آثار تاریخی آذربایجان

● حمام كردشت
این حمام یكی از زیباترین حمام های آذربایجان است كه با معماری اصیل سنتی در روستای كردشت از توابع جلفا و در كنار رود ارس قرار دارد. این حمام كه در میان باغ بزرگی ساخته شده دارای یك هشتی به صورت هشت ضلعی به ابعاد ۵/۳*۵/۳ و به ارتفاع ۳/۴ متر است. یكی از اضلاع به در ورودی و دیگری راه ورود به رخت كن یا سربینه است.
سربینه حمام نیز هشت ضلعی به اضلاع ۵/۳ متر و ارتفاع ۵/۸ متر است و گنبد بزرگ آن بر روی جرزها و هشت ستون سنگی هشت بر استوار شده است. همه ستون ها دارای سرستون های سنگی مقرنس هستند كه به وسیله ملات سرب مذاب به ستون وصل شده اند. گنبد سربینه دارای كاربندهای جالب مزین به آهك بری های زیبا است. سكوهای رخت كن با طاق ضربی پوشیده و در زیر آن كفش كن هایی تعبیه گردیده است. گرم خانه فضایی است كه از چهار ستون سنگی هشت بر و دو حوض بزرگ مستطیل شكل و اتاقی با گنبد قیراندود تشكیل شده است. نور داخل سربینه و گرم خانه به وسیله روزنی كه نوك گنبد قرار دارد تامین می شود و گویا بر روی آن روزنه ها سنگ های مرمر نازك و ظریفی نصب بود كه نور آفتاب از آن نفوذ می كرد و داخل حمام را به صورت یكنواخت روشن و شست وشوكنندگان را از نگاه نامحرمان حفظ می نمود.
● حمام مهرآباد
حمام مهرآباد یكی از معروف ترین گرمابه هاست كه تاریخ بنای آن به دوره قاجار می رسد و از پنج بخش تشكیل شده است.
۱) تالار رخت كن
۲) محل نظافت
۳) تالار شست وشو
گرم خانه
۵) خزینه آب
تالار بزرگ رخت كن شامل یك گنبد بزرگ و چهار گنبد كوچك و چهار طاق در چهار طرف آن است و یك حوض بزرگ سنگی نیز در زیر گنبد بزرگ وجود دارد. تالار رخت كن از طریق راهروی باریكی وارد تالار استحمام می شود كه از نظر طراحی معماری تا حدی شبیه تالار رخت كن است. در ضلع شرقی تالار استحمام دو اتاق با سقف گنبدی به عنوان خلوتی یا شاه نشین وجود دارد كه مخصوص استحمام افراد سرشناس بود. تالار استحمام با چهار پله پس از عبور از یك در كوچك وارد خزینه می شود كه آخرین مرحله استحمام است. پس از بیرون آمدن از خزینه بایستی از حوضچه های كوچك آب سرد عبور كرد. آب مصرفی گرمابه از چاهی كه در كنار خزینه قرار دارد توسط منجنیق مخصوصی استخراج می شد و از طریق لوله های باریك سفالی كه در دیوارها تعبیه شده بودند به داخل گرمابه هدایت می شد. تاریخ بنای این حمام مربوط به دوره شاه طهماسب است و با توجه به شیوه ساخت و مقایسه با سایر حمام ها می توان آن را به دوره صفویه نسبت داد. از سایر حمام های تاریخی آذربایجان شرقی می توان حمام های زیر را نام برد: حمام های شازده تبریز، حكم آباد تبریز، نوبهار تبریز، نوبر تبریز، سرهنگ تبریز، سراب، جلفا، میلان، اسكو، حاجی موسی مرند، حاج فتح الله بناب، چهارسوق مراغه و چهار سوق آذرشهر.

منبع : روزنامه جوان