مولانا ملک محمد ملک قمی

جنسیت: مرد
تولد و وفات: ( ... - ۱۰۲۶/۱۰۲۵/۱۰۲۴) قمری
محل تولد: ایران - قم - قم
شهرت علمی و فرهنگی: شاعر ملک
لقب به ملک‌‌الکلام. سرودن شعر را از جوانی آغاز نمود و از زادگاهش به کاشان ، که مجمع شاعران بود سفر کرد و چندی در آنجا به کسب دانش و ادب پرداخت. سپس به قزوین رفت و مدت چهار سال در آنجا ماند. در ۹۸۷ق به دکن رفت و ملازمت نظام‌شاهیان احمدنگر را اختیار نمود. او با سران آن طایفه مانند: نظام‌شاه مرتضی معروف به دیوانه ، نظامشاه میران حسین ، نظام‌شاه اسماعیل و نظام‌شاه برهان ثانی معاصر بود و بویژه از بخشش‌های مرتضی و برهان ثانی برخوردار شد. وی در این شهر با شاعرانی چون فیض فیاضی و ظهوری ترشیزی ، عرفی شیرازی ، نظیری نیشابوری و شکیبی اصفهانی نیز معاشرت داشت. در ۱۰۰۳ق که احمدنگر به دست عبدالرحیم ، خان‌خانان ، فتح شد ، مولانا ملک تحت ملازمت او قرار گرفت و قصایدی در مدحش سرود. سرانجام با کسب اجازه از خان ، عازم سفر مکه شد ولی در بیجاپور اقامت گزید و به دربار ابراهیم عادلشاه ثانی رفت و او را در قصای خود ستود. وی در آنجا دوباره با مولانا ظهوری ملاقات نمود و در همین شهر بود که ظهوری ، دختر او را به همسری برگزید. به آوردهٔ "تاریخ ادبیات در ایران" ملک قمی با مشارکت ظهوری ترشیزی و به‌دستور عادل‌شاه مجموعهٔ "گلزار ابراهیم" و "خوان خلیل" را فراهم آورد. وی در آن سامان چنان حرمتی یافت که او را با عنوان ملک‌الکلام یاد کردند. در اواخر عمر گوشه‌نشینی و عزلت اختیار نمود و با درویشی و فقر روزگار را می‌گذرانید و به سرودن قصاید مدحی و عارفانه و غزلیاتی در توحید و نعت پرداخت. آن چه که ملک در جوانی سروده است بیشتر به‌طرز وقوع بوده ، ولی بقیهٔ اشعار وی غالباً به سبک عراقی سروده شده است. اشعارش را بیشتر معاصرانش از جمله: تقی کاشی ، محمدامین رازی ، و عبدالباقی نهاوندی ستوده‌اند. در بیجاپور درگذشت و او را ، بنا بر وصیت او در همان شهر ، نزدیک مقبرهٔ میرسنجر کاشی ، دفن کردند. از آثارش: مثنوی "نورس نامه"؛ یا "منبع‌الانهار"‌که به مشارکت دامادش ظهوری ترشیزی سروده است؛ مثنوی "صنم و برهمن".

منبع : مطالب ارسالی