حسن پیرنیا

جنسیت: مرد
نام پدر: میرزا نصرالله‌خان نایینی
تولد و وفات: (۱۲۵۰ -۱۳۱۴) شمسی
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: نویسنده و مورخ
ملقب به مشیرالملک / مشیرالدوله. وی ادبیات فارسی و عربی را از معلم سرخانه‌ای به‌نام شیخ لطف‌علی ، که از طلاب مدرسۀ مروی بود ، آموخت و در ۱۴ سالگی برای ادامۀ تحصیل به روسیه رفت. در آنجا پس از اتمام دورۀ مدرسۀ نظامی کادکسی کرپوش به مدرسۀ حقوق رفت و بعد از پایان تحصیلات ، به ‌سمت وابستۀ سفارت ایران در پترزبورگ منصوب شد. در سال ۱۳۱۷ق که پدر او به مقام وزارت خارجه رسید ، از طرف پدر به تهران احضار شد و سمت منشی‌گری پدر را کسب کرد؛ سپس با استفاده از نفوذ سیاسی پدر خود ، مدرسۀ علوم سیاسی را تأسیس کرد. این مدرسه تأثیر بسیاری در روند مشروطه‌خواهی ایران داشت. پیرنیا در سفر دوم مظفرالدین‌شاه به اروپا ، به‌عنوان مترجم با شاه به فرنگ رفت و پس از مراجعت شاه ، به‌سمت سفیر ایران در پترزبورگ تعیین شد و سه سال بعد که مأموریت وی در آنجا به ‌پایان رسید به ایران بازگشت. در بحبوبۀ انقلاب مشروطیت در ایران ، روش میانه‌روی در سیاست را برگزید و درضمن اینکه در هیئت دولت بود و با دربار شاه رابطه داشت ، به‌اتفاق برادرش حسین پیرنیا ، کمک بسیاری را در راه ترجمه و نگارش قانون اساسی جدید ایران کردند. پس از فوت مظفرالدین‌شاه جهت اعلام خبر تاجگذاری محمدعلی‌شاه ، مأمور سفر به کشورهای اروپایی شد ، ولی به‌علت مرگ پدر از پترزبورگ به ایران بازگشت و مشیرالدوله لقب یافت. از آن پس بارها عضو هیئت دولت شد و فهرست مشاغل او در کابینه‌های متعدد عبارت‌اند از: وزیر عدلیه ، وزیر خارجه ، وزیر علوم و اوقاف ، وزیر تجارت ، وزیر پست و تلگراف ، وزیر جنگ ، مسئول تشکیل کابینۀ اول و دوم و سوم و چهارم. وی از سال ۱۳۰۲ش از سیاست کناره گرفت و به‌تألیف کتب و امور فرهنگی پرداخت. از آثار به‌جای مانده از او: "تاریخ ایران باستان" ، ۳ جلد؛ "حقوق بین‌الملل"؛ دستورالعمل اصول محاکمات جزائی"؛ "خطوط برجستۀ داستان‌‌‌های ایران قدیم"؛ "قوانین محاکمات حقوق".

منبع : مطالب ارسالی