پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا
عمعق
اميرالشعراء شهابالدين عمعق بخارائى از استادان بهنام ماوراءالنهر در اوايل قرن ششم هجرى است که به دربار آل افراسياب (سلاطين خانيه يا خاقانيه) اختصاص داشت و در خدمت خضرخان بن ابراهيم به اميرالشعراء ملقب بوده است. مولد او بخارا بود و او بعد از تحصيل فنون ادب در آن شهر به سمرقند رفت تا خدمات خود را در دستگاه دولت آل افراسياب آغاز کند و به قول نظامى عروضى از اين دولت 'حظّ تمام گرفته و تجملى قوى يافته، چون غلامان ترک و کنيزکان خوب و اسبانى راهوار و ساختههاى زر فاخر و ناطق و صامت فراوان، و در مجلس پادشاه عظيم محترم بود و به ضرورت ديگر شعرا را خدمت او همى بايست کردن' . | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
وى بعد از عمرى دراز که گويا از صد سال متجاوز بود به سال ۵۴۲ يا ۵۴۳ درگذشت و بنابراين ولادت آن در اواسط قرن پنجم اتفاق افتاده بود. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از ميان پادشاهان آل افراسياب عمعق با شمسالملک نصربن ابراهيم و برادرش خضرخان بن ابراهيم و احمدخان بن خضرخان (۴۷۳-۴۸۲) و چندتن ديگر که آخرين آنها محمودبن محمد خواهرزاده و دستنشاندهٔ سنجر (۵۲۶-۵۵۷) بود، و از سلاجقه با سلطان سنجر (م. ۵۵۲) معاصر بوده و بعضى از آنان را مدح کرده است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
عمعق از علوم متداولهٔ عصر خود آگاه بود. قصايد او که مشحون به انواع صنايع است خود دليل واضحى است بر اطلاع کامل او از علوم و فنون ادبي. وى در قصايد گاه متمايل به صنعت است و به قول عوفى آنچه از شعر او 'مصنوع است جملهٔ استادان را در حيرت افگنده است' و قصيدهاى را که موى و مور در هر مصراع آن تضمين شده است در درجهاى قرار مىدهد که کس پيش از او مثل آن نگفته و بعد از او هم نتوانسته است گفتن. در ساير قصايد او هم انواع صنايع بديعى از قبيل تضاد و مراعاتالنظير و تشريع (۱) و تقسيم و امثال آنها بسيار است ليکن قدرت شاعر در سخنورى مانع آن شده است که خشکى تصنع از روانى کلام و لطف سخن او بکاهد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(۱) .
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
که بدين گونه تجزيه مىشود: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
و اين بيت: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
که بدين گونه تجزيه مىشود: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
عمعق را در تشبيه دستى قوى است و اهميت او از آن جهت است که در اين امر جانب حس را بيشتر مىگيرد و اگرچه تشبيهات وى از حيث عقلى و يا حسى بودن طرفين گاه مختلف است و نيز اغلب حسى ولى مبتنى بر وهم و بهعبارت ديگر تشبيه خيالى است(۲) ، ليکن او حتى امور وهمى و خيالى را نيز چنان مجسم مىسازد که بهنظر ابتدائى کمتر مىتوان متوجه جنبهٔ وهمى آن گرديد. علاوه بر اين جمله عمعق در تشبيه بسيار دقيق است و جزئيات امور را کاملاً در نظر مىگيرد و ذوق سليم خويش را در ترتيب آن دخالت مىدهد و از اين جهت در تشبيهات وى لطف و قدرت و دقت فکرى بسيار مشاهده مىشود (۳) . الفاظ عمعق جزل و منسجم و منقح و فکر او بسيار روشن و کلامش خالى از تعقيد و ابهام است. در توصيفات بيشتر متکى بر حس است و اين امر در مدايح او نيز کاملاً هويدا است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(۲) :
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(۳) . در اين بيت که ظهور و خفاء ماه نو را در ابتداى طلوع توصيف مىکند قدرت او را در تشبيه مىتوان به قوت حس کرد: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
امر ديگرى که در اشعار عمعق به قوت آشکار است غلبهٔ عواطف رقيق و احساسات لطيف است و او مخصوصاً در ابراز عواطف غمانگيز قدرت دارد. از اشعار او است: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(۴) . کامکار نوعى از گل سرخس است که بهنام جد احمدبن سهل سرخسى 'کامکار' ناميده شد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(۵) . طويله: گردنبند و هرچيزى که به رشته کشيده باشند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران توماج صالحی حجاب سریلانکا دولت گشت ارشاد کارگران رهبر انقلاب پاکستان مجلس شورای اسلامی رئیسی سید ابراهیم رئیسی
کنکور هواشناسی سیل تهران زنان خراسان جنوبی شهرداری تهران سلامت پلیس قتل فراجا سازمان هواشناسی
قیمت خودرو قیمت دلار خودرو دلار قیمت طلا بازار خودرو بانک مرکزی ایران خودرو ارز قیمت سکه مسکن سایپا
ترانه علیدوستی تلویزیون فیلم سینمای ایران گردشگری سحر دولتشاهی کتاب مهران مدیری شعر تئاتر سینما رادیو
کنکور ۱۴۰۳
غزه اسرائیل آمریکا رژیم صهیونیستی فلسطین جنگ غزه روسیه حماس طوفان الاقصی اتحادیه اروپا اوکراین ترکیه
فوتبال پرسپولیس استقلال بارسلونا بازی ژاوی باشگاه استقلال باشگاه پرسپولیس فوتسال تراکتور تیم ملی فوتسال ایران والیبال
فیلترینگ فناوری ناسا همراه اول تبلیغات تیک تاک
مالاریا سلامت روان استرس کاهش وزن پیری داروخانه دوش گرفتن