ناکارآمدی در دوران طلایی

با نگاهی به شعارهای انتخاباتی کاندیداهای رقیب محمود احمدی نژاد در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری که دو نفر آنها از جبهه اصلاحات و یک نفر آنها از جریان اصولگرا برخاسته است، می توان به این نتیجه رسید که هر سه این کاندیداها فارغ از خط کشی های سیاسی و خط مشی های فکری، دارای هدف مشترک اقتصادی در برنامه های خود هستند. روشن است که مهم ترین نقطه اشتراک این کاندیداها، برون رفت از وضعیت نامطلوب فعلی است.
بازگشت عقلانیت و برنامه ریزی و حاکم شدن سیاست های منطقی و آنالیزشده از نکات دیگری است که کاندیداها بر آن اتفاق نظر دارند. به ویژه بازگرداندن یا بازسازی نهادها و سازمان هایی که در دولت نهم دچار انحلال شده است از برنامه های مهمی است که کاندیداها به آن توجه ویژه یی داشته اند. اما تفاوت ها در شعارها و برنامه های کاندیداها زمانی نمود واقعی می یابد که نامزدها رسماً به اعلام برنامه های خود بپردازند چراکه برنامه های کاندیداها هنوز به صورت شفاف و جزیی مطرح نشده است و به نظر می رسد در روزهای آینده نقاط افتراق برنامه ها مشخص شود.
اما در این میان آنچه روشن است، این است که شعارهای اقتصادی در اولویت برنامه های این دوره کاندیداها است. متاسفانه سیاست های احساسی و غیرکارشناسی در چند سال گذشته توسط دولت نهم بر روند سیاست های کشور حاکم بوده است که عمده ترین نمود را در اقتصاد داشته و آثارش را در زندگی مردم به طور جدی نشان داده است. بنابراین طبیعی است که نامزدها به برنامه های اقتصادی با فوریت بیشتری توجه داشته باشند.
اما مسائل اقتصادی نباید به صورت ماهوی بر مسائل فرهنگی و اجتماعی اولویت داشته باشد چراکه علت اصلی بحران های اقتصادی به دیدگاه های فرهنگی ناکارآمد بازمی گردد که در صورت عدم اصلاح سیاست های فرهنگی و اجتماعی، اصلاح سیاست های اقتصادی نیز کاری از پیش نخواهد برد.
وجود بحران های عدیده اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاست خارجی در دولت نهم سبب شده همگان چشم به برنامه های نامزدها داشته باشند که آنها در صورت روی کار آمدن آیا برنامه های جامعی برای حل این بحران ها خواهند داشت یا خیر. پاسخ این است که به طور قطع کاندیداهای اصلاح طلب برای حل این بحران ها برنامه مدون و جامعی دارند که حداقل آن، احیای روند عقلانیت و کارشناسی در برنامه های اقتصادی کشور است که در دوره هشت ساله دولت اصلاحات به رغم همه کارشکنی ها و موانع، به نحو مطلوبی سامان داده شده بود. علاوه بر آن برنامه های مبتنی بر جبران مشکلات حاد اقتصادی به وجود آمده نیز در دستور کار کارشناسان مختلف حاضر در حلقه مشاوران نامزدها قرار گرفته است که در روزهای باقیمانده تا انتخابات به صورت گسترده تری به افکار عمومی عرضه خواهند شد. گذشته از آن برنامه دیگری نیز متناسب با شرایط فعلی کشور و مناسبات اقتصادی ایران با سایر کشورها و بحرانی که دامنگیر همه کشورها شده است، از سوی اصلاح طلبان برای پیشبرد امور کشور طراحی شده است. نکته یی که در این چندساله به شدت در متن جامعه احساس شده است، نوعی سرخوردگی و ناامیدی مردم از شعارهای پرطمطراق دولت نهم بوده است. مشکل اساسی نیز همین جا نمود می یابد چراکه در دوره گذشته مردم بیش از حد معمول به شعارها توجه نشان دادند. اما نباید فراموش کرد که این گناه مردم نیست بلکه مشکل، انحصاری و تک قطبی بودن فضای رسانه یی کشور است. لذا در این میان مهم ترین عاملی که می تواند به جلب اعتماد مردم بینجامد احراز توانمندی ها و کارآمدی نامزدها از لحاظ مدیریتی، شخصیتی، رفتاری و بینشی است.
به عبارت دیگر به جای توجه صرف به شعارها به عملکرد بالفعل نامزدها در مدیریت اجرایی کشور توجه کنند و به ارزیابی میزان اقتدار، توانمندی و کارایی افراد بپردازند. به ویژه اینکه مردم دیگر نباید به شعارهای بدون پشتوانه یی همچون مردم گرایی، ساده زیستی و... توجه کنند بلکه باید به رفتار و زندگی واقعی نامزدها در گذشته بپردازند. یکی از مسائلی که از ابتدای تشکیل جمهوری اسلامی توامان در کنار یکدیگر قرار گرفته، جمهوریت و اسلامیت است که تلاش شده در طول ۳۰ سال گذشته، در کنار هم و در راستای یکدیگر باشند.
یکی از مصادیق جمهوری، تکثر و تنوع رسانه یی است. اما متاسفانه آنچه امروز شاهدیم، انحصار رسانه یی به ویژه رسانه ملی است که رفتارهای سلیقه یی به میزان گسترده یی بر روند آن حاکم است.
در شرایط کنونی که رسانه های فراگیر در اختیار اصلاح طلبان نیست و اخبارشان را به درستی پوشش نمی دهند اما از سوی دیگر اخبار جناح رقیب در سطح گسترده یی بازتاب داده می شود، اصلاح طلبان چاره یی جز برقراری ارتباط چهره به چهره گسترده و آگاه سازی متن جامعه نسبت به بحران ها و خطراتی که امروز متوجه کشور است، ندارند. اما این نگرش که تفاوتی در کاندیداها و افراد وجود ندارد و مشکلات کشور به حدی است که هیچ کس توانایی پرداختن به مشکلات را ندارد، قطعاً با واقعیت های جاری در تضاد است.
مقایسه یی ساده و سطحی با سال های قبل و به ویژه با دولت اصلاحات به روشنی تفاوت چشمگیر افراد و کاندیداها را روشن می کند. در شرایط کنونی متن جامعه به وضوح مشکلات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و دیپلماتیک را احساس می کند و با سختی های فراوانی مواجه است. در حالی که در دولت اصلاحات مردم حداقل زندگی معیشتی قابل قبولی داشته و به رغم سنگ اندازی های فراوان در عرصه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بنا به اسناد تاریخی و اذعان صاحب نظران بی طرف، آن دوره، دوره بهار سیاست، نهادهای مدنی، مطبوعات و حرکت های فرهنگی بوده است. در عرصه دیپلماتیک نیز اوج اقتدار، عزت و سربلندی ایرانیان در بین کشورهای جهان را شاهد بودیم.
به این ترتیب چنین بینشی علاوه بر اینکه منطبق بر واقعیت نیست، نوعی انفعال نیز قلمداد می شود.
روشن است که چنین نگرشی توسط کسانی که خواهان ادامه وضع موجود هستند، تبلیغ می شود و تسلیم شدن به چنین نگرشی به منظور قبول سختی ها برای کشور و مردم است.
آنچه در طول چهار سال گذشته همواره شاهد بوده ایم، فرافکنی مشکلات و ناکارآمدی ها از جانب دولت نهم بوده است. به دفعات دولت نهم عملکرد نادرست و نتایج حاصل از آن را ناشی از سیاست های دولت های قبلی خوانده و مشکلات را به دوش دیگران انداخته است.
باید گفت دولتمردان فعلی هیچ گونه توجیه و مجوزی برای فرافکنی مشکلات حاصل از عملکرد خود و بیان اینکه اجازه کار به آنها داده نشد، ندارند. بلکه باید بدانند در طلایی ترین دوران کشور ، مسوولیت را بر عهده گرفته اند؛ چراکه هم از جهت درآمد ملی و اقتصادی دولت نهم در شرایط طلایی به سر می برد و هم از نظر یکدستی حاکمیت و حمایت بی امان از دولت، و هم از نظر فقدان موانع و سنگ اندازی ها، دولت نهم در شرایط مطلوبی قرار دارد. لذا در آستانه انتخابات، صرفاً باید پاسخگوی سیاست های ناکارآمد خود باشند. آنها نباید فرافکنی کرده و با پنهان شدن در پشت شعارها و مظلوم نمایی، از پاسخگویی به فعالان سیاسی و متن جامعه طفره روند.
در روزهای باقیمانده به انتخابات، دولتمردان حاکم باید در مورد دستاوردهای خود و ناکامی ها و ناکارآمدی های خود توضیح دهند، نه اینکه پشت شعارهای رنگارنگ و بی پایه و اساس پنهان شوند و مرثیه سرایی کنند که دیگران باعث عملکرد نادرست آنها شده اند.

مرتضی مبلغ

منبع : روزنامه اعتماد