چهارشنبه, ۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 24 April, 2024
مجله ویستا
قدمت سنت چارشنبه سوری
ظاهرا مراسم چهارشنبه سوری برگرفته از آئینهای کهن ایرانیان است که همچنان در میان آنها و با اشکال دیگر در میان باقی بازماندگان اقوام آریائی رواج دارد.
اما دکتر کورش نیکنام موبد زرتشتی و پژوهشگر در آداب و سنن ایران باستان، عقیده دارد که چهارشنبه سوری هیچ ارتباطی با ایران باستان و زرتشتیان ندارد و شکل گیری این مراسم را پس از حمله اعراب به ایران می داند.
در ایران باستان هفت روز هفته نداشتیم. در ایران کهن هر یک از سی روز ماه، نامی ویژه دارد، که نام فرشتگان است. شنبه و یکشنبه و... بعد از تسلط اعراب به فرهنگ ایران وارد شد. بنابراین اینکه ما شب چهارشنبه ای را جشن بگیریم (چون چهارشنبه در فرهنگ عرب روز نحس هفته بوده) خودش گویای این هست که چهارشنبه سوری بعد از اسلام در ایران مرسوم شد." این نتیجه گیری جای ایراد بسیار دارد و آن اینکه فرهنگهای اعراب و آرامیان سامی از عهد باستان هم از ایرانیان متأثر شده و هم بر آنها تأثیر گذاشته است. فرهنگ اعراب خود وارث فرهنگ تمدنهای دیگر بوده به نظر من ما خاورمیانه ایها هم از نظر نژادی و هم فرهنگی شدیداً درهم آمیخته ایم. برای نمونه منابع کهن آشوری و یونانی از اعراب و یهودی شرقی صحبت میدارند که در بین گرگان و بلخ می زیسته اند. و از همه مهمتر پایتخت فرهنگی ایران از عهد هخامنشیان تا دوره مغول یعنی تیسفون و بابل در سرزمین سامی تباران قرار داشته است. به هر حال چهارشنبه در زمان ساسانیان (مثلاً در عهد بهرام گور پرورش یافته نزد اعراب حیره) روز نحس هفته به شمار میرفته است که با آتشهای مقدس شّر دفع آن میشده است. اشعار زیر از فردوسی گواه آن است که آن در داستان بهرام چوبینه با «پَـرموده» پسر ساوهشاه آمده است که هنگامی که هر دو سپاه آماده رزم بودند، ستاره بینی بهرام را پند میدهد که:
ستاره شمر گفت بهرام را
که در «چارشنبه» مزن کام را
اگر زین بپیچی گزند آیدت
همه کار ناسودمند آیدت
یکی باغ بُـد در میان سپاه
از این روی و زان روی بُـد رزمگاه
بشد «چارشنبه» هم از بامداد
بدان باغ که امروز باشیم شاد
ببردند پر مایه گستردنی
می و رود و رامشگر و خوردنی
...ز جیحون همی آتش افروختند
زمین و هوا را همی سوختند
چون مسلم به نظر میرسد در اصل گفته رمال ، مزن گام را بوده است یعنی بهرام چوبین از سفر جنگی خود صرف نظر نماید چون چهارشنبه روز منحوسی برای عزیمت (در اینجا سفر جنگی) بوده است. ولی چون یکجا متوقف شدن فراغتی برای کام رانی فرمانروایان فراهم می آورده است، فردوسی بی مناسبت ندیده است که گام را با کام جایگزین سازد. باور به نحوست چهارشنبه نزد ایرانیان باستان در نام مشترک چهارشنبه سغدیان و سیزدهمین روز ماههای زرتشتی یعنی تیر (تور/ شیوا/ایندره/آداد) نام ایزد ویرانگری به وضوح قابل مشاهده است. ایزد هندو ایرانی تیشتر (آهنگر) هم که جایگزین تیر شده نتوانسته است نحوست این خدای شوم را کاملا زائل گرداند. اگر ایزد خرد بابلی ائا/انکی را معادل اهورامزدا قرار دهیم برادر همزاد او آداد/ایشکور/تیر ایزد رعد و ویرانگری و بلایا را معادل اهریمن ایرانیان خواهیم یافت. در جشن تابستانی تیرماه یعنی بگمود/تیرگان این ایزد در شمال بین النهرین برای وی کودکان را با افکندن بر آتش قربانی می نموده اند. لابد قربانی شدن دختربچگان نیز برای همسر وی شالا (شاکتی هندوان) صورت میگرفته است.
علی مفرد
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران پاکستان رئیسی مجلس شورای اسلامی دولت سید ابراهیم رئیسی حجاب ایران و پاکستان رئیس جمهور مجلس دولت سیزدهم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
سیل تجاوز وزارت بهداشت تهران هواشناسی پلیس شهرداری تهران قتل فضای مجازی سازمان هواشناسی آتش سوزی خانواده
قیمت خودرو سلامت بازار خودرو بانک مرکزی خودرو قیمت طلا قیمت دلار ایران خودرو دلار سایپا بورس تورم
کتاب تلویزیون سینمای ایران سریال رادیو فیلم تئاتر سینما نمایشگاه کتاب
کنکور ۱۴۰۳ دانشگاه تهران دانشگاه آزاد اسلامی
اسرائیل رژیم صهیونیستی آمریکا غزه فلسطین روسیه جنگ غزه چین اتحادیه اروپا ترکیه عملیات وعده صادق اوکراین
فوتبال استقلال پرسپولیس تراکتور باشگاه پرسپولیس باشگاه استقلال رئال مادرید بازی بارسلونا سپاهان فوتسال لیگ برتر
گوگل تبلیغات همراه اول هوش مصنوعی ایلان ماسک فناوری سامسونگ تلگرام ناسا
کاهش وزن یبوست پیری صبحانه دمنوش