|
|
|
| موقعيت جغرافيايى و تقسيمات سياسى استان
|
|
| استان کردستان با وسعتى معادل ۲۰۳۲۸ کيلومترمربع در غرب ايران و در مجاورت بخش شرقى کشور عراق قرار دارد. اين استان که در دامنه‌ها و دشت‌هاى پراکندهٔ سلسله جبال زاگرس ميانى قرار گرفته است، از شمال به استان‌هاى آذربايجان غربى و زنجان، از شرق به همدان و زنجان، از جنوب به استان کرمانشاه و از غرب به کشور عراق محدود است. استان کردستان بين ۳۴ درجه و ۴۴ دقيقه تا ۳۶ درجه و ۳۰ دقيقه عرض شمالى و ۴۵ درجه و ۳۱ دقيقه تا ۴۸ درجه و ۱۶ دقيقه طول شرقى از نصف‌النهار گرينويچ قرار گرفته است.
|
|
| استان کردستان براساس آخرين تقسيمات کشورى در سال ۱۳۷۵، داراى ۸ شهرستان، ۱۲ شهر، ۲۱ بخش، ۷۸ دهستان و ۱۷۶۵ آبادى داراى سکنه بوده است. شهرستان‌هاى اين استان عبارتند از: بانه، بيجار، ديواندره، سقز، سنندج، قروه، کامياران و مريوان. در حال حاضر استان کردستان با مجموعهٔ شهرها، روستاها و عشايرى که در اقصى نقاط آن پراکنده شده و استقرار يافته‌اند، به يکى از نواحى در حال توسعه غرب کشور تبديل شده و از پتانسيل‌هاى توريستى و تفرجگاهى قابل‌توجهى برخوردار است.
|
|
| جغرافياى طبيعى و اقليم استان
|
|
| استان کردستان منطقه‌اى کاملاً کوهستانى است که از مريوان تا درهٔ قزل اوزن و کوه‌هاى زنجان جنوبى در مشرق گسترده شده است. ناهموارى‌هاى اين استان که تحت عنوان ناحيهٔ کوهستانى کردستان مرکزى بررسى مى‌شود، مشتمل بر دو بخش غربى و شرقى است. اين دو قسمت از نظر شکل پستى و بلندى و جنس زمين متفاوتند.
|
|
| قسمت وسيعى از سنندج، مريوان و سرزمين‌هاى اطراف آنها تا جنوب کردستان بخش کوهستانى غربى را تشکيل مى‌دهد. در اين ناحيه، يکنواختى و سستى جنس زمين اَشکال مشابهى را به وجود آورده که از ويژگى‌هاى آن کوه‌هاى گنبدى شکل با شيب يکنواخت و ملايم همراه با درّه‌هاى باز است. اين يکنواختى را طبقات آهکى سخت و سنگ‌هاى درونى که بين لايه‌هاى سست ظاهر مى‌شوند، درهم ريخته و آن را به صورت صخر‌ه‌هاى عريان درآورده است. نوع مشخص اين ناهموارى‌ها، ناحيه کوهستانى چهل چشمه در بين مريوان و سقز است که دنبالهٔ پستى و بلندى‌هاى اين ناحيه را در جنوب و مشرق، تشکيل داده‌اند و دامنهٔ غربى آن تا داخل کشور عراق کشيده شده است. در اين ناحيه شعبه‌هاى رود قزل اوزن در شرق و شمال شرقى و رود سيران در جنوب چهرهٔ زمين را به طور کامل تغيير داده‌اند.
|
|
| بخش کوهستانى شرقى، قسمت‌هاى شرقى سنندج را در بر مى‌گيرد و در حد فاصل ناحيهٔ غربى و شرق، يک رشته از ارتفاعات آتشفشانى شمالى ـ جنوبى را به وجود مى‌آورد. در شرق اين رشته کوه، شهرستان‌هاى قروه و بيجار قرار گرفته‌اند که شکل زمين در آنها با پستى و بلندى‌هاى ناحيهٔ غربى به کلى متفاوت است. از ويژگى‌هاى اين ناحيه، وجود يک حصار کوهستانى متشکل از سنگ‌هاى دگرگونى و رسوبى است که دشت‌هاى مرتفع هموار و تپه ماهورى را احاطه کرده است. در اين ناحيه به استثناى کوه‌هاى بيجار، دشت‌هاى نسبتاً وسيعى نيز وجود دارد. اين دشت‌ها به وسيلهٔ شعبه‌هاى رود قزل‌اوزن قطع شده و به صورت تپه ماهور در آمده‌اند. مرتفع‌ترين دشت اين ناحيه «هوه‌تو» خوانده مى‌شود که با ۲۲۰۰ متر ارتفاع در شمال سنندج واقع شده است. بلندترين کوه‌هاى اين ناحيه، شاه‌نشين در شمال بيجار، شيدا در مرکز و پنجه على بين قروه و سقز است.
|
|
| استان کردستان به طورکلى تحت تأثير دو جريان عمدهٔ هواى گرم و سرد قرار دارد و اقليم‌هاى گوناگونى را به وجود مى‌آورد. بيش‌ترين ميزان بارش جوى در ناحيه غربى استان (شهرهاى بانه و مريوان) حدود ۸۰۰ ميلى‌متر در سال و کم‌ترين ميزان بارندگى آن در ناحيهٔ شرقى حدود ۴۰۰ ميلى‌متر در سال است. ميزان نزولات جوى در قسمت مرکزى استان (شهرهاى سقز و سنندج) نزديک به ۵۰۰ ميلى‌متر در سال است.
|
|
| تمام قلمرو استان در بهار و تابستان آب و هوايى خنک و معتدل دارد. مقايسه ارقام ميانگين دماى ماه‌هاى مختلف سال در مرکز استان نشان مى‌دهد که متوسط دماى روزانه در ارديبهشت ماه ۱۶/۱ و در مهرماه ۱۶/۹ درجه سانتى‌گراد است. ميانگين دماى ماه‌هاى اين دوره از ۲۲ تا ۲۸ درجه سانتى‌گراد متغير است. اين درجه، دماى مطلوبى براى صنعت گردشگرى مى‌باشد. از اين‌رو ۶ ماه از سال در مرکز استان کردستان براى جريان جهانگردى بهترين و مناسب‌ترين ايام به حساب مى‌آيد.
|
|
| سردترين ماه سال در شهرستان سنندج، بهمن‌ماه است که حداقل دماى آن به حدود يک درجه زير صفر مى‌رسد. تعداد روزهاى يخبندان در سنندج ۹۲ روز در سال گزارش شده است.
|
|
| در پهنهٔ استان کردستان پاره اقليم‌هاى گوناگونى وجود دارد که در زير به انواع و نواحى مشخص آن اشاره مى‌شود:
|
|
| - درهٔ ميرآوا (اميرآباد) که زمستان‌هاى سرد و تابستان‌هاى معتدل دارد.
|
|
| - مسير سنندج به سمت سقز (دشت اوباتو) که زمستان‌هاى فوق‌العاده سرد و تابستان‌هاى معتدل دارد.
|
|
| - مسير مريوان به بندر دزلى که زمستان‌هاى سرد با يخبندان‌هاى طولانى دارد و در فصل تابستان روزهاى آن گرم و شب‌هاى آن خنک است.
|
|
| - ناحيه اورامانات که آب و هواى آن مرطوب و معتدل است.
|
|
| - مسير سنندج به مريوان که اقليمى نيمه خشک و نيمه مرطوب دارد. نفوذ توده‌هاى مرطوب زمستانى و بهارى در مريوان و درياچه زريوار تأثير فراوانى در مرطوب و معتدل شدن هواى اين ناحيه دارد. ميزان رطوبت و بارش مناسب باعث ايجاد جنگل‌هاى انبوه بلوط و گونه‌هاى مختلف درختان جنگلى شده است. پوشش گياهى اين ناحيه مناظرى شگفت‌انگيز و باشکوه دارند.
|
|
| از آنجا که تنوع اقليمى همراه با ساير شرايط مناسب، از جاذبه‌هاى مهم در صنعت جهانگردى به شمار مى‌رود و جهانگردان خواهان دماى مطلوب و مطبوعى (۲۵-۲۲ درجه سانتى‌گراد) هستند، استان کردستان به ويژه در فصول بهار و تابستان از اين نظر بسيار مناسب و داراى قابليت‌هاى جهانگردى ويژه است.
|
