سه شنبه, ۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 23 April, 2024
مجله ویستا

سبک و روش و آثار بهار


بهار در شعر از بزرگان شعر فارسى پيروى کرده و در سروده‌هاى خود لحن شاعران کهن چون رودکى، فرخى، فردوسى، مسعود سعد سلمان، منوچهرى دامغانى، سعدى، و حافظ طنين‌انداز است. قالب‌هاى شعرى او متنوع است و از بيشتر قالب‌هاى شناخته شعر کهن بهره گرفته است. بنابراين در شعر او غزل و قصيده و مثنوى و مسمّط و قطعه و رباعى ديده مى‌شود و حتى به سبک و شيوه غربى گرايش دارد و تصنيف‌هائى سروده که برخى از آنها بسيار زيبا است. اما بهار را بايد شاعر قصيده‌سرا خواند زيرا در انواع ديگر شعر او آن اوج و درخشش هنرى قصايدش ديده نمى‌شود - هر چند از حيث فن شعر و صنايع بديعى و ترکيب کارهائى بى‌نقص هستند. اما قصايد او در روشنى انديشه و صلابت زبان و صور خيال با آثار بزرگان شعر فارسى پهلو مى‌زنند، با اين تفاوت که پيام‌هايش براى ما و روزگار ما آشناتر و مأنوس‌تر است. با اينکه دايره لغوى بسيار گسترده‌اى دارد و واژگان فارسى و عربى را با چيره‌دستى به‌کار مى‌برد، گاهى از به‌کار بردن واژگان عاميانه نيز پرهيز نمى‌کند و حتى به زبان محلى مشهدى نيز اشعارى گفته است. از بارزترين جنبه‌هاى هنر او ديگرگون کردن حال و هواى شعر فارسى با حفظ قالب‌هاى آن است. بهار در همان قالب‌هاى شناخته شعر فارسي، مفاهيمى نو چون وطن، آزادي، دموکراسي، مساوات، عدالت و حقوق زن را در شعر خويش مطرح مى‌سازد و در شعر فارسى فضائى نو با ديدگاهى نو پديد مى‌آورد که تا روزگار او مانندش ديده نشده بود.
فعاليت بهار تنها به شعر محدود نمى‌شود. او به نثر نيز آثار زيادى دارد که برخى از آنها در مطبوعات و برخى به‌صورت کتاب منتشر شده در زير فهرستى از آثار او را مى‌آوريم:
۱. بخشى از تاريخ سياسى افغانستان
۲. تاريخچه سه سال و نيم جنگ يا بخشى از تاريخ قاجاريه
۳. نيرنگ سياه يا کنيزان سفيد (رمان)
۴. تاريخچه اکثريت در مجلس
۵. ترجمه اندرزهاى آزادبادمار اسفندان از پهلوى
۶. ترجمه شاهنامه گشتاسب يا يادگار زريران از پهلوى
۷. شرح احوال فردوسى براساس شاهنامه
۸. تصحيح تاريخ بلعمى
۹. زندگانى مانى
۱۰. تصحيح تاريخ سيستان
۱۱. تصحيح کتاب مُجمل‌التواريخ و القصص
۱۲. سبک‌شناسى (در سه جلد)
۱۳. شرح حال سيد حسن مدرس
۱۴. رساله در آرزوى مساوات
۱۵. تاريخ مختصر احزاب سياسى (در دو جلد)
۱۶. تصحيح بخشى از کتاب جوامع‌الحکايات و لوامع‌الرّوايات عوفى
۱۷. شرح زندگانى لنين
۱۸. ديوان شعر (در دو جلد)
۱۹. مقالات فراوان در مباحث ادب، فرهنگ، هنر و تاريخ که مجموعه‌اى از آنها با نام بهار و ادب فارسى به کوشش محمد گلبن منتشر شده است.


همچنین مشاهده کنید