|
|
|
|
|
|
| برخى از صاحبنظران سعى کرده‌اند که براى آن علت ارثى معين کنند. معتقدند که در والدين و گاهى اچداد آنها نمونه‌هائى از چپ‌دستى وجود داشته‌است. ولى در اين مورد هنوز بدليل قاطع و روشنى دست نيافته‌ايم.
|
|
|
|
| بعضى از افراد قائل شدهاند که اين‌امر در برخى از افراد ريشه سرشتى دارد و گفته‌اند که اين حالت يک امر ذاتى است. خداوند فردى را راست‌دست و فردى را چپ‌دست آفريده است. در اين زمينه هم تا حال هيچگونه مبناى سرشتى يا تکوينى شناخته شده‌اى کشف نشده است و هنوز دليل روشنى در اين‌باره نداريم.
|
|
|
|
| و بالاخره عامل اجتماعى و مخصوصاً تقليد را در اين رابطه ناديده نمى‌توان گرفت. برخى ازکودکان چپ دست شدهاند بدان‌خاطر که آن را از ديگران تقليد کرده‌اند و البته چنين امرى امکان دارد.
|
|
|
|
| نظرات در اين مورد پردامنه‌تر است و دلايل اينان هم قوى‌تر از ديگران است. آنها مى‌گويند علت چپ‌دستى يا راست‌دستى قوى‌تر بودن نيمکره مغزى ضد آن است. بدين‌معنى که اگر نيمکره چپ مغز قوى‌تر باشد افراد راست دستند و اگر نيمکره راست قوى‌تر باشد افراد چپ دستند.
|
|
| آزمايش‌هائى درباره حيوانات بعمل آمده و به اين نتيجه رسيده‌اند که اگر نيمکره راست حيوانى را دستکارى کنند چپ دست مى‌شود. علت‌امر آن است که نيمکره راست مغز سمت چپ بدن و نيمکره چپ مغز سمت راست بدن را فرماندهى مى‌کند. همچنين ضايعات مغزى را هم در اين رابطه مؤثر دانسته‌اند.
|
|
|
|
| ۱. نخست با آزمايش‌هائى روشن کنند که آيا کودک به واقع چپ دست است يا نه و اين‌کار ضمن مراجعه بيک روانشناس و آزمايش‌هاى او روشن مى‌شود. آنها اعمال کودک را زيرنظر مى‌گيرند و اين مسأله را تشخيص مى‌دهند و اين کار را خود شما هم مى‌توانيد انجام دهيد.
|
|
| ممکن است کودک چيزى را با دست چپ بگيرد فوراً درباره او داورى نکنيد که او چپ دست است بايد دقيقاً توجه داشت که آيا همه اعضاى بدنش به نحو محسوسى چپ است و در اين جنبه بيشتر کار مى‌کند يا نه؟
|
|
| ۲. اگر بناى تغيير است اين اقدام را از ۲ سالگى شروع کنيد و تدريجاً او را به دست راست عادت دهيد. بهر مقدار که بر سن و سال کودک اضافه شود امکان بازگشت کمتر خواهد بود، اصولاً فراموش نکنيم که شکستن عادت براى کودک و حتى بزرگسال امرى دشوار است.
|
|
| ۳. در طريق تغيير سعى کنيد آنها را به اين‌امر تشويق کنيد. طرز برخورد شما با او بايد بسيار ملايم و دوستانه باشد. برخوردهاى شديد عارضه آفرينند. هر مقدار با ملايمت بيشتر به پيش رويم زبان‌گرفتگى و يا ديگر عوارض کمتر است.
|
|
| ۴. کودکان در اثر تمرين و ممارست خيلى‌زود دست از عادت مى‌کشند و همچون چوب ترى هستند که به سادگى مى‌توان آنها را کج و راست کرد. ولى اگر اين تمرين‌ها و ايجاد عادت‌ها همراه با جبر باشد ممکن است کودک را به مقاومت وادارد که آن خود انگيزه‌اى قوى براى موضعگيرى‌هاست.
|
|
|
|
| بررسى‌هاى انجام شده درباره کودکان باينجا منجر شدهاند که اجبار کودک به راست‌دستى باعث بروز عوارضى بشرح زير است:
|
|
| - اثرگذارى در رفتار و لجوج کردن کودکان.
|
|
| - بروز اختلال در رفتار و بصورت رجعت به کودکى و از جمله خيس‌کردن خود.
|
|
| - بروز لکنت در کودکان که اين خود جلوه عيانى از مقاومت‌هاست و البته اين امرى همگانى نيست.
|
|
| - پديد‌آمدن ناراحتى عاطفى که آن خود موجد اشکال در نوشتن است.
|
|
| - فشارهاى وارده گاهى زمينه را براى احساس حقارت‌ها و يا احساس گناه فراهم مى‌سازد.
|
|
| - بروز اختلالات عصبي، از جمله پريشان‌حالي، دلواپسي، اضطراب و ...
|
|
| - تشديد زبان‌گرفتگى براى آنهائيکه دچار آنند ( در تحقيقى نشان داده‌اند که در کشورى چون سوئد که چپ‌دستى ممنوع است زبان‌گرفتگى بسيار است).
|
|
| - و حتى آنهائيکه به جبر راست دست مى‌شوند در اين زمينه توفيقى بدست نمى‌آورند.
|
|
|
|
| ۱. راه‌ورسم آموزش خط را بايد به آنان القاء کرد و فنون لازم را در اين رابطه بايد به او آموخت شک نيست که بسيارى از معلمان خود در اين رابطه آگاهى ندارند و طبعاً نمى‌توانند به کودک راهنمائى لازم را بکنند. براى آن‌کس که در شغل معلمى است اين آموزش ضرورى است.
|
|
| ۲. در نگهداشتن کاغذ در روبروى خود و براى نوشتن بايد کمال دقت را بکار بريم. به او ياد دهيم که کاغذ را چگونه جلوى خود بگيرد و در حين نوشتن آرنج را به کجا تکيه دهد و چگونه با دست چپ حرکت کند. کاغذ بايد مستقيماً پيش روى او باشد و کج و معوج نباشد.
|
|
| ۳. در بکارگيرى قلم اگر مداد است بايد بلندباشد، و سرپاک‌کن مداد متمايل به طرف شانهٔ‌چپ باشد. حتى ضرورى است نوک قلم درشت آنها بصورت ديگرى با دست چپ آنها قطع زده شده باشد و حتى با قلم کلفت‌تر بنويسند. نوک قلم نبايد زياد تيز باشد که در آن‌صورت کاغذ را سوراخ خواهد کرد.
|
|
| ۴. براى تندنويسى آنان نگران نباشيم آنها هم در اثر تمرين مى‌توانند تند بنويسند، در اين راه سفت‌نگهداشتن قلم مهم است و نيز تمرين برروى تخته‌سياه و گاهى برروى زمين تا به اندازه کافى در حرکت دست آزادى کافى داشته باشد و هم جرأت کند که سريع‌تر بنويسد.
|
|
| ۵. در دامنه تمرين بايد سعى بعمل آيد نخست از حروفى آغاز کند که بسيار ساده است و يا خود او رغبت دارد آن حرف را بنويسد. زمانى که در اين جنبه رشدى يافت و در نوشتن مسلط شد بايد به حروف ديگرى روى آورد.
|
|
| ۶. در نشستن روى نيمکت بهتر است اينان در انتهاى سمت چپ نيمکت بنشينند تا در حين نوشتن از کسى زحمت نبينند و هم خود مزاحم ديگران نباشند.
|
|
| ۷. در جنبه نور لازم براى نوشتن بايد چراغ از پشت شانه راست بر کاغذ بتابد تا سايه دست وقلم روى نوشته‌ها نيفتد و امر نوشتن را دچار مضيقه نسازد.
|
|
| ۸. و بالاخره مراقبت داريم از همان روزهاى اول تمرين خط کودک قلم را طورى بدست بگيرد که بر کاغذ عمود و مسلط باشد. و هم چهره را بر صفحه کاغذ مسلط سازد و به گونه‌اى نباشد که عادت بد و ناپسندى در ديد چشم و زاويه آن بر کاغذ پديد آيد.
|
|
|
|
| چپ‌دستى امرى غيرعادى و خلاف شرع و اخلاق نيست که برخى از والدين و مربيان در برابر آن بايستند و آن را ريشه‌کن کنند. و يا چپ‌دستى عيبى نيست که برخى از پدران و مادران بخواهند برروى آن سرپوش بگذارند.
|
|
| براين اساس بخاطر چپ‌دستى نبايد برکودک خرده گرفت و نبايد او را مورد سرزنش و شماتت قرار داد. اعمال شيوه مسخره و خنداندن ديگران تا کودک را تحت‌فشار قرار دهند که از اين عمل دست بردارد نوعى جهالت است و جدٌاً بايد از آن پرهيز شود.
|
|
| همچنين ما حق نداريم کودک را مجبور کنيم که حتماً با دست راست بنويسد و بکار مشغول گردد. زيرا دانستيم اين اقدام موجد زيان‌ها وعوارض بسيار است. حتى گاهى ممکن است اين نفرت را در او بوجود آورد که به دست چپ با ديد ديگرى نگاه کند.
|
|
| مراقبت‌ها در مورد چپ‌دستى
|
|
| نه تنها خود بايد مراقب چنين کودکانى باشيم بلکه بايد موجباتى پديد آيد که ديگران هم در رابطه با او برخوردى خوب و مناسب داشته باشند. در کلاس و بيرون از مسخرگى و نيشخندها و متلک گوئى‌ها بپرهيزند در خانه و مدرسه جائى مناسب در اختيار او قراردهيم، اصول و ضوابط نوشتن را درباره او مراعات کنيم، وادارش سازيم کاغذ را در برابر خود بگيرد و يا کاغذ را بچرخاند.
|
|
| همچنين لازم است به او القاء کنيم که از ديگران چيزى کمتر ندارد، با جرأت و با روحيه باشد و با اطمينان به پيش رود. اگر واقعاً قصد برگرداندن او از اين مشى است ضمن رعايت نکاتى که کمى بالاتر مطرح کرده‌ايم اشياء موردنياز او را در زندگى در سمت راست او قراردهيم مثل مداد، قاشق، اسباب‌بازى و ...
|
