دریاچه زریوار - مریوان کردستان

استان کردستان با مساحت ۲۸ هزار کیلومتر مربع؛ در غرب ایران و از شمال به استان های آذربایجان غربی و زنجان، از جنوب به استان کرمانشاه، از شرق به استان های همدان و زنجان و از شرق به کشور عراق محدود است. این استان دارای ۹ شهرستان، ۲۳ شهر، ۲۶ بخش و ۸۳ دهستان می باشد. بانه، بیجار، سقز، سنندج، دیواندره، کامیاران، قروه، مریوان و سروآباد از مهمترین شهرهای استان کردستان هستند.
مردمان کرد، آریایی نژاد هستند که چندین هزار سال قبل از میلاد ...
مردمان کرد، آریایی نژاد هستند که چندین هزار سال قبل از میلاد به این منطقه مهاجرت کرده اند. تاریخ اقوام کرد تا قبل از اسلام چندان روشن نیست. در اسناد سومری و بابلی و اکدی و آشوری نام اقوامی دیده می شود که شباهت به کلمه کرد دارد، ولی از همه نزدیکتر چه از لحاظ زبان شناسی و چه از نظر جغرافیایی و چه از نظر توصیفی، نام قومی است به نام " کردوخوی " که در کتاب "سفر جنگی" گزنفون ذکر شده است. این قوم در کوه ها و دره های میان عراق و ارمنستان و مخصوصا در محلی که امروزه " زخو " نامیده می شود و در شصت کیلومتری شمال غربی موصل در عراق قرار دارد، ساکن بوده اند. " پولیبیوس " (۲۰۰ - ۱۲۰ ق. م.) نیز از اقوامی که در قسمت هایی از آذربایجان کنونی زندگی می کردند و به نام " کورتییوی " یا " کورتیای " خوانده می شدند، یاد می کند. " استرابون " و " لیوی " می گویند که این اقوام در فارس نیز ساکن بوده اند. چنانکه در زمان ساسانیان و اوایل اسلام چادرنشینان کوهستان های فارس را کرد می خواندند. اگر تاریخ اقوام کرد در پیش از اسلام تاریک و مبهم است، تاریخ آنان در پس از اسلام در پرتو تالیفات مورخان تا اندازه ای روشن تر است، ولی در این دوره هم، چون از کرد به طور فرعی و ثانوی - ضمن اخبار ممالک اسلامی- سخن به میان آمده، درباره تاریخ این قوم به طور اساسی و مستمر مطلب کاملی نوشته نشده است و فقط در دوره صفوی نخستین کتاب مهم درباره قوم کردبه زبان فارسی تدوین شده که همان " شرفنامه بدلیسی " است.
شاه اسماعیل اول - مؤسس سلسله صفویه - به علت این که کردها پیرو مذهب تسنن بودند، چندان روابط حسنه ای با آنها نداشت. در مقابل، سلاطین عثمانی در تقویت هرچه بیشتر کردها می کوشیدند. در دوره صفویه دولت ایران به قسمت وسیعی از کردستان آن روز تسلط داشت که دامنه های شرقی کوه های زاگرس را در بر می گرفت. با تشکیل سلسله زندیه، برای نخستین بار در تاریخ ایران سلسله ای کردنژاد به سلطنت رسید. در اواخر سلسله زندیه نیز طایفه دنبلی که یکی از طوایف بزرگ کرد بود، قسمتی از آذربایجان غربی را در تصرف داشتند و مرکز حکومت و قدرت آنها شهر خوی بود. در قرن نوزدهم میلادی بارها کردها در خاک عثمانی میل باطنی خود را برای رسیدن به استقلال و تشکیل دولتی کردزبان ظاهر کردند. در سال ۱۸۷۸ میلادی، شیخ عبیدالله نقشبندی به فکر تأسیس کردستان مستقل تحت حمایت دولت عثمانی افتاد. در سال ۱۸۸۰ میلادی طرفداران وی، اطراف ارومیه، ساوجبلاغ، مراغه و میاندوآب را به تصرف خود درآوردند و سپاهیان ایران به زحمت توانستند این آشوب را دفع کنند. در سال ۱۹۴۶ میلادی، قاضی محمد، همزمان با حضور قوای متفقین در ایران و حمایت دولت روسیه شوروی از او، جمهوری خلق کردستان را که مرکز آن مهاباد بود، تشکیل داد. پس از تخلیه کامل ایران از قوای متفقین و اعزام ارتش دولت مرکزی به نواحی آذربایجان و کردستان، این شورش و جمهوری ناشی از آن نیز از هم متلاشی گردید.
آب و هوای استان در ناحیه شمالی؛ آب و هوای نسبتا سرد و در نواحی جنوبی معتدل کوهستانی است و دارای فلات های مرتفع و خشک و دشت های حاصلخیز؛ مانند دشت مریوان، دشت اوباتو، دشت ئیلاق یا دهگلان، دشت قروه و دشت کامیارن است. کردستان‌ تحت‌ دو عامل‌ بارز خشکی‌ تابستان‌ و سرمای‌ زمستان‌ کوهستان‌ها قرار دارد. بخش‌ وسیعی‌ از استان‌ در شرایط‌ آب‌ و هوای‌ کوهستانی‌ سرد و مدیترانه‌ای‌ با باران‌ بهاره‌ قرار دارد. آب‌ و هوای‌ کردستان‌ در تجزیه‌ خاک‌، رویش‌ گیاه‌، گسترش‌ علف‌زار، شرایط‌ مساعد توسعه‌ دیم‌زار، مناطق‌ و معیشت‌ شبانی‌ و گله‌داری‌ و گسترش‌ جنگل‌ و باغ‌داری‌ نقشی‌ تعیین‌ کننده‌ دارد. میزان‌ بارندگی‌ در استان‌ کردستان‌ از غرب‌ به‌ شرق‌ کاهش‌ می‌یابد. دلیل‌ این‌ امر وجود دیواره‌ کوهستانی‌ ناحیه‌ است‌ که‌ از نفوذ جریان‌هایی‌ که‌ از غرب‌ به‌ فلات‌ وارد می‌شود جلوگیری‌ می‌کند.
● مریوان
مریوان‌ مرکز شهرستانی‌ به‌ همین‌ نام‌ است‌ که‌ از شمال‌ به‌ شهرستان‌ سقز، از شرق‌ و جنوب‌ شرقی‌ به‌ شهرستان‌ سنندج‌، از جنوب‌ به‌ بخش‌ نوسود از شهرستان‌ پاوه‌ و از غرب‌ و شمال‌ غربی‌ به‌ خاک‌ عراق‌ محدود است‌. شهر مریوان‌ در ۱۲۵ کیلومتری‌ شمال‌ غربی‌ سنندج‌ قرار دارد.
سابقه‌ مریوان‌ به‌ پیش‌ از اسلام‌ باز می‌گردد. با توجه‌ به‌ آثار باستانی‌ موجود، احتمالا در دوره‌ پارت‌ و ساسانی‌ این‌ شهر از نقاط‌ مهم‌ ایران‌ محسوب‌ می‌شده است. مریوان‌ را در تاریخ‌ و متون‌ قدیم‌ " مهروان "، متشکل‌ از واژه‌ "مهر" و "وان" به‌ معنی‌ جایگاه‌ مهر، نامیده‌اند. این‌ شهر به‌ علت‌ موقعیت‌ میان‌راهی‌ بین‌ تیسفون‌ و تخت‌ سلیمان‌، مراغه‌ و دینور از مراکز شهری‌ بسیار کهن‌ کردستان‌ بوده است. در دوران‌ اسلامی‌ و در قرن‌ سوم‌ ه. ق.‌ این‌ شهر به‌ دلیل‌ داشتن‌ دو دژ به‌ نام‌های‌ "دژان" و "دزان" از شهرت‌ بسیار برخوردار بود. برخی‌ نیز مریوان‌ را منسوب‌ به‌ " مروان ‌بن‌ حکم‌ عرب " می‌دانند.
قدمت‌ فعلی‌ شهر مریوان‌ به‌ حدود یک‌ قرن‌ پیش‌ می‌رسد. در آن‌ زمان‌، یکی‌ از بزرگان‌ قاجار به‌ نام‌ "فرهاد میرزا معتمدالدوله" که‌ در این‌ منطقه‌ حکومت‌ می‌کرد به‌ دستور ناصرالدین‌شاه‌ قاجار در سال‌ ۱۲۸۲ ه. ق.‌ قلعه‌ای‌ مستحکم‌ در این‌ شهر ساخت‌ که‌ به‌ شاه‌آباد (دژ شاهپور) مشهور شد. بعدها در کنار همین‌ قلعه‌ نظامی‌، روستایی‌ به‌ نام‌ "قلعه‌ مریوان" نام‌ گذاری‌ شد. شهر مریوان‌ تا سال‌ ۱۳۴۴ رسما " دژ شاهپور " نامیده‌ می‌شد.
از مراکز دیدنی این شهرستان می توان به قلعه‌ هلوخان‌ (ایمام‌) از دوره‌ صفوی‌، دریاچه‌ زریوار، پل‌ کاران‌، روستای‌ دیدنی‌ اورامانات‌ تخت‌، روستای‌ درکی‌، آبشار کوبله‌، آبشار بل‌ و مقبره‌ پیرشالیار اشاره نمود.
● دریاچه زریوار
دریاچه‌ زریوار (کسر ز رایجتر است) در سه‌ کیلومتری‌ شمال‌ باختری‌ مریوان‌ و در ارتفاع‌ ۱۲۸۵ متری‌ از سطح‌ دریا قرار داد و از زیباترین‌ میراث‌های‌ طبیعی‌ استان‌ کردستان‌ به‌ شمار می‌آید. آب‌ این‌ دریاچه‌ از چشمه‌های‌ جوشان‌ و رودخانه‌های‌ چندی‌ که‌ به‌ آن‌ می‌ریزد، تامین‌ می‌شود. طول‌ دریاچه‌ شش‌ کیلوتر و عرض‌ آن‌ ۱۷۰۰ تا ۳۰۰۰ متر است‌. مساحت‌ آن‌ حدود ۷۲۰ هکتار است‌.
وجه‌ تسمیه‌ زریوار و زریبار که‌ هر دو در منطقه‌ متداول‌ است‌، به‌ واژه‌ " زری " که‌ در زبان‌ کردی‌ به‌ معنی‌ دریاچه‌ است‌، باز می‌گردد. پسوند " دار " و " بار " پسوند تشبیهی‌ و زریبار یا زریوار به‌ معنی‌ دریاچه‌وار است‌.
درباره‌ این‌ دریاچه‌ افسانه‌های‌ متعددی‌ وجود دارد که‌ مشهورترین‌ آنها حکایت از وجود شهری‌ مدفون‌ در زیر آب‌های‌ دریاچه‌ دارد‌.
http://javananezendehrood.blogfa.com/cat-۱۲.aspx

منبع : مطالب ارسال شده