کارت‌هایی برای پرداخت!

اصطلاح کارت پرداخت به طور معمول توسط افراد، برای انواع مختلف کارت‌های پلاستیکی که برای خرید استفاده می‌شود، به کار می‌رود. بخش عمده کارت‌های پرداخت را کارت‌های اعتباری (Credit Card)، بدهی (Debit Card) و شارژ (Charge Card) تشکیل می‌‌دهند.
در کشور آمریکا بیش از ۷۰۰ میلیون کارت پرداخت وجود دارد. در سال‌های اخیر، آمریکاییان بیش از ۸۵۰ میلیون دلار از طریق کارت‌های پرداخت خود مبادله کرده‌اند و به طور کلی حجم مبادلات سالانه از طریق کارت‌های پرداخت ۱۲ میلیارد دلار است. شرکت‌های معروف آمریکایی که از این کارت‌ها استفاده می‌کنند، عبارتند از: American Express، Discovery، Master Card و Visa. در ایران کارت‌های پرداخت توسط بانک‌های دولتی و خصوصی تهیه و توزیع می‌شوند و چند سالی است که در بین مردم رواج یافته.
● کارت‌های اعتباری (Credit Card):
عمومی‌ترین شکل پرداخت‌های الکترونیکی آنلاین در خارج از ایران استفاده از کارت‌های اعتباری است. یک کارت اعتباری به دارنده آن اجازه می‌دهد تا سقف معینی خرید کند. یک کارت اعتباری مانند Visa یا Master Card دارای محدودیت پرداخت بر اساس میزان اعتبار گذشته افراد است. این کارت‌ها تقریبا ۵۰ و ۳۰ درصد حجم خرید کارت‌های پرداختی را دارند. استفاده‌کننده‌گان کارت‌های اعتباری می‌توانند در موعد مقرر تمام بدهی خود را یکجا پرداخت یا به طور اقساطی نسبت به پرداخت بدهی خود اقدام کنند. صادرکننده کارت اعتباری روی باقیمانده پرداخت نشده حساب از دارنده کارت بهره می‌گیرد. استقبال گسترده‌ از این نوع کارت‌ها باعث شده ضمانت‌هایی را برای مشتری و فروشنده به وجود آورد. یک مشتری که کالایی را از طریق اینترنت و با کارت اعتباری خرید کرده است می‌تواند تا ۳۰ روز نسبت به فسخ معامله اقدام کند، هرچند در ایران این امر متداول نیست. این کارت‌ها همچنین در فروشگاه‌ها از طریق پایانه‌های POS قابل استفاده است همچنین می‌توان بهای کالای خریداری شده را پرداخت کرد. البته باید توجه داشت که پرداخت‌های اینترنتی نیازمند امنیت فوق‌العاده بالاتری نسبت به پرداخت‌های معمولی هستند، زیرا صاحب کارت حضور فیزیکی ندارد و نمی‌تواند از صحت انجام معامله نسبت به زمانی که در فروشگاه و در کنار صندوق پرداخت قرار دارد اطمینان حاصل کند. کارت‌های اعتباری معمولا هزینه سالانه ندارند اما روی مانده پرداخت نشده حساب از نرخ بهره بالایی برخوردارند به خصوص اگر تاخیری در پرداخت شکل گیرد از نرخ بهره بالاتری برخوردار می‌شوند. بتازگی در ایران بعضی از بانک‌ها شروع به تولید این‌گونه کارت‌ها کرده‌اند. از جمله این بانک‌ها می‌توان از بانک پارسیان نام برد که کارت‌های اعتباری تا سقف ۵۰ میلیون ریال را به دارندگان حساب‌هایی که اعتبار آن‌ها برای بانک به اثبات رسیده و متقاضی استفاده از این کارت‌ها هستند تحویل داده است (در حال حاضر به علت عدم پرداخت اقساط صاحبان این کارت‌ها، بانک آن‌ها را غیرفعال کرده است).
● کارت‌های بدهی (Debit Card):
این کارت‌ها شبیه کارت‌های اعتباری هستند با این تفاوت که در کارت‌های اعتباری رقم خرید از مقدار اعتبار اعطا شده توسط بانک کسر می‌شود. در کارت‌های بدهی شخص باید به مقدار خرید انجام شده، پول در حساب خود داشته باشد و رقم خرید به طور مستقیم از حساب بانکی وی (جاری یا سپرده) کسر می‌شود. در خارج از ایران کارت‌های بدهی معمولا از طرف بانک صادر می‌شوند، اما با موافقت توزیع‌کنندگان بزرگ کارت‌های اعتباری (موسسه گشایش گر) مانند Visa یا Master نام آن‌ها روی این کارت‌ها نوشته می‌شود. البته در ایران کارت‌ها توسط و به نام بانک صاحب حساب صادر می‌شود.
در حال حاضر بانک‌های ایران به دلیل عدم ریسک پرداخت نشدن وجوه ترجیح می‌دهند از کارت‌های بدهی به جای کارت‌های اعتباری استفاده کنند. بنابراین این کارت‌ها در ایران برخلاف سایر کشورها رواج یافته است. هر چند در اصطلاح عموم به این کارت‌ها نیز کارت اعتباری می‌گویند اما با توضیحات فوق تفاوت این دو کارت مشخص می‌شود.
● شارژ کارت‌ها (Charge Card):
این کارت‌ها تلفیقی از کارت‌های اعتباری و بدهی هستند به این معنی که مانند کارت‌های بدهی محدودیت پرداخت ندارند (البته تا حد موجودی حساب کارت) و از مبلغ هزینه شده توسط صاحب کارت در پایان ماه از حساب صاحب آن کسر می‌شود. کارت‌هایی که توسط شرکت American Express و Diners Club صادر می‌شوند از این نوع کارت‌ها هستند.
البته به جز کارت‌های مذکور، انواع دیگری از کارت‌ها مانند کارت خرید، کارت هوشمند و... وجود دارند که که در شماره‌های آینده در مورد آن توضیح خواهیم داد.
با توجه به نگرانی مشتریان از سوءاستفاده از شماره کارت‌های پرداخت خود توسط فروشندگان، بعضی از شرکت‌ها به ارایه کارت‌های پرداخت که شماره یک‌بار مصرف دارند، اقدام کرده‌اند. این کارت‌ها که کارت‌های یک‌بار مصرف نیز نامیده می‌شوند به مشتریان یک شماره منحصربه‌فرد ارایه می‌دهند که فقط برای یک معامله دارای اعتبار است. این روش مانع سوءاستفاده فروشندگان از شماره کارت‌های مشتریان می‌شود.

کامران مسروری

منبع : هفته نامه علم روز