نمایی دیگر از مرد حماسه

یکی از کتاب هایی که با استفاده از این شیوه نوشته شده و تا حد زیادی در ارائه اطلاعات لازم برای خوانندگان موثر واقع شده کتاب«به دنبال فردوسی» است،کتابی که به هر حال به دلیل تعلق داشتن به زندگی یکی از چهره های بزرگ تاریخ ادبیات فارسی کتابی قابل توجه است.
بسیاری از زندگی نامه نویسان داستانی بر این باورند که این شیوه نوشتن یکی از مشخصات بارز این کتاب ارائه اطلاعات دقیق در باره زندگی فردوسی است،اطلاعاتی که به شکلی مستقیم به روند رشد ذهنیت او ارتباط مستقیم دارند. مخصوص رده سنی نوجوانان است و بر همین اساس نوع نگاه آن ها به موضوعات انتخابی نگاهی نوجوان محور است، در حالی که این شیوه می تواند به عنوان یک منبع برای دریافت اطلاعات لازم و میزان لذت بردن از یک متن محصور به یک رده سنی نباشد.
محمد حسینی در کتاب «به دنبال فردوسی»گرچه نتوانسته خود را از این ذهنیت برهاند، اما نوع برخورد او با موضوع و پرداخت مناسب کارش را به یک کار خواندنی تبدیل کرده است.
یکی از مشخصات بارز این کتاب ارائه اطلاعات دقیق درباره زندگی فردوسی است،اطلاعاتی که به شکلی مستقیم به روند رشد ذهنیت او ارتباط مستقیم دارند.
حسینی در این کتاب با حوصله تمام در پایان هرفصل به مسائلی چون موقعیت های جغرافیایی و شیوه برخورد حکام با کتاب«به دنبال فردوسی» کتابی قابل اعتماد است که خواننده می تواند به راحتی همه اطلاعات تاریخی آن را به رسمیت بشناسد و درحافظه خود ثبت کند،شرح مفصل زندگی فردوسی و مشکلاتی که او درباره خلق شاهنامه داشته در سایه زبان داستانی حسینی به خوبی از کار در آمده و گفتگو های آن کاملا با منطق روایتی همخوانی دارند:«با توام زن!فردوسی را نمی شناسی؟»دختر فردوسی جوابی نمی دهد،فرمانده به سوی نقال می رود:«تو مرد نمی دانی کجا می شود پیدایش کرد؟»نقال می گوید:«در شاهنامه اش».... انسان های اهل فضل و همچنین واکاوی اسطوره ها پرداخته که در نوع خود کم نظیر است،از سوی دیگرزبان داستانی حسینی در این کار زبانی ساده و همه فهم است که به محض شروع شدن خواننده را به دنبال خود می کشاند.
کتاب«به دنبال فردوسی» کتابی قابل اعتماد است که خواننده می تواند به راحتی همه اطلاعات تاریخی آن را به رسمیت بشناسد و درحافظه خود ثبت کند،شرح مفصل زندگی فردوسی و مشکلاتی که او درباره خلق شاهنامه داشته در سایه زبان داستانی حسینی به خوبی از کار در آمده و گفتگو های آن کاملا با منطق روایتی همخوانی دارند:«با توام زن!فردوسی را نمی شناسی؟»دختر فردوسی جوابی نمی دهد،فرمانده به سوی نقال می رود:«تو مرد نمی دانی کجا می شود پیدایش کرد؟»نقال می گوید:«در شاهنامه اش»....
یکی از فصل های درخشان «به دنبال فردوسی» ساخت و ساز مناسب فضا و موقعیت برای نمایاندن هرچه بیشتر مظلومیت های او و آزارهای سلطان محمود غزنوی است،تصویری که حسینی از تشییع پیکر فردوسی وسواران سلطان که به گفته خودشان هدیه ای بزرگ را برای او آورده اند تصویری تاثیر گذاراست که تا مدتی در ذهن خواننده باقی می ماند.
خواننده بزرگ سال یا نوجوان در خلال این کتاب با فراز و نشیب هایی روبرو می شود که علاوه بر وجوه بارز تاریخی به بخش های دیگری از سوالات همیشگی درباره انگیزه سرایش شاهنامه پاسخ می دهند.
یکی از مشکلاتی که همواره گریبان گیر زندگینامه نویسان داستانی بوده فداکردن ماجراهای صحیح و افتادن یکی از مشکلاتی که همواره گریبان گیر زندگی نویسان داستانی بوده فداکردن ماجراهای صحیح و افتادن در ورطه فضایی کاملا داستانی است،مسئله ای که باعث می شود نویسنده نتواند آن گونه که باید از پس ارائه دقیق موارد تاریخی برآید. در ورطه فضایی کاملا داستانی است،مسئله ای که باعث می شود نویسنده نتواند آن گونه که باید از پس ارائه دقیق موارد تاریخی برآید.
حسینی ظاهرا در بعضی از قسمت های کار کمی عجله به خرج داده ونوع گفتگوهایش رنگ و بویی از تصنع و شعار به خود گرفته اند،نکته ای که او در سراسر کار سعی کرده خودش را ازآن برهاند،اودر بیشتر فضای این کتاب سعی کرده از اظهار نظر های شخصی و احساسی دوری کند و این تلاش او تا حد زیادی هم نتیجه داده اما خواننده به ناگاه وارد فضایی می شود که به جز شعار نمی توان نام دیگری بر آن نهاد:«....مردمی که این طور تحقیر شده اند به یادآوری نیاز دارند.اسطوره لازم دارند.باید به یادشان آورد مهم بوده اند و باز می توانند مهم باشند....»
گرچه در کار حسینی از این گونه گفتگوها بسیار یافت می شود اما او در مهارشعارگونگی موضوع و اطلاعات مستقیم درست و بجا استفاده کرده و فقط در چند مورد عنان اختیار ارائه زندگی شخصیت های بزرگ تاریخی و ادبی به یک ذهنیت هنرمندانه نیاز دارد که وقایع را در بهترین حالت ممکن تصویر کند،حسینی در این کار از موضوعاتی که ممکن است هر ایرانی بارها و بارها در باره فردوسی شنیده باشد نکاتی تازه بیرون آورده و با حال و هوایی تازه عرضه کرده است. را از دست داده است.
ارائه زندگی شخصیت های بزرگ تاریخی و ادبی به یک ذهنیت هنرمندانه نیاز دارد که وقایع را در بهترین حالت ممکن تصویر کند،حسینی در این کار از موضوعاتی که ممکن است هر ایرانی بارها و بارها در باره فردوسی شنیده باشد نکاتی تازه بیرون آورده و با حال و هوایی تازه عرضه کرده است.
تصویری که او از دوران کودکی فردوسی ارائه می دهد تصویری جان دار و بکر است که علاوه بر استفاده از گفتگوهای مناسب وبه دور از جنبه ساختگی بودن دارای باری از حس باورهستند:«...معلم به پسرک نگاه کرده بود:«اسمت حسن نبود؟»
«بله استاد،حسن ابن علی»
«علی دهقان باژ»
«بله استاد» قدم زنان پیش رفته بود.
«پدرت مرد دانشمندی است»
«می دانم.....»
کثرت منابعی که در آخر کتاب به آن ها اشاره شده نشان از حساسیت بالای نویسنده در ارائه هرچه صحیح تر اطلاعات دارد،نکته ای که میزان اطمینان به اثر را چند برابر می کند.

رسول آبادیان

منبع : روزنامه جوان