جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

۲۹ اردیبهشت ـ ۱۹ می ـ سالگرد مرگ سرهنگ لورنس (عربستان) که اعراب را به دام استعمار انگلستان افکند


۲۹ اردیبهشت ـ ۱۹ می ـ سالگرد مرگ سرهنگ لورنس (عربستان) که اعراب را به دام استعمار انگلستان افکند
۱۹ ماه مه ۱۹۳۵ سرهنگ تی. ای. لورنس (شاو) معروف به لورنس عربستان در ۴۶ سالگی جان سپرد. وی چند روز پیش از آن در «دورست» انگلستان بر اثر افتادن از موتوسیكلت دچار ضربه مغزی شده بود. وینستون چرچیل پس از آگاه شدن از مرگ سرهنگ لورنس گفته بود: از دست رفتن لورنس به امپراتوری انگلستان چنان آسیبی زده است كه تا سالها جبران نخواهد شد. من امیدوار بودم كه در روزهای بحرانی كه دارند دوباره در افق آشگار می شوند، لورنس را در كنارمان می دیدم. از مغز بزرگ او خیلی كارها بر می آمد. او از چهره های بزرگ امپراتوری ما بود.
چرچیل می دانست كه لورنس در جریان جنگ جهانی اول با چه مهارتی اعراب را به دام استعمار انگلستان انداخت، دامی كه به نظر می رسد هنوز كاملا برچیده نشده است و اعراب هنوز با همان آتشی كه لورنس برافروخته می سوزند. در نیمه جنگ جهانی اول، پس از توافق ۱۵ مه ۱۹۱۶ انگلستان و فرانسه (معروف به قرارداد محرمانه سایكس ـ پیكوت كه لنین پس از پیروزی انقلاب روسیه آن را فاش ساخت و باعث آبروریزی انگلستان و فرانسه شد) بر سر اداره سرزمین های عربی امپراتوری عثمانی و تقسیم آنها میان خود در صورت شكست عثمانی در جنگ، لورنس كه در قاهره افسر اطلاعاتی انگلستان بود و اطلاعات زیاد در باره اعراب عربستان و سرزمین های آنان داشت مامور برانگیختن شان برضد عثمانی شد و به حجاز و نجد رفت، زیرا كه در توافق انگلستان و فرانسه، جز سوریه و لبنان بقیه سر زمین های عربی شرق سوئز و حوزه نیل سهم انگلستان شده بود.
لورنس موفق شد اعراب عربستان را ترغیب به قیام مسلحانه برضد عثمانی كند و با كمك آنان عثمانی را براند و بعدا پیش نویس نقشه خاور میانه از جمله تاسیس كشور اردن و انتقال خانواده هاشمی به آنجا و نصب امیر فیصل (پسر شریف حسین) به حكومت سوریه و ... را تهیه كرد و در مذاكرات مارس ۱۹۲۱ قاهره به وینسون چرچیل وزیر وقت مستعرات و «سر پرسی كاكس» معروف به قبولاند از جمله انتصاب امیر فیصل كه سوری ها او را اخراج كرده بودند به پادشاهی كشور عراق كه این كشور هم با نقشه كاكس و لورنس خلق شده بود. وقایع بعدی تا به امروز نتیجه همین تغییرات بوده است. لورنس پس از پیدایش هیتلر نگران بقاء امپراتوری استعماری انگلستان شده بود و اصرار داشت كه انگلستان برای حفظ قدرت خود تا می تواند نیروی هوایی اش را تقویت كند و شخصا داوطلب كمك به انجام این طرح شده و به نیروی هوایی منتقل گردیده بود. وی بود كه دولت انگلستان را تشویق به برسمیت شناختن استقلال كشور سعودی (اعلامیه جده مورخ ماه مه ۱۹۲۷) كرده بود و ....
منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز


همچنین مشاهده کنید