حرکتی به نفع شهروند فرهنگی

وقتی سال ۸۴ دکتر محمدباقر قالیباف در مراسم افتتاحیه بیست و چهارمین جشنواره فیلم فجر وعده ساختن سینما آزادی را می‌داد همه در انتظار درمان شدن این زخم کهنه شهر چشم انتظار افتتاح بودنداما هرچه به زمان افتتاح این مجموعه سینمایی نزدیک‌تر می‌شد آنقدر از ساخت و ساز و افتتاح مجموعه‌های سینمایی در نقاط مختلف تهران خبر می‌آمد که وقتی سینما آزادی مراسم افتتاحیه خود را اعلام کرد گویی سینماسازی در شهر امری عادی و روزمره بود.
شهردار تهران در جشنواره فیلم فجر عنوان کرد به‌زودی سالن‌های بیشتری در شهر ساخته می‌شود و امروز روز تحقق آن وعده هاست. با گذشت ۳ سال از آن سخنرانی کوتاه، امروز شهر تهران صاحب پردیس‌ها و مجموعه‌های سینمایی متعددی است و به تبع آن جشنواره فجر نیز امسال در فضای سینمایی کاملا جدیدی برگزار شد. این تجربه، آن هم در سی امین سال پیروزی انقلاب با وجود ‌مشکلات متعدد می تواند بخشی از بی‌توجهی تاریخی مسئولان فرهنگی به سینما را جبران کند.ش
اگر چه پس از انقلاب در برهه‌های گوناگون می‌توان شاهد بود که هرگاه بی‌مهری‌هایی از سوی بخش‌هایی نسبت به حوزه فرهنگ صورت می‌گیرد در بخش دیگری از ساختار اجرایی کشور اقداماتی انجام می‌شود که مانع از ناامیدی دست اندرکاران و کارگزاران فرهنگ می‌شود.
در چند سال اخیر با وجود آنکه شاهد وجود اختلافاتی میان شهرداری و وزارت ارشاد بوده‌ایم که گاه و بی‌گاه مصادیق و نشانه‌هایی از آن در رسانه‌ها نیز منعکس شد و آخرین آن نیز مناقشاتی بود که نسبت به ساخت و ساز تئاتر شهر صورت گرفت و در رسانه‌ها نیز بازتاب داشت مسئولین شهرداری دست از تلاش در حوزه فرهنگ نکشیدند و همچنان موضوع فرهنگ را در دستور کار خود قرار دادند.
از منظر برخورد محافظه‌کارانه شاید بشود گفت اگر در مجموعه شرایط موجود، شهرداری تلاش‌های فرهنگی خود را متوقف می‌کرد یا کاهش می‌داد جای خرده‌گیری نبود اما تاکید مسئولین شهرداری بر استمرار فعالیت‌های فرهنگی حکایت از آن دارد که علاقه به نیاز فعالیت‌های فرهنگی در این حوزه متاثر از نگاه و سیاست مقطعی نبوده و آهسته و پیوسته رفتن در حوزه فرهنگ در دستور کار شهرداری قرار دارد.
با وجود اختلاف نظرهایی میان وزارت ارشاد و شهرداری، شهرداری تهران وظیفه خود می‌داند همه امکانات خود را برای برگزاری هرچه باشکوه‌تر جشنواره فیلم فجر به‌کار گیرد. چون این جشنواره بیش از آنکه جنبه هنری و حرفه‌ای و تخصصی داشته باشد بخشی از آیین بزرگداشت انقلاب اسلامی است و جنبه مردمی آن از ارزش ویژه‌ای برخوردار است.
از نگاه شهروندان می‌توان انتظار داشت این رویکرد که ما از آن به رویکرد تعامل در جهت نیازهای فرهنگی شهروندان یاد می‌کنیم همچنان در شهرداری استمرار یابد چرا که در برهه‌های مختلفی شاهد بوده‌ایم این رویکرد در مناقشات سیاسی تبدیل به کناره‌گیری از منافع فرهنگی شهروندان شده و نیازها و منافع فرهنگی آنان دستخوش محافظه کاری و به بوته فراموشی سپرده شده است.
آنچه امسال شاهد شکوفایی گسترده آن هستیم و از دو سال پیش آغاز شده خبر از این تعامل دارد.امسال شهرداری سهم بسزایی در بیست و هفتمین جشنواره فیلم فجر دارد. اگر بخواهیم گستردگی این همکاری را مرور کنیم لازم است از نخستین روز آغاز جشنواره شروع کنیم.
امسال جشنواره فیلم فجر افتتاحیه خود را در برج میلاد برگزار ‌کرد. پیش از این نیز برج میلاد میزبان اهالی سینما در جشن بزرگ سینمای ایران بود، اما مهمانان جامعه سینمایی مدعو از سوی جشنواره فیلم فجر امسال از چشم‌انداز برج میلاد با ظرفیت ۱۴۰۰ صندلی به شهر نگریستند. در اختیار قرار دادن سالن میلاد برای برگزاری افتتاحیه می‌تواند بخشی از مشکل بزرگ جشنواره فجر، یعنی نداشتن سالنی مناسب برای برگزاری افتتاحیه و اختتامیه را حل کند.
علاقه‌مندان به حضور در آیین‌های سینمایی زیادند و سالن‌هایی نظیر وحدت به جهت محدودیت گنجایش، هیچگاه پاسخگوی نیازهای جشنواره نبوده است. سالن‌هایی نظیر تالار وزارت کشور نیز با وجود ظرفیت و گنجایش مناسب به جهت نداشتن امکانات متناسب با چنین مراسمی به محلی برای اجتماعات بزرگ بعضا سیاسی تبدیل شده است.
جشنواره پیش از این برای برگزاری بازار فیلم نیز همواره با مشکل مکان مناسب روبه‌رو بود. برگزاری بازار در هتل لاله تهران به جهت فقدان حداقل امکانات لازم، اصولاً شکل جدی نداشت. از سال ۸۲ به بعد با انتقال بازار به مجموعه حجاب تا حدودی این نقیصه برطرف شد اما همچنان کمبود سالن‌های نمایش فیلم مناسب، آن هم برای میهمانان خارجی که به تماشای فیلم در سالن‌های استاندارد عادت کرده‌اند از شأن بین‌المللی جشنواره می‌کاست. امسال بخش بین‌الملل بنیاد فارابی برای برگزاری بازار فیلم جشنواره، پردیس سینمایی ملت را انتخاب کرد‌ ‌ و پردیس سینمایی ملت پذیرای شرکت‌های ایرانی و خارجی عرضه‌کننده فیلم است.
پردیس سینمایی ملت که روزگاری خبر ساخت آن امید‌های داشتن کاخ جشنواره را تقویت می‌کرد امسال با اختصاص سالن‌های نمایش به اکران فیلم‌های جشنواره و میزبانی بازار فیلم، یکی از مهم‌ترین مجتمع‌های سینمایی است که جشنواره فجر را حمایت می‌کند. پردیس سینمایی ملت در فضایی کاملاً متفاوت پس از برگزاری بخش بین‌الملل در اختیار جامعه سینمایی کشور قرار خواهد گرفت. اهالی سینما درگذشته اگر می‌خواستند در سالن‌های استاندارد به تماشای فیلم‌های خود بنشینند باید مشکلات زیادی را تحمل می‌کردند، هنوز هم تهیه‌کنندگان باید فیلم‌ها را در سالن‌هایی تماشا کنند که فاصله زیادی با یک سالن استاندارد دارد.
برآورده شدن این آرزوی جامعه سینمایی کشور می‌تواند به امنیت حرفه‌ای آنان منجر شود. گروهی از تولید‌کنندگان هرگاه صحبت از توجه به ارتقای کیفیت صدا و تصویر فیلم می‌شود با این سؤال مواجه‌اند که برای چه ؟ با کدام سالن ؟و... حالا دیگر تصویر نامطلوب و صدای ناخوش فیلم به چشم می‌آید و به گوش می‌رسد و سینماگران شاید حاضر نشوند در بخش ارتقای تصویر و صدای فیلم کم کاری کنند و وقتی چنین شود استودیو‌های صدا دیگر نمی‌توانند دکه‌های کوچک زیر پله باشند و لابراتوارها نیز باید به حفظ استانداردها توجه‌ ویژه‌ای کنند. آشکار است که حل مشکل نمایش می‌تواند به حل بسیاری از مشکلات تولید کمک کند.
مجتمع سینمایی آزادی از دیگر سینماهای نمایش‌دهنده فیلم است که به اکران فیلم بخش بین‌الملل می‌پردازد. ۵ سالن سینما آزادی شامل: اصلی، شهرقصه، شهر فرنگ، شهر هنر و شهر هفتم بیش از نیمی از سالن‌های نمایشی بخش بین‌الملل را به‌خود اختصاص داده است. با افزوده شدن سالن‌های پردیس زندگی و پردیس رازی به مجموعه نمایش‌دهنده فیلم‌های جشنواره، شهرداری سهم مؤثری در سالن‌های نمایش‌دهنده فیلم دارد. این میزان سالن نمایش‌دهنده، علاوه بر آنکه شرایط لازم برای حضور طیف‌های مختلفی را در جشنواره فراهم می سازد باعث پایین آمدن هزینه فراوانی است که هر سال از سوی معاونت سینمایی برای در اختیار قرار گرفتن سینماها و محل برگزاری بازار فیلم پرداخت می‌شد.
شهرداری تهران با محور قراردادن توجه به شهروند فرهنگی، رسالت خود دانسته تا در مهم‌ترین جشنواره سینمایی کشور سهم جدی داشته باشد. امسال علاقه‌مندان جشنواره در فضاهایی کاملا متفاوت از نظر بصری، صدا و تصویری حرفه‌ای را از جای جای شهر در جشنواره فجر تجربه می‌کنند. با این همه اما باید گفت جشنواره‌های فیلم فجر و تئاتر فجر همچنان نیازمند محلی مناسب برای برگزاری حرفه‌ای هستند. حق این است که بگوییم این مجمـوعه‌های سینمایی بیشتر می‌توانند مشکل تماشاگران و مردم را حــل کنند و هیچ کدام نمی‌توانند جایگزین یا برآورده‌کننده نیاز به کاخ جشنواره باشند.
کاخ‌های جشنواره مجموعه‌ای هستند مرتبط و متصل که در کنار و یا در میان خود به بازار و به محل اجتماعات تخصصی و سالن‌های متعدد کوچک اما حرفه‌ای و استاندارد مجهز هستند؛ مجموعه‌ای که همه گونه خدمات را به مراجعین تخصصی می‌دهند و محلی هستند برای اجتماع منتقدین، فیلمسازان و علاقه‌مندان حرفه‌ای سینما. شاید دور از انتظار نباشد که مسئولین شهرداری -که می‌تواند حتی در فضای اختلاف سلیقه اینگونه به کمک حوزه فرهنگ و سینما بیایند - ساخت کاخ جشنواره را نیز در دستور کار خود قرار دهند.
وقتی ظرف مدت چند سال چنین تحول مؤثری در حوزه نمایش صورت می‌گیرد، می‌شود به این اندیشید که چرا کاخ جشنواره نداشته باشیم. در منابع مالی وزارت ارشاد در بخش سینمایی اتفاقات خوبی افتاده است، خوب است بخش مؤثری از این منابع در سال‌های بعد مصروف همکاری مشترکی با شهرداری شود تا کاخ جشنواره ساخته شود. یقین بدانید که سینمای ملی به یک مرکز ملی برگزاری جشنواره‌ها و بازارها و آیین‌های سینمایی سخت نیازمند است.

برگرفته از شماره ششم ویژه‌نامه تصویر شهر‌
(بولتن سومین جشنواره فیلم شهر)

منبع : روزنامه همشهری