بیماری صرع در زنان

صرع عبارت است از اختلال یا از بین رفتن موقتی هشیاری كه به صورت ناگهانی رخ می‌دهد و غالباً همراه با حركات عضلانی ممكن است به صورت حركت كوچك پلك ها ظاهر شود و یا با تكان‌های خیلی شدید همراه باشد و تمام بدن را در بر گیرد. به عبارت دیگر صرع عبارت است از تغییرات ناگهانی اختلاف پتانسیل بین داخل و خارج سلول عصبی و بر حسب نوع سلولی كه در معرض این تغییر قرار می‌گیرد. تظاهرات بالینی گوناگونی به صورت تغییر در سطح هشیاری، فعالیت‌های حركتی، تغییرات رفتاری، تغییرات حسی و سیستم عصبی خودكار ایجاد می‌شود. صرع انواع كوچك و ساده‌تر دیگری هم دارد.
• سبب شناسی صرع:
به طور كلی علل صرع را می‌توان در دو گروه كلی زیر قرار داد:۱- صرع اولیه (ایدیوپاتیك) كه اختلال مشخصی در سیستم عصبی مركزی وجود ندارد و اغلب زمینه ژنتیكی دارد.
۲- صرع ثانویه یا علامتی كه با اختلال مشخص در سیستم عصبی مركزی تعریف می‌شود. در مجموع این دو گروه طیفی از ضربات ناگهانی سر، عفونت‌ها، تومورهای مغزی، اختلالات متابولیك مغز، مشكلات زایمان و فاكتورهای ژنتیك را در برمی‌گیرند.
• عادت ماهانه:
بعضی از زنان دریافته‌اند كه حملاتشان درست قبل یا در دوران قاعدگی‌شان رخ می‌دهد. اكثر زنانی كه متوجه تاثیرات دوره قاعدگی در حملاتشان هستند، می‌دانند كه در هر زمان دیگری نیز ممكن است دچار حمله شوند، اما میزان بروز این حملات در حوالی زمان عادت ماهانه بیشتر است. هنگامی كه خانمی تنها در حوالی زمان قاعدگی دچار حمله می‌شود، این نوع صرع به عنوان «صرع قاعدگی» شناخته می شود. دلیل این مسئله هنوز به طور كامل روشن نیست، این حالت ممكن است ناشی از تغییرات هورمون‌های جنسی (استروژن و پروژسترون) در زمان قاعدگی و یا در اثر افزایش مایعات بدن در این زمان باشد.
• جلوگیری از بارداری :
زنان مبتلا به صرع می‌توانند از همه روش‌های مرسوم جلوگیری استفاده كنند، كه متداول‌ترین آنها قرص ضدبارداری است. طبق شواهد موجود، قرص های ضدبارداری هیچ گونه تاثیر نامطلوبی بر روی صرع ندارد. اما داروی ضدصرع می‌تواند روی سوخت و ساز این قرص‌ها تاثیر بگذارد و اثر آن را كاهش دهد. یعنی مصرف همزمان قرص‌های ضدبارداری و داروی ضدصرع، می‌تواند اثر قرص ضدبارداری را تا حدی كم كند.اگر داروهای ضدصرع مصرف شده، حاوی آنزیم‌های القاكننده كبدی نباشد، قرص‌های ضدبارداری تركیبی با مقادیر كم هورمون استروژن معمولاً اثر خوبی خواهند داشت. دیدن هر لكه خون بین عادت ماهانه می‌تواند نشان دهنده این باشد كه مقادیر هورمون استروژن كافی نبوده است. در صورت مشاهده این رخداد باید احتیاط های لازم (استفاده همزمان از یك روش دیگر جلوگیری از بارداری) به عمل آید. در چنین مواقعی احتمال دارد كه نیاز به افزایش استروژن وجود داشته باشد. در این شرایط، افزایش میزان بروز عوارض جانبی استروژن با مقادیر بالا، چندان در نظر گرفته نمی شود، چون در این وضعیت، قرص ضدبارداری با سرعت بیشتری توسط بدن از بین می رود. حتی با وجود استفاده از تركیب با مقادیر بالای استروژن، اثربخشی قرص ضدبارداری در مقایسه با زمانی كه بدون داروهای القاكننده مصرف می‌شوند، كاهش خواهد یافت. با این حال اثر آن با روش‌های دیگر قابل مقایسه است. مسائل مربوط به قرص‌های ضدبارداری با مقادیر پایین نباید در كل نشانه نامناسب بودن این قرص‌ها برای زنان تلقی شود. قرص‌های ضدبارداری هیچ گونه اثر نامطلوبی بر روی صرع ندارد.
• بارداری:
اگر خانم مبتلاء به صرع بخواهد صاحب فرزند شود چه اقداماتی برای پیشگیری از به وجود آمدن هر نوع مشكل در این زمینه ضرورت دارد؟در این مورد ملاحظات ویژه‌ای وجود دارد، اما با راهنمایی و كسب اطلاعات مناسب، قسمت اعظم مشكلات، قابل حل خواهند بود. برای یك خانم مبتلا به صرع ضرورت دارد قبل از بارداری و در غیر این صورت در دوران بارداری در اسرع وقت برای كنترل دقیق صرع خود تحت نظر یك پزشك متخصص قرار گیرد. اگر خانم مصروعی كه داروی ضدصرع مصرف می‌كند، تصمیم به بارداری بگیرد، باید قبل از آن خوردن اسیدفولیك مكمل (۴ تا ۵ میلی گرم در روز) را شروع كند، زیرا ثابت شده است كه مكمل اسیدفولیك قادر است خطر به وجود آمدن اختلالات عصبی در جنین را كاهش دهد.
• صرع و وراثت:
دو عامل تعیین كننده پیشرفت صرع در یك فرد، عبارتند از: میزان آمادگی شخص برای تشنج و نیز وجود سابقه صدمه مغزی. در صورت وجود شرایط مساعدكننده صرع، فرد مستعد ابتلا به این بیماری است. همچنین هر شخص دارای یك «آستانه حمله» با سطح مقاومت مشخص نسبت به حملات است. آستانه حمله نشان دهنده میزان آمادگی شخص برای تشنج است. اگر آستانه حمله خیلی پایین باشد، یعنی آمادگی شخص برای تشنج زیاد است. در این صورت اغلب بیمار دچار حملات خود به خودی می‌شود.
اگر آستانه حمله بالا باشد، آنچنانكه در بیشتر مردم چنین است، آمادگی شخص برای تشنج كم است. چنین فردی به آسانی دچار تشنج نمی‌شود و تعدادی عوامل محیطی مانند صدمه به مغز لازم است تا حمله آغاز شود. این آستانه بخشی از ساختار ژنتیكی شخص است و به طور ژنتیكی قادر به انتقال به هر كودك است. بنابراین برای بروز صرع در هر فردی یك عامل ژنی لازم است. اما میزان بروز آن متغیر است. در بعضی خانواده‌ها ممكن است صرع در تعداد زیادی از افراد آن بروز كند و در خانواده‌ای دیگر تنها یك عضو مبتلا وجود داشته باشد. خطر وجود صرع در كودكی كه از والدین مصروع به دنیا می‌آید بستگی به ماهیت صرع والدین و سطح آستانه حمله آنها دارد. اگر یكی از آنها مصروع باشد احتمال ابتلا به صرع در نوزاد افزایش می‌یابد، اما میزان این افزایش اغلب كم است. اگر والدین هر دو مبتلا به صرع باشند، در آن صورت خطر بیشتری بچه را تهدید می‌كند.
• یائسگی:
میانگین سن زنان برای پایان دوره‌های ماهانه و دوران باروری، حدود پنجاه سالگی است. زنان در این زمان اغلب دچار گر گرفتگی و تغییر سریع حالات روحی می‌شوند. برای گر گرفتگی و دیگر نشانه‌های مربوط به یائسگی، اغلب درمان به روش جایگزینی هورمون استروژن، توصیه می‌شود.

منبع : روزنامه شرق