|
| تالاب گندمان، گندمان، بروجن
|
|
| تالاب گندمان به عنوان يکى از آبگيرهاى حوزهٔ آبريز آق‌بلاغ با فاصله‌اى نه چندان دور از تالاب چغاخور قرار گرفته است؛ به طورى که بخشى از آب خروجى تالاب چغاخور به اين تالاب سرازير مى‌شود. پوشش دائمى آب اين تالاب در حدود ۷۰۰ هکتار است. اطراف آن نيز همچون تالاب چغاخور پوشيده از مرغزارى زيباست که معمولاً به عنوان مرتع غنى براى چراى احشام استفاده مى‌شود.
|
|
| رشته کوه چَرو با ارتفاع ۳۵۰۰ متر از غرب تا جنوب اين تالاب کشيده شده است. حضور اين رشته کوه در کنار تالاب گندمان و انعکاس ارتفاعات آن در آب آرام تالاب جذابيت فوقالعادهاى به وجود مى‌آورد.
|
|
| چشمه‌هاى اطراف تالاب علاوه بر آن که مکان مناسبى براى گذران اوقات فراغت به شمار مىآيند، آب تالاب را نيز تأمين مى‌کنند. از مهم‌‌ترين اين چشمه‌ها مى‌توان به چشمهٔ نصيرآباد، گل گپ، چشمه بيدک و چشمه وستگان (در دامنهٔ سبزکوه) اشاره کرد.
|
|
| قسمت پرآب يا آبگير محدودهٔ تالاب گندمان همانند تالاب چغاخور پناهگاه و زيستگاه پرندگان مهاجر است و همه ساله اواخر فصل پائيز انواع مختلفى از پرندگان نواحى سردسير شمالى جهت گذران دورهٔ زمستان و تخمگذارى به اين تالاب مهاجرت مى‌کنند. از انواع پرندگان دائمى و مهاجرى که در تالاب شناسايى شدهاند مى‌توان به انواع مرغابى‌ها، کوکر و آنقوت اشاره کرد.
|
|
| از امکانات ويژهٔ تفريحى و ورزشى اطراف اين تالاب پرورش و نگهدارى اسب و همچنين سوارکارى در مرغزار پيرامون تالاب است. سنت پرورش اسب از زمان‌هاى بسيار دور در اين منطقه، بخصوص در بين قبايل بختيارى معمول بوده و نژاد ويژه‌اى به وجود آورده است که آميزه‌‌اى از نژاد بومى و عربى است. اسبان بختيارى بسيار چابک و پرطاقت‌اند و مسافت‌هاى زيادى را بدون خستگى طى مى‌کنند.
|
|
| محل‌هاى مسطح و گستردهٔ اطراف تالاب اين امکان را فراهم مى‌آورد که علاقمندان به سوارکارى بتوانند هم از ورزش و سياحت در اطراف تالاب بهره‌مند شوند و هم به بازى ديرين و پرهيجان گذشته يعنى چوگان بپردازند.
|
|
| وضعيت آب و هواى اين تالاب نيز مانند وضعيت تالاب چغاخور است و از نواحى ييلاقى چهارمحال و بختيارى محسوب مى‌شود.
|
|
|
|
| مجموعهٔ مرداب‌هاى لپو، شيرخان لپو و پلنگان به فاصلهٔ يک کيلومترى جنوب درياى خزر و در شرق نيروگاه نکا و شمال منطقهٔ زاغمرز قرار گرفتهاند. اين مرداب‌ها ظاهراً زمانى جزء درياى خزر بوده‌اند که بعدها با عقب‌نشينى دريا به صورت آب باريکه‌اى جدا باقى مانده‌اند و با گذشت زمان با آب دريا و سيلاب پر شدهاند. مجموعهٔ تالابى فوق، هر فصل از سال جلوهٔ خاصى دارد. در زمستان و پاييز مأمن پرندگان مهاجرى است که از هزاران کيلومتر فاصله به سوى آن پرواز مى‌کنند و به تخمگذارى و توليدمثل مى‌پردازند. معروف‌ترين اين پرندگان قو، قره‌غاز و فلامينگوها هستند که انبوه انبوه در آن اسکان موقت مى‌گيرند و جلوه‌هاى شگفتى را پديد مى‌‌آورند. در همين فصل، ماهى‌گيرى و شکار مجاز نيز صورت مى‌گيرد. در فصول تابستان و پاييز، مى‌توان با قايق‌رانى و تماشاى طبيعت مردابى و چشم‌اندازهاى پيرامون آن لذت فراوان برد. دسترسى مناسب، اقليم مساعد، جلوه‌هاى متنوع فصلى طبيعت و ... امکانات قابل توجهى را جهت بهره‌برداى توريستى از آن فراهم آورده است.
|
|
|
|
| اين تالاب در ۲۰ کيلومترى شمال ميانه قرار دارد که تالابى فصلى است و مصارف کشاورزى دارد و در مواقع پرآبى، مورد استفاده پرندگان مهاجر است.
|
|
|
|
| در ۱۵ کيلومترى جنوب شرقى اردبيل، تالابى معروف وجود دارد به نام تالاب ملااحمد که در کنار روستايى به همين نام واقع شده است. اين تالاب، محل زيست پرندگان بومى و مهاجر است. پرندگانى مانند قاشقاتويوق، اردک سرسبز، اردک سرسياه، آنقوت، مرغ کور، قيزقوشى، سار و اردک طالشى به طور فراوان ديده مى‌شوند.
|
|
|
|
| تالاب فصلى نوشار در ۳۵ کيلومترى جنوب شرقى اردبيل واقع شده است. زمين‌هاى اطراف تالاب که خيس و چمنزارى است در فصل بهار و زمستان مورد استفاده انواع پرندگان قرار مى‌گيرد و در ديگر فصل‌ها نيز چراگاه دامداران رمه‌‌‌گردان است.
|
|
|
|
| اين تالاب در ۳۱ کيلومترى جنوب غربى هشترود قرار دارد و در پاييز و زمستان مورد استفادهٔ پرندگان وحشى قرار مى‌گيرد.
|
|
|
|
| اين تالاب در ۳۳ کيلومترى شرق شهرستان اهر قرار دارد و تالابى دايمى است که مورد استفادهٔ پرندگان مهاجر آبزى قرار مى‌گيرد.
|
|
|
|
| در ۱۰ کيلومترى اردبيل و در ارتفاع ۱۴۵۰ مترى واقع شده و محل زيست چنگر و خوتکاى سفيد است.
|
|
| مجموعهٔ تالاب‌هاى آق قلا - اترك، گرگان
|
|
| اين مجموعه در قسمت جنوبى رودخانه اترک واقع شده و مشتمل بر تالاب‌ها و مرداب‌هاى اينچه ، آلماگل ، آلاگل ، اينجه‌برون ، بى‌بى شيروان ، آجى‌گل ، نمک و دانشمند است که مجموع مساحت آنها ۱۲۵۰ هکتار تخمين زده مى‌شود. برخى از اين تالاب‌ها از جمله تالاب آلاگل در فهرست کنوانسيون تحقيقات بين‌المللى پرندگان آبزى و مهاجر در سال ۱۳۵۰ به ثبت رسيده است.
|
|
| فاصلهٔ تالاب‌ها از يکديگر بسيار نزديک است و آب و هواى محدودهٔ آنها مديترانه‌اى گرم با تابستان‌هاى خشک و گرم و زمستان‌هاى ملايم مى‌باشد. سطح آب تالاب‌ها در زمان پرآبى به بيش از ۲۵۰۰ هکتار نيز مى‌رسد. اين مساحت به عواملى نظير ميزان آب ورودى و خروجى ، به اقليم و ديگر عوامل محيطى بستگى دارد. آب اين تالاب‌ها از رودخانه اترک تأمين مى‌شود.
|
|
| تالاب‌هاى ياد شده محل زيست پرندگان مهاجر متنوعى است که از جمله آنها مى‌توان به فلامينگوها ، قوها ، غازها ، حواصيل و ... اشاره کرد. فصل شکار طبق تقويم ادارهٔ محيط زيست از اول پاييز تا آخر زمستان هر سال و هر هفته دو روز (چهارشنبه و جمعه) مى‌باشد.
|
|
| از ماهيان اين تالاب‌ها نيز مى‌توان به کولى ، اورنج ، سيم پرک و شيشه ماهى اشاره کرد که فصل صيد آن طبق مجوز ادارهٔ محيط زيست گنبد از ۱۵ ارديبهشت تا ۱۵ اسفند ماه هر سال مى‌باشد.
|
|
| از آنجا که اين مجموعه تالاب‌ها و مرداب‌ها داراى راه‌هاى دسترسى ، محوطه‌هاى اطراق ، چشم‌اندازهاى دشتى ، مرغزارهاى وسيع و پرندگان بومى و مهاجر ، همچنين استفاده‌هاى طبى مى‌باشند ، قابليت‌هاى فوقالعادهاى را براى ايجاد يک کانون توريستى فراهم مى‌کنند. شکار و صيد بى‌رويه ، چراى دام ، وارد کردن گونه‌هاى غيربومى ، قطع اشجار و ... از جمله عوامل تهديد‌کنندهٔ اين تالاب‌ها به شمار مىآيند.
|
|
| مجموعهٔ تالابى سراندون و بالندون، روستاى سيدمحله، سارى
|
|
| اين مجموعهٔ تالابى در جوار روستاى سيد محله در ۲۵ کيلومترى سارى به طرف بابلسر قرار گرفته و داراى دو بخش جنوبى (سراندون) و شمالى (بالندون) است. وسعت آنها حدود ۳۰ هکتار و عمق متوسط آن يک متر است که در زمستان و پاييز پرآب ، در بهار و تابستان به علت استفاده‌هاى زراعى کم‌آب است. آب اين تالاب‌ها شيرين است. درون و پيرامون آنها نيزار و گياهان مردابى است که با مرغزار و شاليزار احاطه شده است. اين مجموعه از تالاب‌ها نيز به دليل اقليم مناسب ، آب شيرين ، پوشش گياهى و مواد غذايى ، زيستگاه پرندگان و آبزيان است. پاييز و زمستان اين تالاب‌ها نيز مأمن و زيستگاه مرغان مهاجر از قبيل قو ، مرغابى ، قره‌غاز ، پِرِلا و ساير پرندگان شده است. دسترسى مناسب ، محوطهٔ سرسبز و دلنشين ، مناظر بکر و وحشى ، فضاهاى گردش‌گاهى جالبى را پديد آورده است که مى‌تواند مورد استفادهٔ صنعت گردشگرى قرار گيرد.
|
|
|
|
| اين مرداب در ميان جنگل انبوه «فى‌ين» چالوس قرار گرفته است. اين تالاب يک هکتار وسعت و حدود ۴ تا ۵ متر عمق دارد. آب آن از چشمه‌هاى اطراف تأمين مى‌شود و شيرين است. غير از درختان جنگلى که دور تا دور آن را فرا گرفتهاند ، پيرامون و سطح مرداب نيز پراز نى و گياهان مردابى است. اين تالاب در ارتفاع ۷۳۰ مترى دريا قرار گرفته است و مأمن پرندگان و آبشخور وحوش است و محوطه‌اى براى اقامت و چادر زدن دارد و مى‌تواند مورد استفادهٔ گردشگرى نيز قرار گيرد.
|
|
| مرداب‌ها و تالاب‌ها، استان آذربايجان غربى
|
|
| مساحت تالاب‌هاى استان را بيش از ۷۰۰ کيلومتر مربع تخمين مى‌زنند که برخى از آنها داراى آب شيرين و برخى شور است. اين تالاب‌ها زيستگاه مناسبى براى انواع پرندگان به حساب مى‌آيد و بيش از ۱۴۰ نوع پرنده آبزى در آنها مشاهده شده است.
|
|
| تالاب‌هاى استان عمدتاً در اطراف مهاباد، نقده، ماکو، خوى و سلماس قراردارد. اسامى اين تالاب‌ها و مرداب‌ها به تفکيک شهرستان عبارت‌اند از:
|
|
| - تالاب‌هاى شيطان، يادگارلو، جهود‌آباد، نيزار گرده قيا و حسنلو به وسعت ۱۴۸۰ هکتار در اطراف نقده.
|
|
| - تالاب‌هاى آق‌گل، عشق‌آباد، قره‌بلاغ، ياريم قيه و سارى‌سويِ کوچک به وسعت ۵۹۶۶ هکتار در اطراف ماکو.
|
|
| - تالاب‌هاى قره‌گل و يسريل‌آباد به وسعت ۴۶۰ هکتار در اطراف مياندوآب.
|
|
| استان آذربايجان غربى به اقتضاى موقعيت رودخانه‌ها، داراى آب‌بندهاى بسيار است. مردم استان براى استفاده از آب رودخانه‌ها و ماندابها در طول تاريخ، بارها تأسيسات و سدهاى متعددى را بر جريان‌هاى آبى احداث کرده‌اند. شمار معدودى از آنها عبارت‌اند از:
|
|
| سد بوکان، سد انحرافى نوروز مياندوآب، سد مهاباد، سد انحرافى يوسف کندى، مانداب‌هاى کنار رود ارس و برکه‌هاى اطراف درياچهٔ اروميه که هر کدام از آنها جلوه‌اى زيبا دارد و مأمن حيات‌وحش محسوب مى‌شود.
|
|
| وسعت قابل محاسبهٔ اين آب‌بندها ۵۸۹۵ هکتار است و انواع حيوانات مخصوصاً پرندگان در آنها زيست مى‌کنند. اين ماندابها داراى امکانات ماهيگيرى، شکار پرندگان و ساير حيوانات آبزى مى‌باشند و زمينه‌هاى مناسبى را جهت ديدار علاقمندان فراهم آورده‌اند، ولى در حال حاضر ندرتاً مورد استفاده قرار مى‌گيرند.
|
