریم های شدید کشورهای غربی مشهودتر است. عواملی که تا حدودی اجرای این طرح عظیم را با مشکل رو به رو کرد عبارت بودند از:
۱) تحریم های مالی و تجهیزاتی بین المللی
۲) تاکید بر سهیم کردن شرکتهای داخلی در سرمایه گذاری و اجرای پروژه ها بااین هدف که در نهایت باعث خودکفایی ملی در طراحی، ساخت و اجرای پروژه ها خواهد شد. این امر هم اکنون باعث ارتقاء سطح دانش و تکنولوژی در شرکتهای داخلی و رشد پیمانکاران و از همه مهمتر ایجاد مدیریت ایرانی در این ابعاد عظیم شده است.
۳) حجم عظیم سرمایه گذاری مورد نیاز برای اجرای طرح که در هر فاز با احتساب قیمتهای جهانی حدود دومیلیارد دلار می باشد و شرکتهای داخلی توانایی سرمایه گذاری با این حجم را نداشتند. ناگفته نماند هم اکنون با حمایت دولت و تشویق شرکتها و موسسات داخلی درعقد قراردادهای فاینانس و تامین اعتبار داخلی تا حدود زیادی مشکلات مرتفع شده است.
۴) تولید و ساخت قسمتی از تجهیزات اصلی پالایشگاه در خارج از کشور و انحصاری بودن آنها،‌تهیه،‌ خرید و حمل آن به کشور را با مشکلاتی مواجه می نمود که با برنامه ریزیهای صورت گرفته درکمترین زمان و حداقل تاخیر هم اکنون به نتیجه رسیده است.
هم اینک با حول و قوه الهی و تلاش دست اندرکاران و متخصصان، پالایشگاه فازهای ۹و۱۰ آماده افتتاح رسمی و در حال تولید گاز طبیعی می باشد و حفاری چاههای دریایی آن نیز با رشد مناسبی در حال پیشرفت بوده و هیچ یک از تحریم های غرب نیز همچون دفعات قبل نتوانست خللی در اراده پولادین این ملت بوجود بیاورد.
● دستاوردها
در مقابل چالشها و مشکلات فوق که شاید هزینه بالایی را نیز به خود اختصاص داده است، انجام طرحهای توسعه ای پارس جنوبی دستاوردهای بسیار گرانبهایی نیز دربر داشته است که اهم آنها به شرح ذیل می باشد:
ـ دستیابی و استفاده از فناوریهای جدید و مطابق استاندارد جهانی در طراحی و ساخت پالایشگاه، سکوهای تولید و خطوط لوله زیر دریا
ـ دستیابی و استفاده از فناوریهای جدید و نوین اکتشاف و بهره برداری از میادین گازی کشور توسط شرکتهای داخلی
ـ استفاده از دستگاههای حفاری مجهز به تکنولوژی روز دنیا
ـ استفاده از فناوری لرزه نگاری سه بعدی در پارس جنوبی و دیگر میادین درحال توسعه توسط شرکت نفت و گاز پارس
ـ تجهیز و استفاده از سیستمهای پیشرفته و مطابق با تکنولوژی روز دنیا درخصوص کاهش آلاینده های زیست محیطی و جلوگیری از انتشار موارد مضر در فضاهای مجاور طرحهای توسعه ای
ـ بهبود وضعیت ایمنی سکوهای دریایی و پالایشگاها
ـ رشد درآمد ناخالص ملی
ـ ایجاد اشتغال و انتقال دانش فنی
ـ صیانت از منافع ملی
ـ آموزش نیروهای جوان و بااستعداد در حین اجرای پروژه ها
ـ کاهش خطر ریسک در انجام فعالیتهای اجرایی و نظارت دقیق در اجرای HSE در پروژه
ـ ساخت و استفاده از مخازن دوجداره LPG درطرحهای توسعه ای برای اولین بار در کشور
ـ بالابردن ضریب اطمینان طرحها و پالایشگاهها در جهت مقابله با امر زلزله،‌حوادث طبیعی وسیل
□□□
ذکر موارد فوق که بیانگر یک تلاش جمعی عظیم توسط مردان و زنان سختکوش ایرانی و با استفاده از تکنولوژی روز دنیا می باشد نه به این معناست که در اجرای پروژه های عظیم ملی هیچ مشکلی وجود ندارد و به اصطلاح همه چیز بر وفق مراد است! بلکه با این قصد صورت می گیرد که به جای نگاه به نیمه خالی لیوان بیائید به قسمتهای پر آن نیز نگاهی بیندازیم و داشته های خود را فهرست واریادآوری کنیم. مگر نه این است که تا قبل از انقلاب شکوهمند اسلامی تمامی تجهیزات و ادوات ساخت کارخانجات کوچک و بزرگ کشور به صورت یک پکیج آماده از آن سوی آبها به این کشور می آمد و در اینجا فقط مونتاژ می شد و اغلب آن نیز کالاهای مصرفی تولید می کرد؟ به راستی، آنچه هم اکنون یعنی تنها پس از سی سال از پیروزی انقلاب به ثمر رسیده است قابل توجه نیست؟ آیا این همه دستاورد که تنها شمار کمی از آن در پارس جنوبی به ثمر رسیده و در اینجا بیان شد توسط چه کسانی و تحت چه شرایطی به دست آمده است؟ به راستی تا به کی باید به جای تقویت داشته ها و استفاده از خرد جمعی تنها به ذکر مشکلات،‌ کاستیها و نداشته ها پرداخت؟
به واقع هر کسی حتی یکبار از عسلویه و طرحهای توسعه ای پارس جنوبی دیدن کرده باشد شاهد جوانان پرشور، توانمند، جویای نام و بدون تکلفی خواهد بود که همگی خواستار تلاش روزافزون برای عزت و اعتلای این مرز و بوم می باشند و به راستی نیز هر آنچه در توان دارند بدون توجه به گفته های آنان که در کنار گود نشسته اند و تنها از دوردستی بر آتش دارند به کار و فعالیت شبانه روزی خود مشغولند و با شادی مردمان جای جای این وطن شاد و با غم ایشان ناشادند.
چه نیکو فرموده است مقام معظم رهبری که: ایرانی بسازید که هر کس در هر کجای دنیا به این کشور نگاه کرد معجزه اسلام را در شکوفایی یک کشور و ملت به چشم ببیند.
مجید بوجارزاده
کارشناس ارشد ارتباطات


همچنین مشاهده کنید