میرعماد حسنی قزوینی

جنسیت: مرد
نام پدر: ابراهیم
تولد و وفات: ( ۹۶۱ -۱۰۲۴) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: خطاط و شاعر
ملقب به عمادالملک. بزرگترین استاد خط نستعلیق است. وی از سادات سیفی حسنی قزوین بود و در همان به شهر تحصیل مقدمات علوم و آموختن خوشنویسی پرداخت. برخی گویند وی ابتدا در قزوین شاگرد مالک دیلمی بوده و سپس به تبریز مسافرت کرده و نزد محمد حسین تبریزی به تکمیل هنر خویش مبادرت نموده است. میرعماد مسافرت‌هائی به آسیای صغیر و حجاز کرد و در مراجعت به ایران جزء خوشنویسان فرهاد‌خان قرامانلو ، از سرداران شاه‌عباس اول ، (۹۹۶-۱۰۳۸ق) که در هرات بود ، قرارگرفت. پس از قتل او در ۱۰۰۷ق به گیلان سفر کرد و از آنجا به قزوین بازگشت و پس از یکسال به اصفهان رفت و به دربار شاه‌عباس راه یافت. میرعماد در مدت شانزده‌سال اقامت خود در اصفهان ، شاگردانی تربیت کرد که بعضی از آنها استادان معروف خط نستعلیق به شمار می‌روند ، از جمله نورالدین محمد لاهیجی معروف به نورا ، عبدالرشید دیلمی معروف به رشیدا ، ابوتراب اصفهانی معروف به ترابا ، عبدالجبار اصفهانی ، محمدصالح خاتون‌آبادی ، درویش عبدی بخارائی و گوهرشاد دختر میرعماد. میرعماد نزد شاه‌عباس جایگاهی ارجمند داشت و به همین سبب نیز ، محسود اقران که به قولی یکی از آنها علیرضا عباسی بود ، قرار گرفت و سعایت ایشان در حق وی و همچنین وارد آمدن اتهام تسنن و نیز کنایات و اشعار نیش‌دار میر موجب بدبین شدن شاه نسبت به او نهایتاً کشته شدن وی به اشارات پنهانی شاه عباس ، توسط مقصودبیگ قزوینی گردید. میرعماد پایهٔ خط نستعلیق را در جائی نهاد که هیچ‌کس ، چه در مدت دو قرن قبل از او و چه در طی نیم قرن زمان خوشنویسی او و چه در طول چهار قرن بعد از او و تا امروز ، به آن جایگاه نرسیده است. میرعماد در لطافت قلم و قدرت کتابت و استواری و خوش اندامی حروف و کلمات و سطر و صفحه و تمام محاسنی که دارای خط نستعلیق یاد کرده اند ، اعجاز کرد. هم خفی را خوش می‌نوشت و هم جلی را استوار و شیرین. آوازهٔ حسن خط وی در زمان حیات او به اقطار کشورهای اسلامی رسید و قطعات خطوط وی را در ایران و هندوستان و عثمانی و غیره به بهاء زر خریدند و شاهان و بزرگان عصر به داشتن خطوط وی در کتابخانه خود مباهات میکردند. میرعماد در پایان سال‌های عمر خود سبک خاصی در نستعلیق داشت که شیواترین شیوه‌هاست ، این شیوهٔ ترکیبی از خط میرعلی هروی و باباشاه اصفهانی و در عین حال روش مستقل خاصی است که پس از گذشت سال‌ها از مرگ وی ، تاکنون کسی دیگر نتوانسته است نقطه‌ای به آن بیفزاید و یا از آن نکته‌ای بکاهد. میر در نظم و نثر نیز دست داشت و بعضی رسالهٔ منثور "آداب‌المشق" را به او نسبت می‌دهند ، که این رساله به احتمال زیاد از آثار باباشاه اصفهانی است. آرامگاه میرعماد در مسجد مقصودبیگ در اصفهان است. از آثار وی: "یک نسخه "سبحهٔ‌الابرار" جامی؛ به قلم کتابت خفی عالی با رقم: "عمادالحسنی ، سنهٔ ۹۷۲"؛ یک نسخه "الاسماء‌الحسنی" ، به قلم دودانگ و غبار ممتاز ، با رقم: "عمادالحسنی سنهٔ ۹۸۷"؛ یک نسخه "تکلمهٔ‌النفحات" عبدالغفور لاری (ضمیمهٔ "نفخحات‌الانس" جامی به خط ضیاء‌الدین قزوینی) و حواشی بسیار بر "نفحات‌الانس" و فهرست اعلام آن ، به قلم کتابت خفی عالی ، با رقم‌هٔای: تمتٌ‌الحاشیهٔ الشریفهٔ‌اللطیفه...سنهٔ ۹۹۲ ، علی ید عبدالضعیف...عماد بن ابراهیم الحسنی...." و "تمتٌ الرسالهٔ...سنهٔ اثنی و تسعین و تسعمئهٔ...عمادالحسنی عفی عنه"؛ یک نسخه "گلستان" و در حاشیهٔ ان "بوستان" سعذی ، به قلم کتابت و کتابت خفی عالی ، بار قم: "...کتبه العبد...عمادالکلک الحسنی...بدارالسلطنه قزوین سنهٔ ۹۹۸"؛ یک نسخه "دیوان" حافظ ، به قلم کتابت عالی ، با رقم: "تمتّ الکتاب...فی سنهٔ ثلاث و الف‌الهجریهٔ‌النویٌهٔ ، فقیر عمادالحسنی"؛ یک نسخه "مناجات" حضرت علی (ع) ، با ترجمهٔ فارسی؛ به قلم دو دانگ و کتابت خفی ممتاز ، با رقم: "شرّف بکتابها... عمادالحسنی... سنهٔ عشر و الف"؛ یک نسخه "رباعیات" خیام ، به قلم نیم دو دانگ ممتاز ، با رقم: "کتبه العبد عمادالحسنی ۱۰۱۶"؛ مرقعی مشتمل بر یکصد قطعه ، به قلم‌های چهار دانگ تا غبار ممتاز و عالی ، با تاریخ‌های ۱۰۰۷ تا ۱۰۲۴ق.

منبع : مطالب ارسالی