۱۸ آبان ـ ۹ نوامبر ـ روزی که دکتر حسین فاطمی تیرباران شد

دكتر حسین فاطمی روزنامه نگار و وزیر امورخارجه دولت دكتر مصدق ۱۸ آبان ۱۳۳۳ تیر باران شد. وی كه محكومیتش چند روز پیش از این تایید شده بود هنگام اعدام ۳۴ ساله بود. حكم دادگاه نظامی پس از تایید و امضای شاه به اجرا درآمد.
دكتر فاطمی در ۱۲۹۹ در نائین اصفهان به دنیا آمده بود و پدر و پدر مادرش روحانی بودند. وی كار روزنامه نگاری را با نوشتن مطلب برای نشریه برادرش آغاز كرده بود و در سال ۱۳۲۸ پس از تاسیس جبهه ملی به آن پیوسته و مورد توجه دكتر مصدق قرار گرفته بود. فاطمی سپس با انتشار «باختر امروز» آن را عملا به صورت روزنامه ناشر افكار جبهه ملی درآورده و در دوره هفدهم، از تهران به نماینگی مجلس انتخاب شده بود. در بهمن ماه ۱۳۳۰ درمراسم پنجمین سال مرگ محمد مسعود ناشر « مرد امروز» كه در خیابان اكباتان به قتل رسیده بود هدف گلوله مهدی عبدخدایی ۱۴ ساله و عضو جمعیت فدائیان اسلام قرار گرفته و مجروح شده بود. وی تا پایان عمر از عوارض این زخم می نالید.
دكتر فاطمی كه از خارج دكترا گرفته بود پس از مدتی كه دستیار دكتر مصدق بود به سمت وزیر امور خارجه ایران منصوب شده بود. وی خروج شاه از كشور در مرداد ماه ۱۳۳۲ را به دلیل این كه قبلا شورای سلطنت را تشكیل نداده بود و نیز بدون برنامه از پیش تنظیم و اعلام شده وطن را ترك كرده بود، «فرار» اعلام داشت و به سفارتخانه ها دستور داد كه با او تماس نگیرند.
فاطمی ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ در كودتای مقدماتی سرهنگ نصیری (بعدا ارتشبد و پس از انقلاب اعدام شد) دستگیر اما موفق به فرار شد. روز ۲۸ مرداد در خانه دكتر مصدق بود و چون می دانست كه شاه دشمن خونی اوست، پس از به محاصره درآمدن خانه، از آنجا فرار كرد و پنهان شد و تا اسفند همان سال كه در خانه ای در كوچه رضائیه منشعب از میدان تجریش دستگیر شد هر چند وقت در یك خانه پنهان بود. همسایه آن خانه به تصور این كه یك توده ای ریش گذارده و خود را به بیماری زده و در آنجا پنهان گردیده جریان را اطلاع داد و ماموران فاطمی را گرفتند و به فرمانداری نظامی بردند كه در آنجا چند نفر (گویا با نقشه قبلی برخی مقامات) وی را هنگام انتقال تحت الحفظ از ساختمانی به ساختمان دیگر چاقو زدند!! و مجروح كردند. محاكمه دكتر فاطمی غیرعلنی انجام گرفت و كسی جز اعضای محكمه نتوانست حرفهای او را بشنود. شاه با فرجامخواهی دكتر فاطمی موافقت نكرد، درخواست روحانیون و بزرگان اصفهان را هم در دادن یك درجه تخفیف به او نپذیرف و با این كه غیر نظامی بود و اقدام مسلحانه نكرده بود سحرگاه ۱۸ آبان ۱۳۳۳ در میدان تیر لشكر دو زرهی به جوخه اعدام سپرده شد و «تیرباران» گردید.
روحانیون اصفهان در یك تلگرام گروهی به شاه نوشته بودند كه حسین فاطمی یك «سید» و از اولاد پیغمبر است و قتل او برای سلطنت یمن نخواهد داشت.
پس از انقلاب ۱۳۵۷ و تغییر نظام، خیابان آریامهر تهران به «دكتر حسین فاطمی» تغییر نام داده شد و تنها نامی از میان پیروان خط دكتر مصدق است كه پس از كناره گیری مهندس بازرگان از ریاست دولت موقت، هنوز از خیابان حذف نشده است و برخی دلیل آن را تعلق دكتر فاطمی به خاندان روحانی معروف نائین می پندارند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز