نهایت راستگرایی در اسرائیل

با مأمور شدن «بنیامین نتانیاهو» از حزب لیکود برای تشکیل کابینه جدید رژیم صهیونیستی از سوی «شیمون پرز» رئیس این کشور و همچنین نپیوستن حزب کادیما به رهبری «تزیپی لیونی» به عنوان حزب پیروز انتخابات به ائتلاف تحت رهبری بی بی (نتانیاهو در اسرائیل به بی بی معروف است) شاهد اوج گرفتن راست‌گرایی در این کشور هستیم.
سه حزب اصلی ائتلاف دولت بی بی، «لیکود، شاس و اسرائیل خانه ما» هستند که روی هم ۵۳ کرسی از کنیست اسرائیل را در اختیار دارند.
لیکود به رهبری نتانیاهو مخالف تشکیل دولت مستقل فلسطینی است، اسرائیل خانه ما به رهبری «لیبرمن» از همان ابتدا مخالف کنفرانس صلح آناپولیس بوده و حزب مذهبی شاس نیز خواهان توقف گفت‌وگو بین اسرائیل و گروههای فلسطینی است.
این ائتلاف شکننده و بسیار راستگرایانه موجب شده است که از یک سو چشم‌انداز اوضاع سیاسی داخلی این کشور بسیار تیره و ناامید کننده جلوه کند و از سوی دیگر نیز تنگناهای سیاست خارجی این کشور، خود را بیش از پیش نمایان سازد.
در حوزه سیاست داخلی اسرائیل باید گفت، همان اتفاقی که در سال ۲۰۰۰ در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده برای «الگور» روی داد، برای حزب کادیما و خانم لیونی نیز تکرار شده است.
در انتخابات اخیر اسرائیل همانند انتخابات سال ۲۰۰۰ که الگور اکثریت آرای مردم را به دست آورد ولی موفق به تشکیل دولت نشد، حزب کادیما و خانم لیونی نیز با اینکه اکثریت آراء و بیشترین تعداد کرسیهای کنیست را به دست آوردند، نتوانستند دولت تشکیل دهند.
اما آسیب‌های احتمالی دولت مستقر از این روند در این دو کشور اساساً با هم متفاوت است و دولت نتانیاهو و حکومت اسرائیل بر خلاف جورج بوش در عرصه داخلی آسیب به مراتب بیشتری از این روند خواهند دید که مبنای این ادعا ناشی از دو تفاوت عمده در ساختار سیاسی ایالات متحده آمریکا و اسراییل است.
نخستین تفاوت در نظام‌های سیاسی این دو کشور و دومین تفاوت در میزان تأثیر پذیری مستقیم این دو کشور از نظام بین المللی است. بدین گونه که نظام سیاسی ایالات متحده نظامی ریاستی است که حزب پیروز (بر اساس هر فرآیندی) در انتخابات نیازی به ائتلاف با سایر احزاب یا رقیب حزبی خود ندارد، اما در سیستم پارلمانی اسرائیل دولت از درون پارلمان شکل می‌گیرد، لذا برای تشکیل دولت، حضور اکثریت کنیست در دولت ضروری است و همواره ائتلاف احزاب رقیب در این نوع نظام سیاسی برای تشکیل دولت مشاهده می‌شود.
بر پایه این دو پیش فرض لیونی بر خلاف الگور بنا بر ماهیت نظام سیاسی کشورش، با عدم شرکت خود و حزبش در ائتلاف دولت، خود را در قالب اپوزیسیون دولت نگه داشته است تا در اولین فرصت که خیلی هم دور نیست قاطعانه قدرت را در اسرائیل به دست گیرد.
شاید ترس از همین آسیب پذیری است که دوستداران اسرائیل توقع دارند لیونی نیز چون الگور در قبال تحولات اخیر سکوت کرده و با اعلام موافقت خود با ائتلاف حاضر، تنش‌های سیاسی این کشور را به حداقل برساند. به نظر می‌رسد در چند ماه آینده سیاست داخلی این کشور همچنان متأثر از اختلاف بین لیونی و نتانیاهو خواهد بود.
علاوه بر این اسرائیل بر خلاف آمریکا که امور داخلی‌اش کمتر تحت تأثیر مستقیم تحولات نظام بین‌الملل است، به شدت تابع نظام بین‌الملل است و لیونی و کادیما نمی‌خواهند با دولتی ائتلاف کنند که دیر یا زود باید خود را در معرض سیاست «تغییر» باراک اوباما قرار داده و خود را درگیر چالش‌های فرسایشی بکنند.
در عرصه سیاست خارجی اما مسأله بغرنج‌تر است و نتانیاهو در فرآیند صلح خاورمیانه باید انرژی زیادی را برای گفت‌وگو با ساکنان جدید کاخ سفید به کار گیرد. حزب لیکود به رهبری نتانیاهو، به عنوان حزبی راستگرا شناخته می‌شود که در مرامنامه آن موضوعی به نام تأسیس دولت مستقل فلسطینی رد شده است.
رهبران این حزب با واگذاری اراضی بیشتر به فلسطینیان مخالف هستند و همه اینها در حالی است که از کاخ سفید شعار «تغییر» به گوش می‌رسد و اوباما به صراحت راهبرد خود در مسأله خاورمیانه را حمایت از تأسیس دولت مستقل فلسطینی در کنار دولت اسرائیل اعلام کرده است.
بی‌جهت نیست که به محض تشکیل دولت جدید اسرائیل توسط بی بی، سخنگوی کاخ سفید و نماینده آمریکا در سازمان ملل صراحتاً اعلام می‌کنند که آمریکا مصرانه به دنبال تشکیل دولت مستقل فلسطینی است و تأسیس دولت مستقل فلسطینی از برنامه‌های اصلی اوباما برای صلح خاورمیانه است. آیا به راستی می‌توان گفت که کاخ سفید هم عمیقاً نگران شدت راستگرایی در اسرائیل شده است؟

محمود ملکی

منبع : سایت تابناک