۲ آذر ـ ۲۳ نوامبر ـ با فرار خسرو پرویز و در پی آن رویداد های دیگر مسیر تاریخ جهان یک بار دیگر تغییر کرد

خسرو پرویز هنوز بر جای پدر ننشسته بود كه وارث دشواری های او و ضدیت ژنرال بهرام چوبین شد كه با شاه متوفا درگیری پیدا كرده بود. خسرو پرویز كه در تاریخ عمومی (جهان) به خسرو دوم معروف است چون یارای ایستادگی در برابر ژنرال بهرام (از مردم «ری»)را نداشت ۲۳ نوامبر سال ۵۸۹ میلادی به قسطنطنیه فرار كرد تا از موریس امپراتور روم شرقی كمك بخواهد.
موریس كه در انتظار چنین فرصتی بود یك سپاه كامل در اختیار خسرو دوم قرار داد و این سپاه با كمك هواداران داخلی خسرو، در جنگ سال ۵۹۱ میلادی بهرام را شكست و به شمال خاوری ایران فراری دادند و خسرو دوم بر تخت نشست.
موریس كه بهترین سپاه خود را همراه خسرو دوم كرده بود از عهده اقوام «آوار» كه به قلمرو وی تعرض كرده بودند بر نیامد و با شورش نظامیان پادگان قسطنطنیه رو به رو و ۲۷ نوامبر سال ۶۰۲ میلادی هنگام فرار به سوی تیسفون برای گرفتن كمك از خسرو كشته شد و فوكاس بر جای او نشست. با مرگ موریس، خسرو پرویز نه تنها از زیر بار تعهداتی كه در قبال كمك موریس به او سپرده بود بیرون آمد بلكه به اجرای طرح های خود كه رساندن قلمرو ایران به زمان داریوش بزرگ بود افتاد و كشته شدن موریس را بهانه قرار داد و در سال ۶۰۵ میلادی به خونخواهی او از دو سوی قلمرو روم را مورد حمله قرار داد و آناتولی را تا دروازه های قسطنطنیه (استانبول) و سوریه و فلسطین را تصرف و «شهربراز» ژنرال مشهور ایران را مامور تصرف مصر كرد كه وی موفق به این كار شد و اسكندریه تصرف كرد.
این پیشروی كه جهان آن زمان را دچار شگفتی كرده بود سبب شد كه هراكلیوس یك حاكم محلی روم در شمال آفریقا بر فوكاس شورش كند و از افریقا به قسطنطنیه برود و فوكاس را بگیرد و اعدام كند. انتقال صلیب اصل كه مسیح با آن مصلوب شده بود از سوی نیروهای ایرانی فاتح اورشلیم (بیت المقدس) به تیسفون، باعث خشم مسیحیان جهان شده بود و هراكلیوس از این احساس استفاده كرد و با ذوب كردن طلا های كلیسا ها و ضرب سكه، خزانه خود را پر كرد و به جمع آوری سرباز دست زد و با پرداخت پول و دادن انواع وعده، اقوام خزر را كه هنوز پراكنده نشده بودند با خود همدست كرد و در سال ۶۲۲ میلادی به سوی ایران به حركت در آمد و این سال مصادف با هجرت پیغمبر اسلام (ص) از مكه به مدینه بود. در جنگ ۹ دسامبر سال ۶۲۲ میلادی، ارتش خسته ایران پس ازآن همه فتوحات، از هراكلیوس شكست خورد و به تیسفون عقب نشینی كرد.
بزرگان كشور كه نیروهای رومی را نه چندان دور از دروازه های شهر دیدند و از سوی دیگر از خسرو پرویز كه یك ژنرال ایران را اعدام و چند ژنرال دیگر را رنجانده و فراری داده و یا خانه نشین كرده بود بیزار شده بودند او را گرفته و به زندان افكندند و پسرش را به نام قباد دوم بر جایش نشاندند كه چهار روز بعد خسرو در زندان كشته شد و این بود آغاز پایان كار امپراتوری۱۲۰۰ ساله ایران باستان. قباد دوم بادادن امتیاز های فراوان از جمله دست كشیدن از سوریه و فلسطین و حتی بخشی از شمال غربی عراق و پس دادن صلیب اصل، صلح را از هراكلیوس خریداری كرد.
این جنگها هر دو امپراتوری را شدیدا تضعیف كرد، به گونه ای كه ارتش ایران درجنگ سال ۶۳۷ (قادسیه) از اعراب مسلمان كه از لحاظ شمار، كمتر و تجهیزات و تداركات كامل هم نداشتند شكست خورد و طولی نكشید كه این امپراتوری از میان رفت و یك سال پس از قادسیه، رومی ها هم از اعراب مسلمان شكست خوردند و آن چه را كه از ایران گرفته بودند از جمله فلسطین و سوریه را از دست دادند و به تدریج قلمرو آنها محدود به اطراف قسطنطنیه شد و برجای این دو امپراطوری نیرومند، امپراتوری اسلامی قرار گرفت (امپراتوری عثمانی بعدا جانشین روم شرقی شد).
روم تا اواسط قرن ۱۹ كه ایتالیای متحد به وجود آمد، استقلال و تمامیت نداشت، اما ایرانیان خیلی زود با یك رشته كوششهای فوق العاده میهن دوستانه استقلال وطن را به دست آوردند و زبان و فرهنگ خود را زنده كردند و بعد از غائله مغولها و تاتارها بار دیگر امپراتوریشان را تشكیل دادند كه در قرن ۱۹ قربانی مطامع استعمار اروپایی ها و رقابت های آنها شدند و به علت نداشتن رجال وطندوست و آگاه، سرزمین مان كوچك شده است.
در همین قرن ۲۰ با رویدادهای مشابهی سه بار مسیر تاریخ عمومی عوض شده است ؛ پس از جنگ اول و بعداز جنگ دوم جهانی و در سالهای ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۱ بدون جنگ، با انحلال پیمان ورشو و شوروی. شتاب تغییر مسیر تاریخ نسبت به گذشته اینك سریعتر شده است و با كوچكترین حركت نادرست همه چیز تغییر خواهد كرد و به همین دلیل سران دولتها اینك هركدام دارای چند مشاور تاریخدان شده اند تا مانع اشتباهاتی از این دست شوند و ....

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز