پیشگیری از مسمومیت با آلومینیوم

آلومینیوم پس از آهن یكی از فراوان‌ترین فلزات در جهان است. این فلز كه حدود ۸ درصد از ساختمان پوسته زمین را تشكیل می‌دهد از نظر فراوانی در میان عناصر اطراف ما مقام سوم را دارا است. اما اغلب منابع آلومینیوم از نظر عامه مردم ناشناخته هستند. آلومینیوم نه تنها به طور طبیعی در آب و غذای مصرفی ما موجود است بلكه در اغلب غذاهای فرآوری شده، لوازم آرایشی، خمیردندان و خوشبوكننده‌های بدن نیز یافت می‌شود. این عنصر در محصولات گیاهی و حیوانی نیز بسته به میزان حضور آلومینیوم در محیط زیست منابعشان در مقادیر متغیری موجود است.
به دلیل انتشار گسترده تركیبات آلومینیوم در محیط زیست، به صورت غذا، در آب آشامیدنی و حتی در هوایی كه استنشاق می‌كنیم، ممانعت از دریافت آن غیرممكن است. محققین جذب روزانه آلومینیوم را بین ۹ تا ۳۶ میلی‌گرم و به طور متوسط ۲۰ میلی‌گرم گزارش می‌كنند. بسیاری از غذاهای فرآوری شده حاوی آلومینیوم هستند به عنوان مثال عامل پف كردن نان در نان‌های حجیم دارای درصدی آلومینیوم است، همچنین آب آشامیدنی ما كه به وسیله سولفات آلومینیوم تصفیه می‌شود. از دیگر منابع خوراكی آلومینیوم می‌توان به بعضی از داروها اشاره كرد مثل آنتی اسیدها، آسپرین و ضدعرق‌ها. آبنبات‌های رنگی نیز تقریباً همیشه حاوی رنگ‌های خوراكی با تركیبات آلومینیومی هستند. آلومینیوم به تجمع در مغز و استخوان‌‌ها تمایل دارد. اگرچه آلومینیوم كمتر از سایر فلزات مانند مس، آرسنیك یا سرب مسمومیت زا است اما در محیط زیست ما فراوان تر است و همچنین به نظر می‌رسد بیش از سایر فلزات در بدن ماندگار است.
از نشانه‌های اصلی مسمومیت با آ لومینیوم بروز اشكال در عملكرد فكری و عقلانی مغز است: مانند فراموشكاری، عدم تمركز و در موارد حاد از دست رفتن كامل هوش و حافظه. آلومینیوم عامل بروز نرمی استخوان و كاهش تراكم استخوان، آسیب كلیه‌ها و سایر بافت‌های نرم نیز بوده و مقادیر زیاد آن می‌تواند موجب ایست قلبی شود. مسمومیت با آ لومینیوم با بیماری آلزایمر، كه یك نوع بیماری مربوط به مغز و اعصاب بوده و به زوال تدریجی مغز می‌انجامد، مرتبط شناخته شده است. بررسی روی مغز بیماران فوت شده بر اثر آلزایمر تجمع میزان بیشتری آلومینیوم در بافت مغزی این بیماران را نسبت به سایر افراد نشان می‌دهد.
اگرچه نمی‌توان دریافت آلومینیوم را به طور كلی متوقف كرد اما با برخی از اقدامات می‌توان میزان آن را كاهش داد. این امر به راحتی با مصرف مكمل‌های مصرفی كه مانع جذب آلومینیوم می‌شوند مانند كلسیم، منیزیم و آهن و خوردن غذاهایی كه به دفع آن از بدن كمك می‌كنند به راحتی امكان پذیر است، سعی كنید غذاهای غنی از سولفور مثل كلم، حبوبات و به ویژه عدس، پیاز، سیر و زرده تخم مرغ را در رژیم غذایی خود بگنجانید. مصرف آسپرین و آنتی اسیدها را كه اغلب حاوی تری سیلیكات آلومینیوم هستند به حداقل برسانید. غذاهایی كه دارای نگهدارنده‌هایی با منشأ آلومینیومی هستند مانند پودركیك‌های آماده، پنیرهای فرآوری شده، بكینگ پودر، سبزیجات كنسرو شده در آب نمك و غذاهای حاوی رنگ‌های خوراكی را كمتر مصرف كنید.
یكی دیگر از منابع جذب آلومینیوم پخت وپز در قابلمه‌ها و ظروف آلومینیومی است. این ظروف را با ظروف لعابی یا قابلمه‌ها و تابه‌هایی كه پوشش تفلون دارند جایگزین كنید. البته لازم نیست قابلمه‌ها و تابه‌های آلومینیومی را دور بریزید. بلكه می‌توانید آنها را به مراكز تعمیر و ترمیم ظروف تفلون ببرید و بخواهید آنها را با پوشش تفلون روكش كنند. ظروف شیشه‌ای نسوز و سرامیك نیز جایگزین‌های مناسب دیگر هستند. خانم‌های باردار و مادران شیرده و همچنین افرادی كه در حال رژیم‌های كاهش وزن هستند باید بیشتر از منابع آلومینیوم پرهیز كنند. به طور كلی هر زمان عناصر آهن، كلسیم، منیزیم و روی در بدن كاهش پیدا كنند جذب آلومینیوم افزایش می‌یابد. از این رو مصرف مكمل‌هایی كه حاوی این مواد معدنی و به ویژه آهن باشند می‌تواند كاهش چشمگیر در جذب آلومینیوم را موجب شود. همچنین از آنجا كه مسمومیت با آلومینیوم به تدریج و طی سالیان متعدد روی می‌دهد افراد مسن بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند و باید دریافت آلومینیوم را به حداقل برسانند.

منبع : روزنامه شرق