ابوبکر محمدبن عبدالجلیل عمری بلخی رشیدالدین وطواط

جنسیت: مرد
تخلص: وطواط
تولد و وفات: ( ... - ۵۷۳ /۵۷۸) قمری
محل تولد: بلخ
شهرت علمی و فرهنگی: ادیب و شاعر
عمری او را از آن جهت گفتند که وی از اعقاب عمر بن خطاب است. در مدرسه نظامیه زادگاه خود قسمتی از تحصیلات خود را نزد امام ابوسعد هروی انجام داد و بعد از اتمام تحصیلات خود و کسب مهارت در فارسی و عربی به خوارزم رفت و در اوائل عهد ابوالمظفر علاء‌الدوله اتسز خوارزمشاه به خدمت او پیوست و تا آخر عمر در دستگاه خوارزمیان روزگار گذرانید و سمت صاحب دیوانی رسائل داشت. بر اثر رشک حاسدان و تهمت مبنی بر اینکه وی با کمال‌الدین محمود بن ارسلان ، خواهرزاده سنجر ، ارتباط دارد ، به سال ۵۴۷ق از خدمت شاه رانده شد ولی به خاطر قصاید رسائی که در تهمت خود سرود ، دوباره مورد لطف شاه قرا رگرفت. میان رشید و جار‌الله زمخشری ادیب و متکلم بزرگ قرن ششم نیز دوستی و مباحث و مکاتبه بود. بعد از وفات اتسز ، ایل ارسلان ، بود و به خاطر کهولت از خدمت کناره گرفت. از دیگر سلاطین و امرای معاصر رشید می‌توان به تکش بن ارسلان ، سنجر بن ملکشاه ، سپهبد غازی نصرهٔ الدوله اشاره کرد و از شاعران معاصر وی انوری ، معزی ، سنائی ، ادیب صابر ، سوزنی سمرقندی ، خاقانی ، مختاری و سیدحسن غزنوی را باید نام برد. آثار وطواط: "دیوان اشعار پارسی"؛ "رسائل عربی"؛ "حدائق‌السحر فی دقایق الشعر" "منشآت فارسی"؛ مبحث ‌الخطاب من کلام عمر بن‌الخطاب"؛ "تحفهٔ الصدیق الی الصدیق من کلام ابی‌بکر الصدّیق"؛ "انس اللّهفان من کلام عثمان بن عفّان"؛ "نثر اللآلی من کلام امیرالمؤمنین علی (ع)"؛ "منظومه"‌ای در عروض؛ "غرائب‌الکلم فی رغائب‌الحکم"؛ "منیهٔ‌المتکلمین و غنیهٔ‌المتعلمین"؛ "غرر‌الاقوال و درالامثال"؛ "مفاتیح‌الکلم و مصابیح‌الظلم"؛ "جواهر‌القلاید و زواهر الفراید"؛ "الفوائد‌العمائیه"؛ "ابکار‌الافکار فی‌الرسائل و الاشعار"؛ "مطلوب کل طالب".

منبع : مطالب ارسالی