پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

تاثیرات کاندیدای سایه بر انتخابات


تاثیرات کاندیدای سایه بر انتخابات
سرانجام مهلت ثبت نام نامزدهای ریاست جمهوری به پایان رسید ، هرچند که به دلیل برخی نواقص در قوانین انتخابات در همان روزهای ابتدایی بیش از هزار نفر به وزارت کشور رفته بودند تا با تحویل مدارک مورد نیاز ثبت نام نمایند اما علی رغم حدس و گمان ها ، تایید و تکذیب ها ، آمدن و رفتن ها در نهایت از میان نامهایی که از این جناح و آن گروه مطرح میشد چهار نفر به عنوان مطرح ترین و اصلی ترین کاندیدا برای رقابت در دهمین دوره ریاست جمهوری ثبت نام کردند.
همواره از ادوار گذشته تا امروز در انتخابات ها و به خصوص انتخابات ریاست جمهوری در کنار نامزدهای اصلی دو جناح سیاسی موجود ، افراد دیگری نیز پا به عرصه رقابت گذاشته اند که بنا به دلیل سوابق مدیریتی و ... چهره ای شناخته شده و دارای وزن اجتماعی – سیاسی هستند اما کاندید مطلوب و اصلح طیف خود نیستند یا کسانی دیگر که علی رغم مطرح بودن نام و سوابقشان مساعی خود را جهت حضوری مستقل به کار میبندند ، این دسته از نامزدهای انتخاباتی عموما در انتخابات ها تحت عنوان کاندیدای سایه شناخته میشوند . به طور مثال رضا زواره ای و محمد ری شهری در انتخابات دوم خرداد ۷۶ هر کدام با ۷۷۲ هزار و ۷۴۲ هزار رای سوم و چهارم شدند که فاصله بسیاری با دو کاندید اصلی جناههای سیاسی یعنی سید محمد خاتمی و ناطق نوری داشتند . همین طور میتوان از محسن مهر علیزاده با آرایی بیش از یک میلیون در خرداد ۸۴ نام برد و در انتخابات پیش رو نیز از محسن رضایی و هم چنین با کمی تسامح از مهدی کروبی به عنوان کاندیدای سایه برای دو کاندیدای اصلی یعنی میر حسین موسوی و احمدی نژاد نام برده میشود .
نامزدهایی که به آنها اشاره شد تاثیرات متفاوتی را بر روند انتخابات و شکل گیری نتایج آن میگذارند ، گاهی برخی افراد با حضور در صحنه نماینده قشری میشوند که بنا به دلیل نداشتن نماینده مقبول قصد تحریم انتخابات را دارند و بدین سبب با حضور این افراد که شاید کاندیدای اول و اصلی نباشند اما با ورود به عرصه سبب بالا رفتن مشارکت عمومی میشوند ، با نگاهی به لیست نامزد های ریاست جمهوری در دور اول ریاست جمهوری علی رغم میل مردم انقلابی به حضور در پای صندوق های رای و آرای بالای بنی صدر ، حضور دیگر کاندیدها باعث مشارکت حداکثری در آن زمان بود ، همانطور که در این دوره نیز از عبد الله نوری به عنوان کاندیدی که میتوانست طیف مقهور از صندوق های رای را نسبت به انتخابات حساس کند نام برده میشد .
گاهی تاثیر حضور کاندیدای سایه در انتخابات باعث شکل گیری تکثر آرا و کشیده شدن انتخابات به دور دوم میشود ، همانطور که در انتخابات سال ۸۴ شاهد آن بودیم ، هر طیف با چندین نامزد وارد گود رقابت انتخاباتی شد و به دلیل تنوع کاندیدها دست مردم برای انتخاب نماینده خود بازتر شد و لذا رای واحد حول کاندیدی واحد شکل نگرفت و انتخابات برای اولین بار در تاریخ انقلاب اسلامی به دور دوم کشیده شد ، امری که در انتخابات پیش رو نیز با حضور کاندیدای سایه و احتمال قریب به یقین عدم شکل گیری اکثریت بالای پنجاه درصد آرا حول کاندیدی واحد بعید و دور از ذهن نیست .
حضور نامزدهای فرعی گاهی نیز باعث برهم خوردن ائتلاف ها و اجماع ها میشود ، شاید مصداق بارز این مساله ، دبیر کل حزب اعتماد ملی باشد که علی رغم حمایت اکثر احزاب ، گروهها و نهادهای مدنی اصلاح طلب از دیگر کاندیدای این طیف به عنوان کاندید ثبت نام کرده و به نوعی از اجماع شکل گرفته عبور نموده است . شکسته شدن اجماع و ائتلاف در ادوار گذشته از جمله شورای شهر دوم یا مجلس هشتم نیز سبب شکست برای طیف اصلاحات شده بود .
البته گاهی حضور این دست از نامزدها نشانه هایی از بروز اختلافات درون جناحی را همراه خود دارد که شاید در مقاطع دیگر قابل کتمان باشد اما در بزنگاه انتخابات به ناچار آشکار میگردد ، رقابت کروبی – معین در سال ۸۴ که در نهایت و پس از انتخابات به انشعاب کروبی و تاسیس حزب اعتماد ملی منجر شد و امروز رقابت رضایی – احمدی نژاد که نشان دهنده نارضایتی اصولگرایان از روند موجود بوده و البته این نارضایتی بارها از زبان لاریجانی ، ناطق نوری و قالیباف یا دیگر سران جناح اصولگرا شنیده شده است اما در عرصه رقابت انتخاباتی خود را در قالب محسن رضایی مطرح و علنی ساخته است .
جابجایی شکست و پیروزی یک جناح در انتخابات از دیگر تاثیرات حضور کاندیدای سایه به شمار میرود ، به عنوان مثال اگر مهر علیزاده در انتخابات ۸۴ شرکت نداشت ، آرای قریب به یک میلیون و دویست و هشتاد و نه هزاری وی میتوانست پیروزی را نصیب اصلاح طلبان نماید زیرا اختلاف آرای کروبی از احمدی نژاد تنها ۶۰۰ هزار رای بود . این مساله و تاکید بر اجماع و عدم تعدد کاندیدا شاید به دلیل گریز از شکست هایی است که در واقع با داشتن اکثریت آرا میدان را به رقیب واگذار میکند .
ناگفته نماند که برخی از کاندیدای سایه نیز با علم به عدم رای آوری صرفا جهت استفاده از فضای تبلیغات یا بیش از پیش مطرح شدن در جامعه وارد فضای انتخابات میشوند که در ادوار گذشته نیز مصادیق زیادی دارند . باید گفت گاهی هم این کاندید سایه حضور میابد تا انتخابات شکل رقابتی به خود بگیرد ، امری که در دور پنجم ریاست جمهوری شاهد آن بودیم و شیبانی ثبت نام کرد تا هاشمی رفسنجانی رقیبی داشته باشد ، هرچند که شیبانی خودش عنوان کرد به هاشمی رای خواهد داد .
به هر حال در این دوره از انخابات نیز بی شک کاندیدای سایه تاثیر مستقیمی در شکل گیری نتایج خواهند داشت ، امید است این حضور و این مشارکت در پایان به نفع مردم و کشور عزیزمان باشد .
آرش کامرانی


همچنین مشاهده کنید