لایه ازون

اوزون به عنوان یک پوشش حفاظتی ملکولهای اوزون با جذب پرتوهای فرا بنفش از تاثیر مخرب آنها بر اکوسیستمهای خشکی وآبی می کاهند واز طرف دیگراین مسئله باعث گرم شدن استراتوسفرمی گردد که عامل اصلی وارونگی دما یی این لایه نسبت به تروپوسفر است.این وا- رونگی با ایجاد شرایط پایداری اتمسفری دراین لایه از انتقال آلودگی های هوا و کاهش غلظت آنها جلوگیری می کند.
شدت پرتوهای که به زمین می رسند به پرتوهای وارد شده به استراتوسفربسیارکم است۰ پرتوهایی که به سطح زمین می رسند باطول موجهای کمتراز۳۲۰ تا۲۹۵ نانومتر قرارمی گیرند که خوشبختانه شدت آنها بسیار کاهش یافته است۰ پرتوهای U.Vبه دوبخش تقسیم شده اندU.V-BوU.V-Aبه این صورت که طیفU.V-A طول موجهای ۴۰۰- ۳۲۰ نانومتروطیف U.V-Bطول موجهای کمتر از ۳۲۰ نانومتر رادربرمی گیرند. پرتوهایی که دربخش U.V-A قرار می گیرنددرمقادیر تابشهای معمولی درسطح زمین سرطان زا نیستند درعوض پرتوهایU.V-B
دارای انرزی فراوان بوده واز این نظرموجودات زنده نسبت به آن حساس هستند.
این پرتوها باصدمه زدن به نسوج باعث بروز آفتاب سوختگی وسرطان پوست در انسان می گردند دراین میان نقش لایه اوزون در کاهش شدت پرتوهای U.V-B بسیار مهم وحائز اهمیت است. تخریب لایه اوزون اوزون استراتوسفری در اثرواکنشهای جوی کلرین, برمین واکسیدهای نیتروزن آنهانقش کاتالیزوردارند درحال تخریب است۰ دلیل این گونه واکنشها نیز افزایش ورودموادآلاینده به اتمسفر زمین است.
کلروCFCs با ایفای نقش کاتالیک درتجزیه اوزون عاملان اصلی ایجاد حفره در پوشش اوزون هستند به این صورت که کلر پس از آزاد شدن ازCFCs دراثرتر- کیب با اوزون به منواکسید کلرتبدیل می شود۰ منواکسیدکلرسپس بادی اکسیدنیترو- ژن (NO۲) واکنش کرده وماده تقریبا غیر فعال کلرونیترات را به وجودمی آورد. دراین حالت کاربه فرم غیر فعال تبدیل شده ود یگر قادر به تخریب اوزون زیادتر نمی باشد. اثرمتقابل گازها گلخانه ای تخریب لایه اوزون دراستراتوسفردراثرافزایش پراکنش گازهای ساخت بشری مانند CFCs تا حدی به وسیله سایر فعالیتهای بشر کاهش می یابد۰برای مثال گاز- های گلخانه ای باعث گرم شدن تروپوسفر می شوند در حالی که اثر آنها براسترا- توسفر برعکس است۰ این روند کاهش دما در استراتوسفر باعث کاهش سرعت تخریب لایه اوزون می گردد.

منبع : آموزش و پرورش استان خراسان