۱۷ اردیبهشت ـ ۷ می ـ استراتژی رومی: درسی همیشگی برای همه قدرت ها و دولتها - ترس امپراتوری روم از ناسیونالیسم ایرانی

شكست های نظامی سنگین سال های ۲۳۸، ۲۴۴ و ۲۶۰ میلادی از ایران (زمان اردشیر ساسانی و پسرش شاپور) و از دست دادن دو امپراتور در این جنگ ها و تعهد پرداخت باج و خراج به ایران، دعاوی بانو «زنوبیا» در مصر و مناطق شرقی آن، حمله فرانك ها از آلمان به فرانسه (كشور گل) و اسپانیا، تعرض گت ها و وندال ها به حواشی شمال شرقی ایتالیا و شورش طوایف ساكن الجزایر امروز، امپراتوری روم را از آغاز بهار سال ۲۶۱ میلادی در بدترین وضعیت خود قرار داده بود.
این فشارهای نظامی و مقاومت ها، در رم و شهرهای شبه جزیره ایتالیا منجر به گرانی مواد ضروری، بی نظمی های اجتماعی و كمیابی خواروبار شده بود. در اواخر آوریل سال ۲۶۱ میلادی بزرگان امپراتوری روم هنگامی كه خود را با روحیه خود مختاری ارتش ها چهارگانه این كشور كه هر كدام درصدد معرفی یك نامزد امپراتوری به سنا و نیز پیدایش فئودالیسم به علت خرید اراضی خرده مالكین از سوی توانگران و خشم ملی رو به رو دیدند احساس خطر كردند، اختلافات فیمابین را كنار گذاردند و در نشستی كه ششم و هفتم ماه مه سال ۲۶۱ میلادی در «رم» تشكیل دادند دولت ساسانیان را خطر اول و مسبب همه این دشواری ها تشخیص دادند، زیرا كه سیاست كلی ساسانیان بر این اصل قرار گرفته بود كه رومیان قدم به آسیا نگذارند و نیز به آنان اجازه تاخت و تاز در مصر، سوریه و سواحل غربی آسیای صغیر (تركیه امروز) را ندهند. این نشست، خطر دوم را پیدایش فئودالیسم و ثروتمندتر شدن ثروتمندان دانست كه فئودال ها و ثروتمندان در هر شكل ذاتاً مخالف نظام حكومتی جمهوری هستند. بزرگان روم همچنین علل شكست های نظامی سه دهه گذشته از ایران را، در جنگیدن همزمان در چند جبهه تشخیص دادند و این تصمیم ها را كه صورتجلسه آن باقی مانده است اتخاذ كردند:
ـ تضعیف ناسیونالیسم ایرانی و حتی المقدور نه با جنگ، بلكه با بازی های دیپلماتیك و ظاهرا دوستانه، و از درون (با ایجاد چنددستگی و اختلاف میان بزرگان و ژنرالها)، به گونه ای كه دولت ساسانیان از توسعه طلبی و دفاع از شرق دست بردارد و به آنچه كه دارد قانع باشد.
ـ محدود كردن مالكیت اراضی كشاورزی و بازخرید اراضی كشاورزان از فئودالهای نوخاسته و فروش آنها به اقساط طویل المدت به صاحبان قدیم و لغو اسناد معاملات اراضی كشاورزی سالهای اخیر. به علاوه، بستن مالیات سنگین بر ثروت و درآمدهای ناشی از معاملات (به زبان امروز: كپیتال گین = سود حاصله از سرمایه و خرید و فروش دارایی ها «امروزه سهام، خانه و زمین، ارز و طلا، مسكوك، اشیاء عتیقه و هنری).
ـ ممنوع كردن جنگ همزمان در بیش از یك جبهه. هر جنگ تازه باید پس از پایان گرفتن كامل جنگ جاری (درجریان) صورت گیرد.
با اجرای این سه تصمیم كه در تاریخ عمومی؛ «استراتژی رومی» عنوان گرفته است و باید درس و پند برای هر قدرت جهانی و هر دولت باشد، رومیان در دو مورد آخر موفق بودند، ولی هیچگاه نتوانستند ناسیونالیسم ایرانی را تضعیف كنند كه به قول «هگل» ابدی و در ذات آرین هاست، و بمانند آتشفشان گهگاه دچار شعله پراكنی، انفجار و طغیان می شود (ایستادگی تاریخی افغانها كه آرین هستند در دو قرن گذشته در برابر انگلیسیها و روسها و اینك «ناتو» نمونه كوچكی از آن است و این ایستادگی پیش از رسیدن به نتیجه، پایان نخواهد یافت).
با این كه این استراتژی در كتابهای تاریخ عمومی و دروس «استراتژی و پالیسی» آمده است، هیتلر و پیش از او ناپلئون - هیچكدام - از تصمیم سوم كه نتیجه یك تجربه گران بود استفاده نكردند، در چند جبهه همزمان جنگیدند، شكست خوردند و نابود شدند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز