شب‌ادراری کودکان

● علت این بیماری چیست؟
در حقیقت نمی‌توان علت واحدی را برای این اختلال مطرح كرد. در نوع اولیه ممكن است تاخیر تكاملی و رشدی مطرح باشد و بعد ژنتیك نیز به عنوان عامل قوی دیگر در نظر گرفته شود. نوع ثانویه كه به طور معمول در سن پنج تا هفت سالگی شروع می‌شود، می‌تواند تظاهری از وجود استرس در كودك باشد مانند تولد نوزاد جدید، مهاجرت و نقل و مكان، دعواهای خانوادگی، اختلاف، جدایی و طلاق والدین، تعویض مدرسه و ورود به مدرسه جدید...
مواردی از همراهی شب‌ادراری با سایر اختلالات روان‌پزشكی مانند تاخیر تكاملی، اختلال بیش‌فعالی - كم‌توجهی و اختلالات رفتاری نیز دیده می‌شود. در مورد بیماری‌های جسمی مانند دیابت، كم‌كاری تیرویید و علل ساختمانی و نقایص آناتومیك دستگاه ادراری به نظر می‌رسد درصد بسیار اندكی از كودكان مبتلا، این مشكلات را داشته باشند، در نتیجه بررسی آنها به طور معمول پیشنهاد نمی‌شود و بررسی‌های پرهزینه، تهاجمی و دردناك بستگی به نتیجه معاینه فیزیكی، شرح حال اخذ شده از بیمار و یافته‌های بالینی دارد ولی بهتر است عفونت ادراری به خصوص در دختران مبتلا مورد بررسی قرار گیرد. بررسی نوار مغزی با وجود انجام زیاد آن در كودكان مبتلا به شب ادراری فقط در صورتی توصیه می‌شود كه در شرح حال و معاینه و تاریخچه كودك یافته‌ای به نفع صرع پیدا شود.گاه دیده می‌شود كه شب‌ادراری متعاقب مصرف برخی از داروهای روان‌پزشكی رخ می‌دهد، در نتیجه بهتر است در این مورد نیز دقت كنیم. كودكانی نیز هستند كه بنا به بعضی دلایل روان‌شناختی، آب و مایعات زیادی مصرف می‌كنند كه متعاقب آن دچار شب‌ادراری می‌شوند.
آینده این كودكان چگونه است؟ شب‌ادراری به طور كلی یك بیماری خوش‌خیم و خود به خود محدود شونده است. بهبودی به خصوص در سن پنج تا هفت سالگی و پس از ۱۲ سالگی رخ می‌دهد. در صورتی كه درمانی انجام نشود، میزان بهبودی ۱۰ تا ۲۰ درصد در سال است.
● آیا شب‌ادراری نیاز به درمان دارد؟
به طور معمول در مواردی كه وقایع و حوادث استرس‌زایی چون اختلاف، جدایی و طلاق والدین، تولد فرزند جدید، مرگ، از دست دادن عضوی از خانواده و... مطرح است، توجه و مداخله مناسب برای حل آنها لازم است. همچنین نباید تاثیر منفی بیماری را بر اعتماد به نفس كودك از نظر دور داشت و چنانچه اعتماد به نفس كودك آسیب‌دیده باشد و كودك دچار افسردگی و اضطراب شده باشد، باید به این جنبه‌ها نیز توجه لازم اعمال شود. روش‌های رفتاری جایگاه ویژه‌ای در درمان شب‌ادراری دارند و باید به عنوان راه‌های اولیه درمانی انتخاب شوند، باید از تشویق و تنبیه مناسب در مورد كودك استفاده شود و به شب‌هایی كه كودك خودش را خیس نكرده و خشك گذرانده است، پاداشی مناسب كه واقعا كودك را خوشحال كند، داده شود. می‌توان جدولی برای كودك تشكیل داد كه به ازای هر شب خشك، در صبح روز بعد یك ستاره یا صورتك خندان به جدول او چسبانده شود. استفاده از زنگ و تشكچه یك انتخاب قابل قبول به عنوان خط اول درمان با توجه به شرایط سنی كودك است. میزان موفقیت این روش ۷۵ درصد است. با ریزش اولین قطرات ادرار، صدای زنگ باعث می‌شود كودك از خواب برخیزد و ادرار خود را نگه دارد. در صورت وجود مشكلات روان‌پزشكی همراه استرس و مشكلات خانوادگی، میزان موفقیت این روش كاهش می‌یابد. علاه بر موارد فوق می‌توان از ساعت زنگ‌دار برای بیدار كردن كودك طی شب و محدودكردن مصرف مایعات هنگام شب برای كودك استفاده كرد.
استفاده از دارو در رده‌های بعدی درمانی قرار می‌‌گیرد. دارو باید با تجویز پزشك مصرف شود و قطع آن نیز باید تدریجی باشد تا چنانچه علایم كودك پس از قطع دارو برگردد، بنا به نظر پزشك دارو دوباره به دوز قبلی برگردانده شود و دوره جدیدی از درمان شروع شود.‌

دكتر فریبا عربگل

منبع : روزنامه سلامت