شیخ‌الاسلام فضیل عیاض

جنسیت: مرد
نام پدر: ابو علی فضیل‌بن عیاض‌بن مسعود
تولد و وفات: (۱۰۱ -۱۸۷) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: محدث ، صوفی ، عارف و زاهد
روزگار جوانی فضیل در نزدیکی ابیورد و میان ابیورد و مرو سپری گردید. وی در جوانی مدتی راهزنی می‌کرد. سپس توبه کرد و در کوفه به فراگیری حدیث و علم پرداخت و یکی از پیشگامان تصوف گردید. از استادان وی: امام جعفر صادق (ع) ، اعمش ، ابن ابی لیلی ، حمید طویل ، یحئی‌بن سعید انصاری و بسیاری دیگر بودند. او مدتی در کوفه تحت تربیت سفیان ثوری نیز قرار گرفت. یک‌بار در مکه به هارون‌الرشید ، خلیفه مقتدر عباسی ، اندرز داد و این ‌کار باعث شد که در بغداد نزد صوفیه و زهاد محبوب شود و حتی مورد احترام امام احمد حنبل نیز قرار گرفت. ابن مبارک ، یحئی‌بن سعید قطان ، ابن مهدی ، ابن عئینه ، اصمعی ، شافعی ، بشر حافی ، عبدالصمد ابن مردویه ، عبده مروزی و حسین‌بن داوود بلخی و بسیاری دیگر از وی حدیث روایت کرده‌اند. بخاری ، مسلم ، ابن داوود ، نسائی و ترمذی در "صحاح" خود به نقل حدیث از وی پرداخته‌اند. فضیل در مکه وفات یافت. از سخنان او است: به عزت پروردگار سوگند که اگر در آتشم کند امیدم به وی از دست نرود؛ بیم برتر از امید است مادام که انسان از صحت و سلامت برخوردار است و چون به کام مرگ افتد امید برتر خواهد بود.

منبع : مطالب ارسالی