پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

ده فایده مواد آلی در خاک


ده فایده مواد آلی در خاک
سرچشمه مواد آلی خاك، بقایای حیوانی و بازمانده های گیاهی است. این مواد از ابتدای ورود به خاك تحت تاثیر مستقیم موجودات زنده و گروههای میكروبی آن قرار می گیرند و تغییرات زیادی می یابند. دو پدیده عمده در این تغییر ماهیت مواد شناخته شده اند.
پدیده اول معدنی شدن(Mineralization) و پدیده دوم هوموسی شدن(Humiification) است. با توجه به اینكه خاكهای ایران از نظر مواد آلی فقیر می باشند افزایش ماده آلی خاكها برای حفظ حاصلخیزی و تداوم فعالیت موجودات زنده خاكزی امری ضروری است. در اهمیت ماده آلی همین بس كه آن را به عنوان قلب كشاورزی پایدار نام نهاده اند و همچنین نقش آن را در خاك همانند نقش خون در بدن دانسته اند.
فواید مواد آلی در خاك به اندازه ای متنوع و زیاد است كه انسان را به یاد فواید نوشته شده بر روی برچسب داروهای قدیمی می اندازد ولی خوشبختانه این فواید در مورد مواد آلی كاملا واقعیت دارد:
۱) مواد آلی منبع تامین ۹۵-۹۰ درصد ازت مورد نیاز گیاه در خاكهای كود نخورده است.
۲) مواد آلی می تواند منبع مهم تامین فسفر و گوگرد قابل استفاده گیاه باشد مشروط به اینكه مقدار هوموس خاك به دو درصد یا بیشتر برسد.
۳) مواد آلی بطو مستقیم یا غیر مستقیم با افزایش فعالیت میكروبی باعث تولید مقدار زیادی مواد تشكیل دهنده خاكدانه ها از جمله پلی ساكاریدها می شود.
۴) مواد آلی غالبا ۷۰-۳۰ درصد از كل ظرفیت تبادل كاتیونی(CEC) خاك را تشكیل می دهند. سطوح زیاد قابل دسترس در هوموس، محل های تبادل كاتیونی زیادی دارد كه عناصر غذایی را برای استفاده بعدی گیاه نگه می دارد. علاوه براین، فلزات سنگین آلوده كننده مانند سرب، كادمیم و فلزات مشابه كه معمولا به علت استفاده از فاضلابها وارد خاك می شوند را جذب سطحی می كند و از این طریق به پاكسازی محیط كمك می كند.
۵) مواد آلی عموما مقدار آب موجود در خاك در حالت ظرفیت مزرعه و همچنین مقدار آب قابل استفاده در خاكهای شنی را افزایش داده و تهویه خاكهای رسی را با افزایش خاكدانه سازی و در نتیجه ایجاد خلل و فرج بزرگتر، زیادتر می كند.
۶) مواد آلی به عنوان یك كلات عمل می كند و در نتیجه قابلیت استفاده و تحرك عناصر كم مصرف را افزایش می دهد.
۷) مواد آلی كربن مورد نیاز بسیاری از میكروارگانیسم های مفید خاك از جمله بعضی از باكتریهای تثبیت كننده ازت (مانند ازتوباكترها) را فراهم می كند.
۸) وقتی كه ماده آلی به عنوان پوشش دهنده ( مالچ) به سطح خاك اضافه می شود، فرسایش خاك را كاهش می دهد.
۹) مواد آلی با جلوگیری از تابش مستقیم آفتاب مانع از دست رفتن رطوبت خاك می شود و در زمستان و تابستان دمای خاك را متعادل نگه می دارد.
۱۰) هوموس ناشی از ماده آلی، مقاومت خاك را در برابر تغییرات سریع اسیدیته، قلیاییت و شوری و همچنین صدمه آفت كشها و فلزات سمی سنگین افزایش می دهد.
منبع : پارس بیولوژی


همچنین مشاهده کنید