برگی از تاریخ (۱۲ تیر) (۱)

امروزیازدواز دهم تیرماه ۱۳۸۶ هجری شمسی ، برابراست با ۱۸ جمادی الثانی۱۴۲۸ قمری و۳ ژوئیه ۲۰۰۷ میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، به وقوع پیوسته از این قرارند:
● قتل مازیار به دست خلیفه عباسی
۱۱۶۸ سال پیش در چنین روزی در سال ۸۳۹ میلادی ، مازیار ؛ حکمران وقت مازندران ، به دست المعتصم خلیفه عباسی به قتل رسید .
مازیار از خاندان اسپهبدان مازندران پسر قارن ، و قارن پسر ونداد هرمز و ونداد نوه سوخرا بود. مازیار در آمل بر اثر خیانت برادرش « كوهیار » كه فریب عوامل خلیفه را خورده بود دستگیر و به سامرا ( سامره ) منتقل و به المعتصم تحویل داده شده بود كه پس از شكنجه بسیار كشته شد. جسد مازیار که زیر شکنجه کشته شده بود در همان محلی که جسد بابک خرمدین بر دار شده بود به دار کشیده شد.
خلیفه قبلا از راه نیرنگ حكومت مازیار بر مازندران را تایید كرده بود. المعتصم دو استقلال طلب معروف دیگر ایران - بابک و افشین - را به همین ترتیب نابود کرد.
● شهادت مظلومانه‏ی علامه‏ی مجاهد "قاضی نوراللَّه شوشتری" عالم و مؤلف
۴۰۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۰۱۹ قمری ، علامه‏ی مجاهد "قاضی نوراللَّه شوشتری" ، به جرم شیعه بودن، مظلومانه به شهادت رسید .
قاضی نوراللَّه بن سید شرف الدین شوشتری، رجالی، فقیه، اصولی، محدث، شاعر و عالم بزرگ عهد صفوی، بود. او در سال ۹۵۶ ق در شوشتر به دنیا آمد. دروس آغازین را نزد پدر دانشمندش فرا گرفت و در سال ۹۷۹ راهی مشهد مقدس شد. سیدنوراللَّه در مشهد به درس اساتید بزرگ راه یافت و از بزرگان شهر اجازه‏ی روایت گرفت.
او در سال ۹۹۳ روانه‏ی هند شد و پس از سالیانی،منصب قضاوت را عهده دار گشت. این اندیشمند مسلمان در هند مذهبِ خود را اظهار نمی‏داشت و تقیه می‏كرد تا این كه علمای دربار هند از نفوذ او هراسان شده و در صدد فتنه و برانگیختن شاه، علیه قاضی برآمدند. سرانجام با توطئه چینی، به كتاب مجالسُ المؤمنینِ وی دست یافته و او را به جرم شیعه بودن، مستحق اجرای حَد دانستند.
قاضی نوراللَّه شوشتری، سرانجام در سال ۱۰۱۹ ق در حالی كه حدود ۶۵ سال عمر داشت در زیر شلاق حسودان به شهادت رسید. تصنیفات این بزرگ مرد عرصه‏ی سیاست و نگارش را تا ۱۴۰ كتاب ذكر كرده‏اند كه اِحقاقُ الحَقّ، مَجالِسُ المؤمنین، تَفسیر القرآن، تحفَهُٔ العقول و ده‏ها اثر دیگر از اوست. مزار قاضی شوشتری در آگره‏ی هندوستان، زیارتگاه مسلمانان بسیاری در دلِ شبه قاره‏ی هند است.
● درگذشت آیت الله العظمی شیخ مرتضی انصاری
۱۴۷ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۲۸۱ هجری قمری ، عالم علی الاطلاق و نابغه فقه شیعه ، آیت الله العظمی شیخ مرتضی انصاری ، شیخ الفقها و المجتهدین ، دیده از جهان فروبست .
شیخ مرتضی انصاری فرزند محمد امین، اعلم علما، جامع ترین اساتید فضلا، بهترین مربی فقها و کاملترین شاگرد مکتب اولیاء، که در بین متقدمین از علما سید مرتضی و در بین متأخرین آنها شیخ مرتضی، و این جامعیت متداول بین همه فقها... نسب شریفش به جابر بن عبدالله انصاری؛ همان صحابه بزرگ رسول (ص) منتهی می گردد. او در روز عید غدیر سال ۱۲۱۴ هجری قمری در شهر دزفول در خانواده ای دوستدار علم و ادب متولد شد .
ادبیات عرب و مقدمات علوم را نزد پدرش و دانشوران دزفول فراگرفت و فقه و اصول و دوره سطح را در محضر شیخ حسن انصاری ، عمو زاده اش ، آموخت . شیخ در سال ۱۲۳۲ ه ق به همراه پدرش رهسپارعتبات عالیات درعراق شد . او در دوران تحصیل خود از محضر علمایی جون سید مجاهد ، شریف العلما ، مرحوم کاشف الغطا و حاج ملا احمد نراقی بهره های فراوان برد . شیخ اعظم در مکتب علمی خود شاگردان بسیاری را تربیت کرد که از میان آنها می توان به آیت الله آخوند خراسانی ، آیت الله سید ابوتراب قزوینی ( سکاکی ) ، آیت اللّه میرزا محمد حسن شیرازی ، آیت اللّه شیخ جعفر شوشتری ، آیت اللّه حاج میرزا حبیب اللّه رشتی ، آیت اللّه سید حسین کوه کمری تبریزی ، آیت اللّه حاج میرزا محمد حسن آشتیانی ، آیت اللّه حاج شیخ هادی تهرانی و سید جمال الدین اسدآبادی اشاره کرد .
شیخ دارای همتی بلند ، اخلاقی نیکو و زهد و تقوایی بی نظیر بود . او مردی متواضع، متین و باوقار بود. برخوردش با همه کس اسلامی بود. کسی از او رنج و کدورتی در دل نداشت. با همه به عدالت اسلامی رفتار می نمود. شیخ دانشمندی استوار و حلیم و بردبار بود. زهد و تقوای او زبان زد خاص و عام بود. او خود را نمی دید فقط در همه حال ذات اقدس ذوالجلال را می دید و فقط به او می اندیشید و در فکر رضا و رضوان او بود.
از تألیفات مهم شیخ انصاری فرائد و مکاسب است، که این رسائل و مکاسب از کتب درسی اعلام عظام ما بوده و هست و هر مجتهدی قبل از ورود به خارج درس فقه از فراگیری و بحث تحقیقی آن ناگزیر است، که با فهم آن دروس خارج حاصل تا به خواست خدا به اجتهاد کامل رسد، شیخ انصاری رسائلی در تقیه و حاشیه ای بر نخبه و کتابی در اجماع نیز به رشته تحریر برد. و سرانجام در در نجف اشرف وفات نمود.
شیخ انصاری سرانجام در شب شنبه هجدهم جمادی الثانی ۱۲۸۱ ، پس از ۶۷ سال خدمت به اسلام و حوزه های علمیه به دیار حق شتافت . قبر او در حـجــــره ای جنب صحن مرتضوی روحی له الفداء مشهور است و شیخ حسین نجفی تبریزی به کنار او مدفون است.
● واگذاری امتیاز "رویتر" توسط "ناصرالدین شاه قاجار" به انگلستان
۱۳۹ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۲۸۹ قمری ، ناصرالدین شاه قاجار ، امتیاز رویتر را به دولت انگلستان واگذار کرد .
در نیمه‏ی دوم دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، عده‏ای از خارجیان تقاضای امتیاز بهره‏برداری از معادن و سایر منابع كشور را نمودند. نخستین و مهم‏ترینِ آن‏ها، امتیازی بود كه به موجب آن، انحصار ساختمان راه آهن، استخراج معادن و تاسیس بانك ملی به "بارون جولیوس دو رویتر" سرمایه‏دار انگلیسی اعطا شد. این امتیاز به قدری وسیع بود كه اجرای آن برای رویتر نیز مشكل می‏نمود و دو طرف معاهده به زودی فهمیدند كه این كار بدون مطالعه‏ی دقیق انجام یافته است. بنابراین، این امتیاز بر اثر تاخیر رویتر لغو شد. ولی در سال ۱۳۰۶ ق دولت ایران به پسر رویتر، امتیاز تاسیس بانك را اعطا كرد و وی توانست از بعضی معادن بهره‏برداری كند. این امتیاز در نهایت به تاسیس بانك شاهنشاهی و بانك صنایع و معادن در ایران منتهی گشت.
● زادروز "فرانتس كافكا" نویسنده بزرگ چك
۱۲۴ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۸۸۳ میلادی ، فرانتس کافکا ، نویسنده بزرگ چك در پراگ پایتخت این كشور به دنیا آمد. پدرش تاجر خشن و سخت‏گیری بود و كافكا از كودكی از او وحشت داشت. كافكا پس از اتمام تحصیلات مقدماتی از دانشگاه پراگ دكترای حقوق گرفت و پس از آنكه مدتی به كارهای حقوقی مشغول بود راهی پاریس شد.
زندگی گذشته كافكا به شدت او را رنج می‏داد و نفرت عجیبی او را در خود فرو می‏برد، به طوری كه با كمتر كسی دوستی داشت و بدبینی خاصی به مردم پیدا كرده بود. همان زمان كه دانشجویی بیش نبود، مطالعه آثار ادبی نویسندگان بزرگ را آغاز نمود و با برخی از نویسندگان عصر آشنایی یافت. وی در طی سال‏های بعد آثار متعددی به نگارش درآورد و به شهرت رسید.
در همه آثار كافكا، زندگی و خصوصیت‏های روحیش منعكس است، حتی هنگامی كه قهرمان داستان، جانوران باشند. كافكا نویسنده بزرگی است كه عده‏ای به خاطر پیشگویی‏هایش به وی لقب پیامبر داده‏اند. این پیشگویی‏ها به ویژه در سال ۱۹۴۵م یعنی بیش از بیست سال پس از مرگ كافكا، بسیاری از روشن‏فكران را به حیرت انداخت. كافكا جنبه‏های انكارآمیز و منفی عصر خود و حتی عصر بعد از خود را در وجود خویش ارائه می‏دهد. در آثار كافكا دنیایی از پوچی، تناقض، بی‏هدفی و سرشار از امیدهای واهی به چشم می‏خورد. مسائل خاص كافكا، از میان اشاره‏ها، كنایه‏ها و تمثیل‏هایی به دست می‏آید كه با احساس ظریفی از طنز آمیخته است.
آنچه در زندگی عادی به چشم ما امری طبیعی جلوه می‏كند، در نوشته‏های كافكا به صورتی مضحك و پوچ، نمایان می‏گردد. شیوه بیان كافكا به طور برجسته از روشنی و صراحت برخوردار است و به وسیله آن، تلاش آدمی را بر ضد قدرتی بی‏نام و نشان اما مداوم و حاضر در همه جا نشان می‏دهد، قدرتی كه سرنوشت را تعیین و با هرگونه اقدام بشری مخالفت می‏كند.
وی در اواخر عمر به دلیل بیماری، گوشه‏گیری اختیار كرد هرچند كه در تنهایی بر وسعت فرهنگ خود افزود. كافكا در آخرین لحظات زندگی وصیت كرد كه همه آثارش را بسوزانند تا در گمنامی بمیرد ولی هم اكنون همه، كافكا را با آثار مهمی هم‏چون قصر، دیوار چین، گروه محكومین، مسخ و طبیب دهكده، می‏شناسند. كافكا سرانجام در ۳ ژوئن ۱۹۲۴م در ۴۱ سالگی بر اثر ابتلا به سل درگذشت. كافكا تا ۳۰ سال پس از مرگ، بر نسل بعد از جنگ جهانی دوم نیز، نفوذ شدیدی داشت.
● اشغال هائیتی توسط آمریکا
۹۲ سال پیش درچنین روزی درسال ۱۹۱۵ میلادی ، نیروهای نظامی آمریکا کشورهائیتی را به اشغال خود درآوردند . این کشورتا سال ۱۹۳۴ میلادی تحت اشغال آمریکا بود .
● درگذشت میرزاده عشقی
۸۳ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۰۳ میلادی ، میرزاده عشقی شاعرآزادیخواه و مدیر روزنامه قرن بیستم درگذشت .
سید محمد رضا میرزاده عشقی ، در سال ۱۲۷۲شمسی ، به دنیا آمد . دوران کودکی و مدرسه را در همدان سپری کرد . عشقی ، ۱۵ ساله بود که " احمدشاه قاجار " به سلطنت رسید ، درهمان سال نامه ای در قالب مثنوی برای احمد شاه ، قاجار نوشت که توسط ملک الشعرای بهار ، به دست شاه رسید . درآن نامه عشقی بدون مدح شاه ازاوخواسته بود تا کمی به اصلاح وضع کشور بپردازد و مانند شاهان پیشین ، ایران را بیشتر به قهقرا نکشاند!
اودر۲۱ سالگی ، نشریه ای به نام " نامه عشقی " درهمدان منتشرکرد که موجب اعجاب همگان شد وسالی بعد به همراهان دیگر آزادیخواهان ازجمله " سید حسن مدرس" به استانبول مهاجرت کرد وسه سال درآن جا ماند. هنگام بازگشت، مدتی درهمدان ماند و پس ازآن به تهران رفت و ازبزرگترین مخالفان قرار داد استعماری " وثوق الدوله - کاکس " که به ۱۹۱۹ مشهوراست پیوست .
عشقی درسن ۲۷ سالگی نخستین شماره نشریه خود " قرن بیستم " را منتشرکرد. نشریه ای که درآخرین شماره باعث قتل عشقی شد. عشقی در آخرین شماره " قرن بیستم " به شدت به جمهوری قلابی رضا خان تاخت و آن را به باد استهزا گرفت. به نحوی که روزنامه اودرچند ساعت نایاب شد و تا چند ماه در بازارآزاد به چند ده برابر قیمت به فروش می رسید همین شماره ازنشریه باعث شد که طاقت سردارسپه به سرآید.
اواین بارنه " وثوق الدوله و" قوام الملک" و" قوام السلطنه " که به شخص سردارسپه ، لقب " جارچی " داده بود وطرفدارانش را سگ وماروجغد وموش نامیده بود. درشعری دیگرانگلستان را دزد وهواخواهان جمهوری ، ازجمله رضا خان را چارپای دزد خوانده بود. دربخشی دیگر، کاریکاتوری درباره تشییع جنازه جمهوری کشیده بود و ...همه این عوامل باعث شد تا به دستور سردارسپه " میرزاده عشقی " شاعری که سراپا قریحه بود درروز۱۲ تیرماه سال ۱۳۰۳ و درحالی که تنها ۳۱ سال داشت، در خانه خود ترور شود ومرگی باعزت را برگزیند . مرگی که ماهی پیش آن را پیش بینی کرده وبه ملک الشعرای بهارنیزگفته بود .
در روز تشییع جنازه او بالغ بر سی هزار تن شرکت داشتند . از تمام محلات شهر دسته جمعیت به مشایعت کنندگان پیوسته بودند . سرانجام با همان هئیت ، جنازه به «ابن بابویه» برده شد و در شمال غربی آن مدفون شد.

منبع : تبیان