سلامتی چشم پشت عینک آفتابی

استفاده از عینک‌های آفتابی برای حفاظت از چشم‌ها در برابر نور شدید مخصوصاً در روزهای آفتابی تابستان و اشعه‌های نامرئی خورشید مانند اشعه فرا بنفش برای تمام افراد کاملاً ضروری است. در حالی‌که دسته‌‌ای از افراد عینک آفتابی را وسیله‌ای غیر ضروری و تزئینی می‌دانند.
اگر چه عینک‌های آفتابی که دارای لنز‌های استاندارد هستند صدمات ناشی از نور شدید و اشعه‌ها را کاهش می‌دهند، اما باید توجه داشت استفاده از عینک‌های نامناسب با کیفیت پائین لطمه‌های وارده به چشم را دوچندان خواهد کرد.
● محافظت چشم در برابر نور شدید:
عینک آفتابی مناسب می‌تواند میزان نوری را که به چشم می‌تابد کنترل کرده و صدمات ناشی از آن را تا ۹۷ درصد کاهش دهد.
نور منعکس شده از برف یا سطوح صاف مانند سطح آب به شبکیه چشم صدمه زده و دید فرد را مختل می‌‌کند. لنز عینک آفتابی با پخش کردن و شکست نور، تمرکز و انعکاس نور آفتاب از سطوح صاف را از بین می‌برد و درخشندگی را متعادل می‌کند.
همچنین اگر در فضای آزاد و در زیر نور خورشید مشغول مطالعه هستید یا این‌که در روزهای آفتابی رانندگی می‌کنید حتماً از عینک آفتابی با تیرگی و رنگ مناسب استفاده کنید، چرا که نور ساطع شده از برگه‌سفید کاغذ و سطح صاف کاپوت خودروها چشم را بشدت تحت تأثیر قرار می‌دهد.
دکتر مدرس زاده متخصص چشم در مورد تابش نور شدید به چشم می‌گوید: در یک روز آفتابی مخصوصاً در فصل تابستان میزان نوری که به چشم می‌رسد ۵۰ برابر بیشتر از نور داخل اتاق است. این میزان نور برای سلول‌های مخروطی دریافت کننده نور و سلول‌های تشکیل دهنده تصویر در شبکیه ضرر دارد.
● محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش
چنانچه اشعه فرا بنفش خورشید (UV) بطور مستقیم به‌چشم بتابد در طولانی‌مدت صدمات جبران ناپذیری را به آن وارد خواهد کرد. اشعه فرابنفش حاوی انرژی بیشتری نسبت به سایر اشعه‌های نور خورشید است و ساختارهای مختلف چشم از جمله قرنیه و شبکیه را تخریب می‌کند.
مهم‌ترین مسئله‌ای که در انتخاب عینک آفتابی باید مد نظر داشت درجه UV لنزهای آن است که معمولاً روی دسته عینک یا در دفترچه مدارک مربوط ثبت شده است. این درجه نشان دهنده میزان محافظتی است که عینک در برابر اشعه ماوراء بنفش ایجاد می‌کند.
انتخاب عینک آفتابی با درجه UV پائین ‌و نامناسب در روزهای آفتابی شرایط را برای چشم‌ها بدتر خواهد کرد.
دکتر محمدرضا منصوری متخصص چشم در این باره می‌گوید: اگر عینک آفتابی جذب مناسبی از اشعه ماوراء بنفش نداشته باشد براثر فضای تیره‌ای که برای چشم ایجاد می‌کند مردمک چشم باز می‌شود و در نتیجه اشعه ماوراء بنفش بیشتری وارد شبکیه چشم خواهد شد.
متخصصان چشم پزشکی توصیه می‌کنند عینکی را باید انتخاب کرد که تا ۹۹ درصد اشعه فرابنفش را جذب کند.
● عینک آفتابی مناسب
دکتر جعفرزاده پور متخصص بینایی‌سنجی در مورد انتخاب عینک مناسب می‌گوید: برای تهیه عینک آفتابی مناسب با شرایط بینایی و فیزیک صورت احتیاج به تجویز چشم‌پزشک یا اپتومتریست است و خرید خودسرانه عینک تنها با توجه به شکل ظاهری آن می‌تواند برای سلامت چشم مضر باشد. در تجویز عینک آفتابی باید نیازهای بینایی، مشخصات چشمی و آناتومیکی و همچنین ابعاد صورت فرد را مد نظر قرار داد. مثلاً فردی که جراحی چشم داشته و می‌خواهد عینکی متناسب برای زمان رانندگی تهیه کند به عینکی کاملاً متفاوت با یک راننده عادی نیاز دارد.
وی خاطرنشان می‌‌کند آنچه که برای خرید عینک آفتابی بسیار حائز اهمیت است محیطی است که می‌خواهیم از عینک استفاده کنیم، باید دقت کرد کجا، چه زمان و برای انجام چه کاری از عینک آفتابی می‌خواهید استفاده کنید. باید توجه داشت شرایط طیف نور محیط چگونه است و حساسیت چشم ما نسبت به آن در چه حدی است.
● جنس مناسب عینک آفتابی
امروزه به جای لنزهای شیشه‌ای در عینک‌های آفتابی از جنس پلی‌کربنات استفاده می‌شود که برای محافظت چشم در برابر اشعه‌های مضر خورشید مناسب‌تر است.
دکتر جعفرزاده‌پور در این باره می‌گوید: بهترین جنس برای لنز عینک آفتابی پلی‌کربنات است، چرا که پایداری فیزیکی خوبی دارد بطوری که می‌توان در عینک‌های ایمنی نیز از آن استفاده کرد. معمولاً‌ عینک‌های ساخته شده از پلی کربنات دارای روکش‌هایی هستند که شرایط طیفی مناسبی را ایجاد می‌کنند.
وی می‌افزاید: لنزهایی که روکش فلزی دارند فقط جنبه تزئینی داشته و در جذب اشعه فرابنفش نقش خاصی ندارد.
البته پلی کربنات‌ها و پلاستیک‌های ۳۹CR که جزو بهترین مواد ساخت عینک آفتابی هستند به تنهایی برای جذب اشعه UV کافی نبوده و باید به رنگ عینک نیز توجه شود.
● مناسب‌ترین رنگ شیشه
فرکانس‌های خاصی از نور می‌توانند دید را تار و شکل اشیا را محو کنند در حالی که فرکانس‌های دیگری باعث ایجاد تمایز و کنتراست می‌شود. انتخاب رنگ و تیرگی مناسب در عینک آفتابی تمایز مناسب را در نور منعکس شده از اشیا ایجاد می‌کند. دکتر جعفرزاده‌پور در مورد رنگ‌های مناسب عینک آفتابی می‌گوید:‌ برای افراد نزدیک بین، رنگ‌های گرم برای افراد دوربین، رنگ زرد و سبز و برای افراد آستیگماتیست، رنگ خاکستری و زرد کهربایی مناسب است. وی رنگ‌های آبی را برای فضای بیرون از خانه توصیه نمی‌کند.
شکل عینک‌های آفتابی
متخصصان، عینک‌های آفتابی را به سه شکل موازی با صورت فرد، ordinary، خمیده rounel و کاملاً خمیده rupriunal تقسیم‌بندی می‌کنند.
دکتر جعفرزاده در انتخاب شکل عینک‌ها می‌گوید: انتخاب شکل عینک به چند پارامتر بستگی دارد. توجه به شاخص اشعه فرابنفش در محیط در میزان خمیدگی عینک تأثیر دارد. مثلاً در دشت یا فضاهایی مانند کوهستان که آفتاب شدید و مستقیم است باید از نوع سوم یا کاملاً خمیده استفاده شود تا پرتوهای پراکنده وارد چشم نشوند و در محیط‌های شهری می‌توان از عینک‌های موازی با صورت تا نوع تخت استفاده کرد.
● محافظت در برابر آفتاب با عینک طبی
دکتر مدرس‌زاده در این‌باره می‌گوید: این افراد می‌توانند از عینک‌های فتوکرومیک استفاده کنند که البته بیش از ۶۰ درصد نور مرئی را نمی‌گیرد در حالی که عینک‌های آفتابی با کیفیت مناسب در شرایط عادی
۸۰ درصد و در شرایط پر نور ۹۰ درصد نور مرئی را جذب می‌کنند. وی توصیه می‌کند افردی که عینک طبی دارند از فیلترهای رنگی مخصوص که روی عینک طبی نصب می‌شوند، استفاده کنند.
● بیماری‌های چشمی با عینک‌های غیراستاندارد
متخصصان چشم‌پزشک معتقدند تابیدن نور شدید آفتاب به مدت طولانی باعث ایجاد بیماری‌های چشمی متعددی می‌شود که همراه با علائمی چون سوزش، خارش و التهاب در چشم و پلک‌ها بروز می‌کند.
دکتر منصوری چشم‌پزشک در مورد بیماری‌های مربوط به اثر نور شدید آفتاب بر چشم می‌گوید: از جمله این بیماری‌‌ها می‌توان به ناخنک اشاره کرد. در این بیماری لکه سفیدی روی قرنیه فرد ایجاد می‌شود.
دکتر منصوری چشم‌پزشک می‌گوید: نور زیاد و اشعه فرابنفش باعث می‌شود لکه زرد شبکیه تغییرات پیگمانی داشته باشد که باعث افت دید می‌شود و از طرفی موجب پیری شبکیه خواهد شد. همچنین تابش نور زیاد به چشم می‌تواند در تشدید آب مروارید مؤثر باشد. علاوه بر بیماری‌های فوق تبخیر شدن اشک چشم و خشکی چشم نیز از عوارض محافظت نکردن چشم در برابر نور است. محفوظ نگه‌نداشتن چشم در فصل بهار در دسته‌ای از افراد حساسیت بهاره ایجاد می‌کند که همراه با خارش و سوزش در چشم و اطراف آن است.
● عینک‌های آفتابی برای کودکان
همان‌طور که استفاده از عینک آفتابی مناسب در بزرگسالان حائز اهمیت است برای کودکان نیز باید عینک آفتابی متناسب با فرم صورت آنها استفاده شود.
متخصصان معتقدند تأثیر نور آفتاب در شرایط یکسان روی چشم کودکان بیشتر است، چراکه قرنیه و عدسی کودکان شفاف‌تر است لذا کیفیت عینک آفتابی برای کودکان از نظر جنس عینک و چارچوب عینک بخصوص دسته‌های آن و ضریب جذب بسیار مهم است. برای کودکان بهتر است از رنگ های گرم، زرد، یا قهوه‌ای استفاده شود.

رویا مغیطی

منبع : روزنامه ایران