سیدمحمدباقر میرداماد

جنسیت: مرد
نام پدر: سیدمحمد داماد حسینی استرآبادی
تخلص: اشراق
تولد و وفات: ( ... - ۱۰۴۱) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: عالم دینی ، فقیه ، حکیم ، عارف ، ریاضیدان و شاعر
اصل او از استرآباد و ساکن اصفهان بود. پدرش داماد شیخ علی محقق ثانی است. میرداماد از دوستان بسیار نزدیک شیخ بهائی و از علماء و فلاسفهٔ بزرگ عصر صفوی و از مقربان درگاه شاه‌عباس اول و شاه‌صفی محسوب می‌شد. وی در علوم نقلی از شاگردان سیدنورالدین علی بن ابی‌الحسن الموسوی و شیخ حسین عاملی ، پدر شیخ بهائی ، و دائی خود ، شیخ عبدالعالی بن محقق ثانی بود و از دائی خود به دریافت اجازه نایل شد. او همچنین در علوم عقلی ، مدنی در محضر امیرفخرالدین سماکی ، شاگرد امیرغیاث‌الدین منصور شیرازی ، به مباحثات فلسفی اشتغال ورزید. وی در جمیع علوم غریبه نیز دست داشت. از شاگردان مشهورش می‌توان به قطب الدین شکوری عارف ، صدرالدین شیرازی معروف به ملاصدرا ، ملامحسن فیض کاشانی و ملا عبدالرزاق لاهیجی اشاره نمود. میرداماد حکیمی اشراقی است وی را نمودار کامل از یک فیلسوف شیعی دانسته‌اند علوم مرتبهٔ او در حکمت از لقب معلم ثالث که به او داده‌اند پیداست. وی فلسفهٔ مشاء و آثار ابن‌سینا را به‌طور کامل مطالعه کرده و تعالیم شراقی سهروردی و معارف صوفیه را نیز درک کرده و بر روی هم تأثیرات اشراقی و عرفانی در افکار فلسفی وی مجالی وسیع یافته است. میرداماد در سفری ، به همراه شاه‌صفیف به عتبات عالیات ، در بین راه کربلا و نجف درگذشت. از آثارش: "قبسات حق‌الیقین فی حدوث‌العالم" ، که به اختصار به "القبسات" معروف است؛ حدوث‌العالم ذاتاً و قدمه زماناً" یا "الجمع و التوفیق بین رأیی‌الحکمین فی حدوث‌العالم"؛ "الافق‌المبین" ، در حکمت الهی؛ "تأویل‌المقطعات" در اوایل سوره‌های قرآن؛ تفسیر "سورهٔ اخلاص"؛ "تقویم‌الایمان" و مقدمه آن و شرح مقدمه؛ "الایقاضات" ، در خلق اعمال و افعال بندگان؛ "التقدسیات" ، در حکمت الهی و رد شبهه ابن کمونه؛ "الرواشح‌السماویهٔ فی شرح احادیث‌الامامیه"؛ "شارع‌النجاهٔ" ، رسالهٔ فتوائیه فارسی ، در اصول و فروع دین؛ "نراس الضیاء فی معنی‌البداء"؛ "انموذج‌العلوم"؛ حل بیست اشکال ریاضی و کلام و فقه؛ "السبع‌الشداد"؛ "الصراط‌المستقیم" ، در حکمت؛ "نفی الجبر و التفویض"؛ حاشیه "الهیات شفاء"؛ حاشیه "صحیفهٔ سجادیه"؛ حاشیه "شرح مختصر عضدی"؛ حاشیه "مختلف" علامه حلی؛ حاشیه "من لا یحتضر‌الفقیه"؛ حاشیه "استبصار"؛ حاشیه "رجال" کشی؛ "مرآهٔ‌الزمان"؛ "حبل‌المتین" در حکمت؛ "دیوان" شعر.

منبع : مطالب ارسالی