پرنس دوچای ، آقا محمد میرزا قوانلو کاشف السلطنه

جنسیت: مرد
نام پدر: اسدالله میرزا نایب الایاله
تولد و وفات: (۱۲۴۴ -۱۳۰۸) شمسی
محل تولد: ایران - خراسان - تربت‌حیدریه
شهرت علمی و فرهنگی: دانشمند و نویسنده
ملقب به چایکار. در کودکی پدر را از دست داد و تحت تکفل دائی خود حسام‌السلطنه قرا گرفت. وی پس از اتمام دروس مقدماتی وارد دارالفنون شد و به فرا گرفتن زبان فرانسه و سایر علوم مشغول گردید. سپس به استخدام وزارت امور خارجه درآمد و به منشی گری در خدمت میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله پرداخت. محمد میرزا در ۱۲۹۸ق با سمت دبیر دومی ، به پاریس رفت و موفق به اخذ لیسانس در رشتهٔ حقوق از دانشگاه سوربُن شد و در ۱۳۰۶ق به ایران بازگشت و از جانب ابوالفتح میرزا مؤید‌الدوله عهده‌دار منصب نایب‌الایاله تربت حیدریه شد. وی به علت استبداد ناصرالدین‌شاه به نشر افکار آزادی‌خواهی و شبنامه‌نویسی پرداخت. سپس به نیشابور و از آنجا به روسیه گریخت و بعد به عثمانی و فرانسه رفت و پس از قتل شاه به ایران بازگشت. وی در ۱۳۱۴ق با سمت کنسول ارشد ایران به هند رفت و در آنجا به‌‌عنوان یک تاجر فرانسوی به مطالعه دربارهٔ طرز کشت چای پرداخت. محمد میرزا هنگام بازگشت از چین و هند به ایران مقدار زیادی تخم و نهال چای آورد و در نواحی شمال به‌‌طور وسیع کشت کرد. او در زمان مظفرالدین شاه به ریاست سازمان چای منصوب گردید. در ۱۳۲۲ق دوباره به فرانسه رفت و پس از بازگشت در ۱۳۲۵ق مأمور تأسیس شهرداری به سبک جدید شد. بعد از یک‌‌سال به وزارت خارجه رفت و وی سرانجام هنگام بازگشت از هندوستان در راه بوشهر به سمت شیراز با اتومبیل به دره سقوط کرد. آرامگاه وی در لاهیجان است. لازم به ذکر است که در بعضی از منابع نام پدر او را محمد حسن میرزا و تولدش را در ۱۳۴۱ق ذکر کرده است. از آثارش: مجلهٔ "ممات و حیات" ، برای نمایندگان شورا و سُفَرای مقیم ایران؛ "دستورالعمل زراعت چای"؛ "قانون بلدیه"؛ "فواید راه‌آهن" ، تغییرات و ترقیات در وضع و حرکت و مسافرت و حمل اشیاء.

منبع : مطالب ارسالی