۱۴ بهمن ـ ۳ فوریه ـ «کمون پاریس» و دفاع بی سابقه و طولانی همشهریان

واحدهای ارتش فرانسه مامور دفاع از پاریس ۲۹ ژانویه سال ۱۸۷۱ پس از پنج ماه مقاومت در برابر ارتش آلمان به دلیل كمبود خوار وبار در شهر؛ اعلام تسلیم كردند ، ولی گارد ملی شهر ، روشنفكران و كارگران با ایجاد جنبش « كمون Commune» به مقاومت ادامه دادند و این بار ، عمدتا در برابر دولت شكست خورده فرانسه و مانع بازگشت مقامات دولتی شدند كه با نزدیك شدن آلمانی ها از پاریس خارج شده بودند.
در پی ایجاد كمون پاریس ، جنبش های مشابهی در چند شهر دیگر فرانسه از جمله لیون و مارسی تشكیل و زمام امور را به دست گرفتند.
ارتش فرانسه در دوم سپتامبر ۱۸۷۰ در« سدان » از ارتش پروس(برلن) شكست خورده بود و ۱۸ ژانویه امپراتور پروس در « ورسای » فرانسه تاج امپراتوری آلمان واحد را برسر گذارده بود و خود را قیصر همه آلمان اعلام داشته بود. بیسمارك طرح جنگ با فرانسه را به عنوان سومین جنگ اصطلاحا محدود خود تهیه كرده بود، ولی با چند دسیسه فرانسه را تحریك به آغاز آن كرده بود.
هدف بیسمارك از این جنگها تامین وحدت آلمان بود كه در طول تاریخ عمدتا به صورت امیر نشین های مستقل عمل كرده بود.
« كمون پاریس » به نام مخالفت با شرایط قرارداد صلح با آلمان كه دولت فرانسه آن را امضاء كرده بود و متعهد به پرداخت غرامت شده بود دست به قیام زده بود و از دولت سلب حاكمیت و صلاحیت كرده بود.
حكومت « كمون » برپاریس ماهها طول كشید . كمونار(Communard) ها كه سربند سرخ رنگی بر سر می بستند و مركب از مردان و زنان عمدتا مسلح بودند تا ۲۸ ماه مه بدون برخورد با نیروهای دولتی فرانسه به حكومت كردن پرداختند و اعلام داشتند كه به همان گونه كه پیش از تشكیل حكومت ، گروهای انسانی برادر وار باحقوق مساوی و استفاده مشترك از منابع، زندگی می كردند و طبقه و امتیاز نبود از این پس هم نخواهد بود ؛ همه برابر و كارگرند و در تولید ومصرف شریك یكدیگرند ومطلقا برتری وجود نخواهد داشت . مردم در حكومت شریكند و تصمیمات به صورت گروهی گرفته می شود.
دولت فرانسه كه نمی توانست این وضعیت را برای مدتی طولانی تحمل كند ، نیمه شب ۲۸ ماه مه واحدهای ارتش را از طریق محله اعیان نشین پاریس وارد شهر كرد و جنگ خیابانی سربازان باكمونارها نزدیك به دوماه طول كشید. نبرد خیابانی و خانه به خانه ، بسیار شدید و قهرمانانه بود . محله های كارگر نشین از كمونارها شدیدا دفاع كردند. یك گردان از زنان مسلح كمونار كه به ابتكار یك زن روس تشكیل شده بود تا آخرین نفر جنگید . همه خیابانها و كوچه های پاریس سنگر بندی شده و به صورت خاكریز در آمده بود.
در نبرد خیابانی پاریس جمعا ۲۵ هزار تن كشته شدند. پس از پایان نبرد خیابانی پاریس و بازگشت مقامات دولتی به شهر ، اعلام شد كه نظام فرانسه جمهوری خواهد بود . سالها بود كه باردیگر نظام سلطنتی به فرانسه باز گشته بود و پادشاه فرانسه در «سدان » تسلیم نیروهای آلمان شده بود. كمون پاریس در آن سال شكست خورد ، ولی این اندیشه همچنان باقی مانده است.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز