مقدمه ای بر تانترا و یوگا

واژه تانترا از دو ریشه سنسکریت تانوتی (بسط پیدا کردن) و تریاتی (آزاد شدن) تشکیل شده است که اشاره ایست به بسط و گسترش یافتن هوشیاری و رهایی انرژیهای نهفته انسانی یا به تعبیر دیگر توسعه آگاهی و هوشیاری تا ماوراء ماده و دستیابی به بیداری و دانش معنوی و در نتیجه رهایی از چرخه مرگ و زندگی.
تانترا دانش تجربه و شناخت نامتناهی است از طریق دنیای محدود و متناهی یا به عبارت دیگر روش استفاده از مادیات برای رسیدن به معنویات.
تانترا توسعه تجارب زندگی روزمره و در حقیقت زندگی کردن و لذت بردن کامل از آنرا وسیله ای برای رسیدن به آگاهی متعالی قرار می دهد.
● جهان بینی تانترا
از آنجایی که شناخت هر آیینی مستلزم آشنایی با جهان بینی آن می باشد در این قسمت به ارزیابی جهان بینی تانترا و مباحث مختلفی همچون خالق ، فرایند خلقت ، مخلوقات ، هدف غایی حیات ، راه رسیدن به این هدف و انسان کامل از دیدگاه تانترا می پردازیم.
خالق از دید تانترا به صورت اتحاد دو اصل منفعل و فاعل هوشیاری کیهانی (شیوا) و انرژی کیهانی (شاکتی) بیان می گردد. شیوا عبارت است از هوشیاری ابدی ، ازلی و غیر فعال و شاکتی یا انرژی ابدی و ازلی ولی فعال که در مقام خالق به حالت اتحاد اولیه کیهانی خود قرار گرفته اند.(باید به این نکته توجه داشت که در اصل ماهیت واقعی هستی ورای این مفهوم می باشد ولی این دریافت تنها در سطوح متعالی آگاهی حاصل می گردد.)
بواسطه نیروی گمراه کننده مایا که درون شاکتی نهفته است شیوا (هوشیاری کیهانی) و شاکتی (انرژی کیهانی) از هم جدا شده و هوشیاری و انرژی فردی را بوجود می آورند. از شاکتی یا انرژی ، ابعاد مختلف عالم هستی اعم از ماده و انرژی ایجاد می شود. شیوا یا هوشیاری ، روح یا متعالی ترین عنصر وجودی موجودات زنده و نیز هوشیاری نهفته در بطن موجودات غیر زنده را بوجود می آورد.
با توجه به میزان تجلی هوشیاری ، موجودات در سطوح مختلف تکامل قرار گرفته و به مراتب گوناگونی تقسیم می شوند که به ترتیب عبارتند از: جمادات ، نباتات ، حیوانات و انسانها (البته موجودات دیگری نیز وجود دارند که از حیطه بحث کنونی ما خارج می باشند). در جمادات میزان هوشیاری در پایین ترین سطح خود قرار گرفته و بتدریج هرچه به سمت انسان پیش برویم میزان تجلی هوشیاری بیشتر می گردد.
با این که هوشیاری و انرژی از هم جدا شده اند تا فرایند خلقت را بوجود بیاورند ولی همواره در تلاشند تا با هم متحد گردند و بتوانند اتحاد اولیه کیهانی که از آن بوجود آمده اند را دوباره تجربه کنند این اتحاد مجدد هوشیاری و انرژی فردی و تبدیل آن به اتحاد اولیه کیهانی از دیدگاه تانترا به عنوان هدف غایی حیات نامیده می شود. به بیان دیگر می توان گفت پیمودن سیر تکامل در انسان به معنی اتحاد انرژی و هوشیاری فردی و تبدیل آن به هوشیاری و انرژی اولیه کیهانی می باشد. از آنجایی که میزان تجلی عنصر هوشیاری در وجود جمادات ، نباتات و حیوانات کم می باشد پیمودن مسیر تکامل در آنها بصورت ناآگاهانه و غیر ارادی رخ می دهد. انسان در این زنجیره در مرتبه بالاتری از تجلی هوشیاری قرار گرفته است در نتیجه اتحاد نهایی شیوا و شاکتی تنها در کالبد انسانی می تواند رخ دهد همچنین بدلیل داشتن میزان تجلی هوشیاری بالاتر و در نتیجه اختیار بیشتر تنها انسان است که قادرمی باشد آگاهانه سیر تکامل خود را تسریع نموده و یا بصورت طبیعی آن را بپیماید.
در کالبد انسانی انرژی فردی بصورت ماری چنبره زده در انتهای ستون فقرات قرار گرفته که کندالینی نام دارد و هوشیاری فردی کمی بالاتر از فرق سر در مرکزی بنام ساهاسرارا قرار دارد. تمرینات تانترا باعث تسریع فرایند تکامل یا به عبارت دیگر اتحاد هوشیاری و انرژی فردی در انسان می گردند. از طریق تمرینات تانترا انرژی کندالنی بیدار شده به سمت بالا حرکت کرده ، از چاکراها یا مراکز انرژی و هوشیاری که در امتداد ستون فقرات واقع شده اند می گذرد تا زمانی که با هوشیاری فردی در ناحیه ساهاسرارا متحد می گردد. اتحاد نهایی هوشیاری و انرژی فردی در ساهاسرارا رخ می دهد که در نهایت اتحاد اولیه پیش از خلقت هوشیاری و انرژی کیهانی (شیوا و شاکتی) را تکرار می کند.
در آیینها و فرق مختلف روشهای گوناگونی برای رسیدن به این هدف وجود داشته و این تجربه نیز تحت عناوین مختلفی همچون سامادهی ، نیروانا ، موکشا ، کایوالیا ، فناء فی الله ، بازگشت به ملکوت . ... نامید شده است. کسانی که به چنین تجاربی دست یافته اند نیز اوتار ، تجلی خداوند بر روی زمین ، پسر خدا ، جیوان موکتا و .... نام گرفته اند.

منبع : iran۴me