پلنگ برفی

طول بدن:cm ۱۳۰-۱۰۰
طول دم:cm ۱۰۰-۸۰
وزن: Kg ۷۵-۲۵
پلنگ برفی كه در انگلیسی اونس (Ounce) نیز نامیده می‌شود ساكن كوهستان‌های آسیای میانه است كه گستره پراكندگی‌اش از شمال غربی چین تا تبت و هیمالیا امتداد می‌یابد. این گربه در دشت‌های كوهستانی و در بوته زارها و جنگل‌های مخروط داران در ارتفاع ۲ تا ۶ هزار متر زندگی می‌كند. تابستان‌ها در مراتع مرتفع و نواحی صخره‌ای دیده می‌شود و در زمستان ممكن است در پی طعمه تا جنگل‌های زیر ۱۸۰۰ متر پائین بیاید. رنگ زمینه بدنش از خاكستری روشن تا خاكستری دودی متغیر است و در قسمت شكم به سفیدی می‌زند. سر، گردن و قسمت‌های انتهائی دست و پا از خال‌های توپر پوشیده شده در حالی كه بقیه بدن از گل بته‌هائی پوشیده شده كه به شكل حلقه‌هائی بزرگ هستند و اغلب خال‌های كوچك‌تری را دربر می‌گیرند. موهایش انبوه است و در پشت تا ۵/۲ سانتی‌متر، روی دم تا ۵ سانتی متر و در ناحیه شكم تا ۵/۷ سانتی متر بلندی دارد. دم در پلنگ برفی در مقایسه با گربه‌های دیگر فوق‌العاده دراز و تقریباً هم طول با بدن است. از دم بلندش هم برای حفظ تعادل در هنگام پرش و هم در اوقاتی كه دما زیر صفر می‌شود برای پوشاندن بدن، به ویژه بینی و دهان استفاده می‌كند. از ویژگی‌های شاخص دیگر پلنگ برفی پنجه‌های بسیار بزرگ و پشمالوی آن است كه هم به عنوان كفش برفی و هم به عنوان بالشتك‌هایی روی صخره‌های تیز به كار می‌رود. فصل جفت گیری از آذر تا اسفند طول می‌كشد، پس از ۹۰ تا ۱۰۳ روز آبستنی در پناهگاهی میان صخره‌ها كه برای گرما با موهای بدن مادر فرش شده یك تا پنج و به‌طور متوسط دو یا سه توله به دنیا می‌آورد. چشم نوزادان تا ۹ روز بسته است. پس از سه ماه به تدریج برای غذا مادرشان را تعقیب می‌كنند و دست كم تا سال بعد به او وابسته می‌مانند. در دو سالگی به بلوغ جنسی می‌رسند. تصور می‌شود پلنگ‌های برفی از نظر روابط اجتماعی بیشتر شبیه ببر باشند یعنی اساساً تك زی اما نه كاملاً غیر اجتماعی. با آنكه زوج‌های پلنگ برفی ممكن است با هم در یك قلمرو ساكن باشند اما تنها در فصل زادآوری با هم جفت می‌شوند. برخلاف گربه‌های بزرگ، پلنگ برفی نمی‌غرد. اما هنگامی كه سعی در جذب جفت دارد به آرامی غر غر می‌كند و افراد برای خوشامد گویی به یكدیگر سرفه‌های خفه‌ای می‌كنند. عمدتاً شبگرد است اما اوج فعالیتش صبح زود و هنگام غروب است. پلنگ برفی به ورزیدگی و چالاكی معروف است به طوری كه می‌تواند تا ۱۵ متر افقی و ۶ متر عمودی بپرد. از قوچ و میش، گراز، گوزن، خرگوش، سنجاب زمینی، موش و پستانداران كوچك دیگر تغذیه می‌كند. از حیوانات اهلی نیز تغذیه می‌كند. یا مستقیماً به طعمه حمله می‌كند یا به كمین آن می‌نشیند. معمولاً از فاصله زیاد و گاه حتی از ۱۵ متری به طعمه حمله می‌كند و خوردن آن را ابتدا از سینه، شكم یا ران شروع می‌كند. در مجموع بین ۴۵۰۰ تا ۷۳۰۰ پلنگ برفی باقی مانده و این گونه در فهرست سرخ IUCN به شدت در خطر انقراض طبقه بندی شده است. مهم‌ترین خطری كه پلنگ برفی را تهدید می كند شكارچیان پوست هستند، پوست لوكس و گران قیمت این گربه علاوه بر آنكه تروفه به حساب می‌آید در بازار سیاه پوست مشتریان فراوانی دارد. چنین بازار‌هائی را در آسیای میانه به راحتی می‌توان یافت. یك پالتوی پوست تمام قد كه برای تهیه آن ۶ تا ۱۰ پوست پلنگ برفی لازم است، می‌تواند حدود ۶۰ هزار دلار قیمت داشته باشد. در سال ۱۹۸۱ در سیاتل، شركتی غیر انتفاعی به نام بنیاد بین المللی پلنگ برفی شكل گرفت كه حفاظت از پلنگ برفی و زیستگاه كوهستانی آن را در دستور كار دارد. در ۱۵۰ باغ وحش در سرتاسر جهان حدود ۵۰۰ پلنگ برفی نگهداری می‌شود. بسیاری از این باغ وحش‌ها در برنامه‌ای تحت عنوان پروژه بقای گونه پلنگ برفی شركت دارند كه برنامه تكثیر هماهنگ میان باغ وحش‌ها است. هدف این پروژه حفظ جمعیتی سالم از نظر ژنتیكی است به امید آنكه روزی بتوان این پلنگ‌های برفی را در طبیعت رها كرد. سایر روش‌های حفاظتی عبارتند از حفظ زیستگاه، تكثیر در اسارت، جریمه‌های سنگین برای شكار آنها و آموزش به مردم.

منبع : روزنامه شرق