لوازم یک انتخابات مطلوب

از دیرباز تعیین سرنوشت سیاسی و اقتصادی و اجتماعی کشورها توسط مردم موردمداقه وجای بحث بوده است وبراین اساس دولتمردان وسیاستمداران مردم مدار و منتخب همواره در صدد فراهم سازی بسترها و امکان حضور و نقش آفرینی موثر اقشار مختلف اجتماعی اعم از زنان و مردان در پذیرش مسئولیت ها و واگذاری امور حساس کشور به منتخبین خود بوده اند.
به طور حتم تحقق ایده بالا مستلزم نهادینه کردن فرهنگ مردم سالاری در کلیه ارکان و اجزای حکومتی و دولتی است از این رو از یکصد و پنجاه سال پیش تاکنون بسیاری از کشورها و نظام های سیاسی ضمن پشت سرگذاشتن آزمون و خطاهای گوناگون در عرصه های تصمیم گیری و بهره گیری از تجارب ارزشمند دول مردم مدار با اتخاذ خط مشی ها و تدابیر مبتنی بر خرد جمعی و تمهید ساز و کارهای توسعه یافتگی از قبیل نهادینه گردیدن اندیشه تحزب، آزادی قلم و مطبوعات، برگزاری انتخابات سالم و آزاد، حمایت از تشکل ها، اصناف و سندیکاها، بها دادن به اندیشه های علمی و توسعه فرهنگ مطالعه، ارتقاء نقش زنان در جامعه گسترش صنایع پایه و اهتمام به کشاورزی مکانیزه، توجه به IT و نقش آن در توسعه موزون، افزایش حقوق فعالیت اقلیت ها، ارتقاء رفاه اقتصادی و اجتماعی مردم، توسعه ورزش حرفه ای و آماتوری در تمامی سطوح، حمایت از اقشار کم در آمد و آسیب پذیر از طریق گسترش مراکز خدمات درمانی و پوشش آنان در قالب بیمه های تامین اجتماعی و پرداخت حقوق مناسب به از کارافتادگان، گسترش مراکز علمی، تحقیقاتی و دانشگاهی و حمایت مستمر از نخبگان و مبتکرین در عرصه های مختلف صنعتی، عنایت ویژه به صنعت جهانگردی، ارتقاء جایگاه مشاغل و کلیه مناصب اجتماعی از طریق پرداخت حقوق های مکفی به شاغلین، توجه به نقش بی نظیرکودکان، نوجوانان و جوانان در ترسیم سرنوشت آتی کشور و توسعه پایدار و استاندارد سازی امکانات تفریحی، آموزش و سلامتی آنها، حضور مستمر در نشست ها و مجامع منطقه ای و بین المللی موثر در تعیین معاملات جهانی و ... .
عملاً با عبور از نگرهای استبداد مابانه و رفتارهای حاکمانه به مثابه " گذشته چراغ راه آینده " مسیر فعلی را با برداشتن موانع سخت و متعدد جهت حضور سرنوشت ساز آحاد مختلف مردم در فرایند تصمیم گیری و تصمیم سازی هموار نمودند. و بر اساس آن مردم را از ثمرات ارزشمند ناشی از اجرای طرح های مورد اشاره بهره مند کرده و رضایت نسبی آنها را در پرتو تسری حقوق و آزادی های مدنی و گسترش امتیازات متنوع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در جامعه جلب نمودند.
علاوه بر این کشورهای خود را نیز همگام با تحولات چشمگیر علمی و پر شتاب ملل در عرصه های گوناگون بشری برای مواجهه با بحرانها و تغییرات اجتماعی، سیاسی و تحولات اقتصادی و فرهنگی جهان بیمه نمودند و در بسیاری از موارد با تمسک به ارزش ها و آرمانهای مردم مدارانه چه بسا گوی سبقت را از رقبای دیرینه خود ربوده و حامل پیام های آزاد منشانه و بشر دوستانه به سایر کشورها شدند، البته هدف از بیان مطلع فوق اطاله کلام نیست بلکه نیت اصلی تبیین جایگاه واقعی انتخابات در عرصه سیاسی کشورها و نقش بی بدیل آن در ترسیم سرنوشت اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حیاتی ملتها است، به گونه ای که مقوله انتخابات در معاملات سیاسی جوامع و برگزاری آن به صورت آزاد در ادوار مختلف تاریخی نشانگر ثبات نسبتاً مطلوب اجتماعی، اقتصادی و امنیتی جوامع در مرزهای داخلی و خارجی و مشروعیت سیاسی دولتمردان و سیاستمداران می باشد، بنابر این صرفنظر از توضیحات ارائه شده می توان با استفاده از الگوهای مشروحه ذیل مدل نسبتاً مطلوبی را برای برگزاری انتخابات آزاد در جوامع پیرامونی و کمتر توسعه یافته طراحی و عملیاتی نمود.
۱) حسن شهرت نامزدهای انتخاباتی:
ضروری است تا کاندیداها ضمن برخورداری از تجارب ارزنده مدیریتی در سطوح کلان و خرد و تخصص لازم به دلیل داشتن عملکرد مثبت در عرصه تصمیم گیری و تصمیم سازی از حسن شهرت و اعتبار کافی در نزد افکار عمومی و نخبگان سیاسی جامعه برخوردار باشند تا در صورت پیروزی در انتخابات ، امکان تشکیل کابینه مقتدر و متخصص در حوزه های مختلف فراهم گردد.
۲) اصل تفکیک قوا:
با توجه به اینکه اساساً هر کدام از قوای مقننه ، مجریه و قضائیه دارای رسالت و وظایف خاص خود می باشند و تحقق اهداف هر یک از قوا مستلزم تعیین چارچوب اختیارات و ضمانت اجرای احکام و بخشنامه های صادره از سوی آنها می باشد لذا بر این اساس هر چند پیشبرد اهداف کلان بخشی و راهبردهای اساسی کشور منوط به همکاری و مشارکت بین بخشی قوا است لیکن این امر هیچگونه مغایرتی با اصل تفکیک قوا و عدم تداخل وظایف نخواهد داشت و در صورت فقدان حسن همکاری میان روسای هر یک از قوای سه گانه و تاخیر در اجرا ، تصویب و پیشبرد قوانین به طور یقین خسارات جبران ناپذیری بر پیکره نظام سیاسی وارد خواهد شد . ضمن اینکه روح استقلال در قوای مقننه ، مجریه و قضائیه" پاشنه آشیل" لوایح و قوانینی خواهد بود که با منافع ملی مردم و جامعه بین المللی در تضاد باشد.
۳) آزادی مطبوعات:
آزادی مطبوعات و رسانه های مختلف ارتباط جمعی بعنوان رکن چهارم دموکراسی در بیان و انعکاس عقاید و نقطه نظرات موافق و مخالف و بویژه انتشار شفاف نظرات و برنامه نامزدهای انتخاباتی ضمن آگاهی بخشی به مخاطبین امکان تجزیه و تحلیل اهداف و برنامه های ارائه شده را برای اقشار مختلف اجتماعی و نخبگان سیاسی جامعه فراهم می نماید و بر اساس آن فرایند انتخاب کاندیداها نیز بر پایه ایده های کارشناسی و مردم مدار خواهد بود.
۴) فعالیت احزاب و تشکل ها:
ضمانت تحقق مشروعیت سیاسی و برقراری حاکمیت مردم بر مردم جز از طریق فعالیت آزادانه احزاب و تشکل های سیاسی مختلف با تکیه بر ایدئولوژی ها و نگرش های گوناگون میسور نمی باشد و بر این اساس باید بستر لازم برای حضور نمایندگان احزاب و گروه های مختلف سیاسی در فضای حاکم بر انتخابات فراهم شود تا از این طریق آحاد مردم ضمن استماع و تحلیل نظرات و برنامه ها با شرکت حداکثری در پای صندوق های رای بهترین ها را شناسایی و انتخاب نمایند.
۵) امکان ارائه دیدگاه های مختلف از سوی نامزدها از طریق تلویزیون:
به دلیل گستره بالای رسانه های دیداری و شنیداری در اقصا نقاط کشور و امکان انتقال بهتر و وسیع تر دیدگاهها و نظرات کاندیداها ، لذا بهتر است اینگونه رسانه ها فارغ از گرایشات و جناح بندیهای سیاسی به صورت بی طرفانه و مستقل نسبت به انعکاس به هنگام نظرات و برنامه نامزدهای متعلق به احزاب و تشکل های مختلف اقدام نمایند.
۶) حضور فیزیکی نامزدها در سراسر کشور:
از آنجا که مطالبات واقعی مردم ساکن در مناطق مختلف کشور متفاوت است از اینرو به نظر ضروری است تا نامزدهای انتخاباتی ضمن حضور در اقصا نقاط کشور با ارائه طرح ها و برنامه های اجرایی خود میزان اقبال یا عدم اقبال اقشار مختلف اجتماعی در سطح کشور را در خصوص برنامه های خود سنجش نمایند و سپس آندسته از کاندیداهایی که از بیشترین اقبال برخوردار می باشند در انتخابات نهایی شرکت نمایند.
۷) نظرسنجی های انتخاباتی:
با توجه به اینکه طراحی و تدوین پرسشنامه های کارشناسی از سوی موسسات متولی اجرای پروژه های نظرسنجی در فضای انتخابات و توزیع تصادفی و بی طرفانه فرم ها در بین مخاطبین و نیز استخراج و تحلیل کارشناسانه نتایج آن کمک شایانی به جهت گیری افکار عمومی می نماید لذا بهتر است با اختصاص بودجه مکفی از موسسات مجری طرح های نظرسنجی که فاقد ملاحظات سیاسی و جناحی می باشند حمایت نموده و نتایج نظرسنجی های بعمل آمده را به صورت شفاف در اختیار افکار عمومی قرار داد تا از این طریق جایگاه واقع نامزدها در بین مردم مورد تحلیل قرار گیرد.
۸) حفاظت از آراء مردم:
به نظر علاوه بر حضور مسئولین اصلی صندوق های رای، مجریان و نظار وجود نمایندگان نامزدها نیز در پای صندوق های رای لازم است و بر این اساس باید با تمهید شرایط مناسب و در صورت صحت گزارش های ارجاعی آراء ماخوذه و باطله ، مجدداً بازشماری شود تا از آراء مردم صیانت شود.
۹) مناظره آزاد کاندیداها:
به طور حتم بیان دیدگاهها و نقطه نظرات نامزدها پیرامون موضوعات مختلف به صورت چهره به چهره و در فضای آزاد انتخاباتی و سپس علنی شدن آن ضمن مشخص نمودن نقاط ضعف و قوت هر یک از نامزدها و رقابتی تر نمودن جو انتخابات ، مردم را در شناسایی و انتخاب کاندیدای اصلح کمک نموده و توانایی ها و قابلیت های افراد مورد سنجش دقیق قرار می گیرد.
۱۰) شمارش رایانه ای آراء عمومی:
با توجه به اینکه بر اساس تجارب حاصله میزان دقت سیستم ها و برنامه های هوشمند در شمارش دقیق و زود هنگام آراء برتر از شمارش دستی و دیر هنگام ارزیابی گردیده است لذا بر این اساس ضروری است تا به منور صیانت دقیق تر از آراء و جلوگیری از هر گونه تخلف انتخاباتی و جابجایی رای ها ضمن تهیه و تدارک سایت های متمرکز انتخاباتی در هر یک از استانها ، امکان شمارش آراء را از طریق نرم افزارها و برنامه های هوشمند فراهم نمود.

حبیب عشایری

منبع : سایت تابناک