حافظ و اشعارش از نگاه منتقدان غربی نابغه بزرگ شعر جهان

حافظ را از بزرگ ترین شاعران غزلسرای ایران زمین و نابغه بزرگ شعر جهان می دانند حافظ به یکی از غنی ترین سنت های شعری در ادبیات جهان تعلق دارد؛ سنتی که شاعران بزرگی همچون فردوسی، نظامی، عمر خیام، رومی، سعدی و جامی را در برمی گیرد.
حافظ بر خلاف شاعر هم عصر خود سعدی شیرازی، که به سرزمین های زیادی از جمله عربستان، آفریقای شمالی و هند سفر کرده بود، تقریبا تمامی عمر خود را در شیراز گذراند. او به این شهر عشق می ورزید. اگرچه زندگی حافظ در یکی از پرآشوب ترین زمان های تاریخ ایران زمین سپری شد، اما او اشعار خود را از گزند «خون و منجلاب» ناشی از جنگ و تهاجم دور نگه داشت. یکی از معدود مواردی که در مورد زندگی شخصی این شاعر بزرگ می دانیم، این است که حافظ زندگی زناشویی بسیار کوتاهی داشت. همسرش در جوانی جان سپرد و پسر کوچکش را نیز از دست داد.
● عارف صوفی مسلک
«مستی» که حافظ از آن می گوید، به گرایش صوفی مآبانه او اشاره دارد. حافظ- اگر که صوفی نباشد- بسیار تحت تاثیر تصوف، نوع عارفانه و درونی اسلام، است. استاد او، عطار، عارف بزرگ صوفی بود. صوفی گری حافظ نیز همچون استادش چیزی فراتر از تمرین ها و ریاضت کشی های معمول صوفیان بود. عارف، شاعر، و فیلسوف بزرگی همچون جامی، حافظ را «عارفی بلندمرتبه» می داند. حتی «س.ک.استریت» (c.k.streit)- از مترجمان شعر حافظ- که معتقد است حافظ از عرفان به عنوان پوششی برای لذت پرستی خود استفاده می کرده، نیز می پذیرد که «معانی پنهانی» در شعر حافظ وجود دارد که بیانگر عرفان است.
● دیدگاه حکیمانه حافظ
از دیدگاه حکیمانه رویکرد حافظ به حقیقت مبتنی بر ظن به خرد به عنوان کلید حل «معمای» جهان است. «ا.ج.آربری» (A.J.Arberry) معتقد است که معرفت شناسی عرفانی حافظ که خرد را وابسته به کشف و شهود، و دانش را وابسته به عشق می داند، راهی است برای پیوستن و یکی شدن با خداوند. فلسفه شعر حافظ به همراه واژگان مذهبی که او برای بیان احساسات قلبی خود از آن استفاده می کند، بخش مهمی از «میراث اسلام» برای تفکر و ادبیات غرب، و به خصوص انقلاب فکری است که در زمان مکتب رومانتیسم اروپایی به اوج خود می رسد.
نوشته: جوزف جان(Joseph John)
مترجم: رضا نوری

منبع : روزنامه کیهان