سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲ / 19 March, 2024
مجله ویستا

مراقبت از عامل سلامت


مراقبت از عامل سلامت
اسب، موجود زنده، فعال و پرانرژی و زیبایی است که از مدت های مدید در خدمت انسان بوده است. رعایت اصول بهداشتی در خصوص نگهداری اسب موجب حفظ سلامتی اش می شود و با تدوین یک برنامه مناسب برای هریک از اسب ها می توانیم اسبانی سالم و پرنشاط و زیبا داشته باشیم و این میراث عظیم ملی را تا سالیان متمادی از خطر انقراض حفظ کنیم، چرا که این موجودات، سلامتی بدن و نشاط ما را حفظ می کنند و افتخارات بسیاری را در تاریخ کشورمان همپای قهرمانان آفریده اند.
معاینه سالیانه و واکسیناسیون
معاینه اسب در هر موقع از سال، کار سخت از اسب نکشیدن حد اقل تا ۴ الی ۵ روز پس از واکسیناسیون، تمیز و تیمار کردن اسب یک ساعت قبل از معاینه، بررسی بدن و پاها از موارد ضروری در نگهداری از اسب است و در صورت لنگش، حتما دامپزشک را در جریان قرار داده و در مراقبت ها از راهنمایی های یک دامپزشک جهت بهبود و سلامت اسب استفاده کنیم. زمانی که اسب ها را در مقابل بیماری های جدی چون ک—زاز یا آنفلوآنزا واکسینه می کنیم، می توانیم برای انجام یک معاینه کلی، از دامپزشک بهره جوییم. معاینه سالیانه شامل چکاپ کامل تمام نقاط بدن اسب است مثل؛
گوش دادن ضربان های قلب، تعداد تنفس و نحوه تنفس و صدای عملکرد معده و روده ها، معاینه چشم های اسب، وضعیت دندان ها، معاینه نریان ها و مادیان ها توسط توشه رکتال و پی بردن به مشکلات یا سلامتی اسب از نظر احشایی یا رحمی.
● درمان بیماری های انگلی
با یک برنامه ی منظم (هر شش هفته یک بار) کرم های بالغ و انگل های نابالغ (لارو ها) را از بدن اسب دفع کرده و باید از تماس اسب های سالم با اسب هایی که دچار انگل هستند ممانعت کنیم. (اسب سالم را به باکس اسبی که ناراحتی انگلی دارد منتقل نکنیم.) برای مقابله با انگل ها بهتر است از اوایل و اواسط تابستان بیشتر بهره جوییم چرا که در این هنگام، کرم های نابالغ، فعالیت بیشتری دارند. دوز داروی مصرفی را بر اساس وزن اسب استفاده می کنیم. داروهای ضد انگل به صورت پودر یا گرانول، خمیر و قرص و یا به صورت محلول تزریقی می باشند. در بعضی موارد که بیماری انگلی بسیار حاد است باید طبق دستور دامپزشک، داروی قوی تر یا مقدار داروی مصرفی را بیشتر کنیم. بعضی از لارو ها در رگ های خونی، روده و شکم اسب زندگی می کنند و سبب می شوند که رگ ها آسیب ببینند و چون جریان خون در شکم مختل می شود، اسب دچار دل دردهای شدید می گردد. پس باید مشکلات انگلی را در اسب ها کم کرده و از بین ببریم تا سلامتی آنها حفظ شود.
● انتخاب مواد غذایی و جیره مناسب
نیازهای غذایی هر اسب با توجه به سن، جنس، نوع فعالیت، محل زندگی، مزاج، سلامتی یا بیماری بررسی می شود؛ مثلا اسب هایی که در مرتع نگهداری می شوند نسبت به آنهایی که در اصطبل نگهداری می شوند نیاز کمتری به غذاهای کنستانتره ای دارند.
▪ پلیت های علفی
گلوله هایی از علف خشک با مواد مغذی دیگر هستند که دارای محتویات پروتئینی خاصی می باشند و این پلیت ها برای مادیان های آبستن یا کره های جوان در حال رشد قابل استفاده و برای اسبانی که ویتامین های غذایی مناسب و چرای کافی در اختیار ندارند مورد استفاده قرار می گیرد.
▪ آرد گندم
بهترین غذا در مواقع مناسب برای اسبان مسابقه می باشد و برای متعادل کردن مواد معدنی آن با غذاهای دیگر همراه می شود.
▪ یولاف (جوی دوسر)
منبع مفیدی از انرژی است که غالبا بدون تبدیل استفاده می شود. یولاف را با علف خشک یا چغندر قند نیز می توان استفاده کرد.
▪ سنگ نمک
مهم ترین ماده معدنی برای اسب، نمک است چون باعث می شود که املاح بدن جایگزین گشته و الکترولیت ها در بدن به تعادل برسند. هر روز باید در جیره غذایی اسب، نمک موجود باشد یا در آخور، سنگ نمک وجود داشته باشد. از آنجایی که نمک به همراه عرق و ادرار دفع می گردد الکترولیت های بدن از تعادل خارج می شوند و باید همواره آب و نمک در دسترس اسب باشد.
▪ آجرهای معدنی
به صورت لیسیدنی هستند. منبعی از عنصر ید می باشند. آجرهایی که تجارتی تولید می شوند مستطیلی شکل می باشند. آجرهای معدنی با طعم های مختلف وجود دارد نظیر طعم نعنا، میخک، دارچین و طعم های مختلف که حیوان را برای لیسیدن این آجرها ترغیب می کند.
▪ آب آشامیدنی
باید به حد کافی تازه و سالم، همیشه در دسترس اسب باشد. اگر اصطبل به سیستم اتوماتیک آبشخور مجهز نمی باشد، روزانه دو سطل بزرگ هرچند ساعت باید در اختیار او قرار گیرد مخصوصا در فصل گرم سال که تعرق اسب بالاست. جنس آبشخورهای اتوماتیکی از جنس فلزات گالوانیزه، سنگ، خاک رس سنگین، پلاستیک یا فایبرگلاس است که مطمئن ترین نوع آن فایبرگلاس می باشد زیرا جراحات کمتری به بدن اسب ها وارد می کند و دارای لبه های تیز نیست .
در ضمن مصرف روزانه هویج و سیب سبب می شود ویتامین های مورد نیاز در میوه جات به بدن اسب برسد. مقدار غذایی که به اسب ها می دهیم بستگی به اندازه بدن او دارد. اسب ها هر چه قدر اندازه بدنی بزرگتری داشته باشند، باید غذای بیشتری مصرف کنند. در محاسبات غذایی، اسب باید۲/۵ درصد وزن بدن در هر روز خوراک بخورد. اسب ها هر چه قدر غذای کمتر در وعده های بیشتر بخورند شاداب تر و سرحال تر خواهند بود.
گاهی به دلیل تغییر فعالیت های بدنی، جیره های غذایی آنها نیز تغییر می کند. غذا را تدریجا و در طول یک هفته باید عوض کرد تا بدن اسب فرصت داشته باشد خود را با جیره غذایی جدید عادت دهد. دقت باید کرد که پس از صرف هر وعده غذایی، آخور را تمیز کنیم و باقی مانده غذا را جمع آوری نموده و در صورت استفاده اسب از کنستانتره، بهتر است در چند نوبت خورانده شود. (چون حجم معده اسب کم می باشد.) در صورت انجام کار سنگین، بهتر است نوبت های غذایی روزانه ۳ مرتبه باشد تا از حد فاصل اتمام خوراک و شروع فعالیت ۲ ساعت گذشته و در این مدت غذا تقریبا هضم شده باشد. جیره غذایی باید خوش خوراک بوده تا اسب با میل و رغبت غذا بخورد. نگهداری مناسب مواد غذایی جهت رعایت بهداشت، الزامی است.
اگر غذاهای کنستانتره ای مرطوب شوند، قارچ ها و کپک ها به سرعت رشد کرده و موجب بیماری می شوند. نحوه صحیح انبارکردن مواد غذایی، عامل مهمی در جهت سلامت اسب می باشد، چون مستقیما عامل حیات حیوان است.
زهرا علیپور محمد نژاد
منبع : روزنامه رسالت


همچنین مشاهده کنید