۱۶ آذر ـ ۷ دسامبر ـ سیسرو فیلسوف ، خطیب و سیاستمدار روم باستان در این روز کشته شد

هفتم دسامبر سال ۴۳ پیش از میلاد سیسرو ( ماركوس تولیوس سیسرو ) فیلسوف، خطیب و ادیب روم باستان به دست سربازان ماركوس آنتونیوس در نقطه ای دور از شهر رم كشته شد. ماركوس « سیسرو » را متهم به مشاركت درقتل سزار در تالار سنای روم كرده بود و به خونخواهی سزار وی را كشت و دستورداد كه دست راست و سر او را جدا ساختند و در فاروم ( محل سخنرانیهای عمومی در شهر رم ) ، همانجائی كه صدها بار سخنرانی كرده بود آویزان كردند .
اشتباه سیسرو در این بود كه وارد سیاست شد . او از خاندان بزرگان نبود و برای این كه به حساب آید و نیز به منظور عملی ساختن افكار خود وارد سیاست شد و نه تنها به اعتبار علمی خود صدمه زد بلكه جانش را هم ازدست داد. وی حتی یك بار مجبور شد بر خلاف عقاید فلسفی خود از اعدام فوری سه ژنرال یاغی جانبداری كند حال آن كه طبق عقاید او ، هركس حق محاكمه منصفانه دارد . سیسرو به دلیل مخالفت شدید با دیكتاتوری و وفاداری به جمهوریت با كارهای سزار موافقت نداشت .
سیسرو كه در سال ۱۰۶ پیش از میلاد در شهر «آرپینو» واقع در ۱۲۰ كیلومتری شرق شهر رم به دنیا آمده بود در جوانی به یونان ، رودس و ایونی ( ساحل غربی آناتولی ) رفته بود و در آنجا به مطالعه فلسفه ،تاریخ ، ادبیات وفن خطابت پرداخته بود . سخنرانی های عمومی او به قدری نافذ بود كه وی را به عنوان كنسول و سپس سناتور انتخاب كردند و وارد سیاست شد.
سیسرو در یك جلسه سنا شدیدا با تصمیم كراسوس برای جنگ با ایران مخالفت كرد ولی رای اكثریت سنا با كراسوس بود. پس از شكست كراسوس در جنگ با ایران از سپهبد سورنا فرمانده ارتش ایران در سال ۵۳ پیش از میلاد و از دست دادن جان خود در این جنگ اهمیت سیسرو كه با این جنگ مخالفت كرده بود بیشتر شد.
سیسرو كتاب « ماهیت بد و خوب » خود را بر پایه آیین زرتشت و عقاید او نوشته است و در كتاب دیگر ش « درباره درستی » بسیاری از اندرزهای زرتشت را تكرار كرده است .
از سیسرو آثار و كتابهای متعدد باقی مانده است از جمله كتاب « موازنه » در علوم سیاسی ، وظیفه ، فلسفه های نادرست ، بروتوس ، ازجانب بالبوس ، مسائل فلسفه ، عقاید ، فنون نطق و خطابت ، درباره پیری ، پایان ها ، طبیعت خدایان و ....
سیسرو در كتاب « وظیفه » به مسئولیت های مختلف اشاره كرده و تجربه خدمت در ارتش را یك امر واجب دانسته و نوشته است كه هر مرد باید تجربه نظامی داشته باشد تا نه تنها مفهوم جنگ را بداند بلكه بتواند نتایج ان را برای خود مجسم كند. وی در همین كتاب در باب دولتمرد نوشته است كه دولتمرد همانند یك پدر باید همیشه نگران آن باشد كه چه میراثی باید از خود باقی بگذارد ؛ پدر برای فرزندانش و دولتمرد برای هموطنانش و هرچه این میراث غنی تر باشد بهتر است . كسی نباید برای بازماندگان دردسر به میراث بگذارد.
در كتاب موازنه ، سیسرو به دفاع از دمكراسی پرداخته و برای جلوگیری از دیكتاتوری توصیه كرده است كه میان سنا ( قوه تقنینیه ) و امپراتور ( رئیس قوه مجریه )باید موازنه قدرت بر قرار باشد . وی اساسا با ریاست یك فرد برقوه مجریه مخالف است و از شورای ریاست كشور سخن به میان می آورد . سیسرو حكومت انتخابی را حق بشر می داند و به این ترتیب با حكومت موروثی میانه خوبی ندارد . در همین كتاب ، وی برخوردار بودن از محاكمه منصفانه را حق هر انسان می داند و استدلال می كند كه عمل و اقدام ناروا ( عمل فیزیكی) جرم است نه فكر و اندیشه به زعم بعضی ها بد . اگر افكار یك فرد زیان آور تلقی شود این شخص باید تبعید شود نه جریمه ، زندان و یا اعدام .
در كتاب «در باره درستی»نوشته است كه هیچ همكار و همنشینی زیان بارتر و بدتر از چاپلوس نیست و یك چاپلوس نباید به خدمت عمومی ( كارمندی دولت ) پذیرفته شود . سیسرو می گوید كه اگر قدر شناسی نباشد ؛ خدمت و خلاقیت هم وجود نخواهد داشت و مردمی كه قدر پیشینیان خود را كه خدمت كرده اند نشناسند و آنان را در نظر نداشته باشند دیر ویا زود كشورشان از هم خواهد پاشید. او غم انگیز ترین رویداد یك ملت را جنگ داخلی ( برادر كشی ) می داند. سیسرو با این كه چند بار در مذمت قضاوت عجولانه نوشته ، خود او در نامیدن پمپی ژنرال رومی به« پمپی بزرگ» كه جاه طلبی او و دیگران باعث یك جنگ داخلی خونین در روم شد عجله كرد و یكی از انتقادهای وارده به سیسرو همین بوده است . بخشهایی از كتاب فنون نطق و خطابت سیسرو هنوز در مدارس غرب كه این رشته از دروس اجباری انها است تدریس می شود .
باید دانست كه ارتش ایران در جنگ سال ۳۶ پیش از میلاد ماركوس آنتونیوس قاتل سیسرو را در آناتولی شرقی آن چنان شكستی سخت داد كه اشك ریزان فرار كرد و هزاران سرباز او كه به اسارت ایرانیان در آمده بودند برای كار كشاورزی به محل كنونی شهر ارومیه فرستاده شدند .

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز