دوشنبه, ۱۸ تیر, ۱۴۰۳ / 8 July, 2024
مجله ویستا
دوبیتی یا فهلویات
در مناطق مختلف ايران، دوبيتى نامهائى چون: بيت، باياتي، دوبيت، دوبيتو، چهاربيتو، ترانه، ترانگ، فهلويات، کلّهفرياد، چهارپاره، سىتک، چهاردانه، چهارگاني، چهارخانه و چهارتاج دارد. (ترانه و ترانهسرائى در ايران) | ||||||
تفکيک رباعى و دوبيتى از عنوان کلى ترانه، با سرگذشت تاريخى آن مغايرت دارد، اساتيد متقدم و برخى پژوهشگران معاصر، اين دو را يکى دانسته و نام ترانه بر آن نهادهاند. اما آنچه مسلم است اينکه از نظر وزن اين دو از هم جدا هستند. | ||||||
گفته مىشود که اگر قالب شعر به وزن مفاعيلن مفاعيلن مفاعيل (فعولن) باشد، آن را دوبيتى گويند. | ||||||
علماى ادب از فهلويات دورى مىکردهاند، زيرا زبان آن را که زبان عامه است، از حسن زبان فاسد مىدانستهاند و پرداختن به آن را دونِ شأن خود مىپنداشتهاند. اما دوبيتى در ميان طبقات مختلف مردم نفوذ بسيارى داشته است. شمس تيس رازى که خود منادى انزجار استيد ادب رسمى از دوبيتى است، به کرّات از نفوذ آن در ميان طبقات و لايههاى اجتماع سخن مىگويد. (ترانه، ترانهسرائى در ايران). | ||||||
صوفيان نيز در اين ميان، شيفتهٔ دوبيتى بودهاند و در مجالس سماع خود، دوبيتى را با موسيقى مىخواندهاند. مولانا جلالالدين رومى در غزلها و رباعيات خود از ترانه و دوبيتى نام برده است. شمار معتنابهى از رباعيات در ديوان کبير شمس نشان مىدهد که مولانا نيز، به اين جنس رغبت بسيار داشته است. اين نوع شعر در مجالس ابوسعيد ابوالخير و ابوالحسن فرقانى نيز خوانده مىشده است. (ترانه و ترانهسرائى در ايران) | ||||||
بنا بر نظريات استاد بهار و چند تن از پژوهشگران معاصر، 'اصل در دوبيتى آن است که شاعر مطلبى را عنوان کند و آن را در دو بيت ختمساز در مجموع نيروى احساسات و هيجانها و در درون خود را در لخت آخر بيان سازد... .' | ||||||
يکى از اختصاصات اين اشعار آن است که مشتمل بر لغات کهنهٔ فارسى و اصطلاحات زيبا و تعبيرات ملى است. خصوصيت ديگر آن است که با معانى طبيعى گفته شده و نشانهاى از معانى اشعار سرى و يا تعبيرات زبان عربى و آلوده به کنايات و تشبيهات در آنها يافت مىشود از ديگر علايم قدرت و اصالت دوبيتىها آن است که غالباً مصراع سوم، تکرار مطالب مصراع دوم بوده و ذهن را براى گرفتن نتيجه در مصراع چهارم آماده مىسازد؛ مانند اين دوبيتي: | ||||||
|
همچنین مشاهده کنید
مسعود پزشکیان ایران پزشکیان انتخابات ریاست جمهوری انتخابات دولت چهاردهم انتخابات ریاست جمهوری 1403 سعید جلیلی دولت سیزدهم انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم رئیس جمهور سیاست
تب دنگی تهران آتش سوزی آلودگی هوا قتل سازمان هواشناسی شهرداری تهران کنکور پلیس محیط زیست قوه قضاییه سرقت
قیمت دلار خودرو قیمت طلا بانک مرکزی قیمت خودرو بازار خودرو بورس دلار ایران خودرو واردات خودرو بازار سرمایه قیمت سکه
عاشورا سینما دفاع مقدس امام حسین (ع) سینمای ایران کتاب تلویزیون رسانه ملی سریال تئاتر فیلم دهه اول محرم
وزارت علوم کنکور ۱۴۰۳ سازمان ملی سنجش ربات فضا آموزش عالی
رژیم صهیونیستی روسیه غزه فلسطین جنگ غزه فرانسه اسرائیل آمریکا ترکیه جو بایدن انگلیس چین
پرسپولیس فوتبال استقلال باشگاه پرسپولیس یورو 2024 لیگ برتر خوان کارلوس گاریدو لیگ برتر ایران علیرضا بیرانوند نقل و انتقالات لیگ برتر تیم ملی اسپانیا تیم ملی آلمان
هوش مصنوعی فناوری اینترنت تبلیغات اینستاگرام تماس تصویری ناسا آیفون شیائومی سامسونگ نوآوری گوگل
سرطان طب سنتی کودک ویتامین تب دانگ گرمازدگی آلزایمر پوکی استخوان عشق