|
|
|
| برنامه جهانگردى روستائى در اوايل دهه ۱۹۷۰ طرح‌ريزى شد (اين مطالعه موردى از اين مقاله استفاده کرده است: 'جهانگردى براى اکتشاف: طرحى در کاسامانس سفلي، سنگال' تأليف کريستيان ساگليو در کتاب جهانگردى ـ گذرنامه‌اى براى توسعه؟ [نشر دانشگاه اکسفورد، ۱۹۷۹ براى بانک جهانى و يونسکو] و با استفاده از منابع جديدتر روزآمد شده است). بخش‌هاى نخستين اين کتاب پاسخ به نگرانى‌هاى مختلفى بود که از سوى دولت و ديگران در اواخر دهه ۱۹۶۰ و اوايل دهه ۱۹۷۰ ابراز مى‌شد در آن هنگام جهانگردى اساساً متکى به تفريحگاه‌هاى ساحلى و هتل‌هاى شهرى بود که گاهى با برنامه‌هاى از پيش تعيين‌شده، سفرى به حومه شهر نيز انجام مى‌شد. اين نوع جهانگردى فرصت تجربهٔ شيوهٔ زندگى آفريقائى و ملاقات آفريقائى‌ها را بهطور خودجوش براى جهانگردان فراهم نمى‌کرد. برخى از ساکنان نيز اين نوع جهانگردى را گونه‌اى تحقير اجتماعى مى‌دانستند مردم بومى اغلب احساس مى‌کردند که بايد انتظارات جهانگردان را برآورده کنند. آنها نگران تأثير حضور جهانگردان بر جوانان خود و از دست دادن ارزش‌هاى سنتى خود بودند.
|
|
| همچنين براى نياز به تأمين انواع مشاغل و درآمد جوانان روستا، نگرانى‌هائى وجود داشت بسيارى از روستائيان جوان به‌منظور بهبود وضعيت معيشتى زندگى خود به شهرها مهاجرت مى‌کردند. علاوه بر اين روستاها براى تأمين مالى خدمات و امکانات پيشرفت محل زندگى خود نياز به پول داشتند. برنامه جهانگردى روستا به‌عنوان تنها نوع جهانگردى مطلوب براى کشور نگريسته نمى‌شد، بلکه تصميم بر اين بود که اشکال قديمى‌تر جهانگردى با يک نوع متفاوت تکميل شود.
|
|
| ابتدا الگوئى از طرح جهانگردى روستائى تدوين شد که نيازمند ساخت محل‌هاى سکونت ساده بود که تحت مديريت را ادارهٔ مردم روستا باشد. منازل به شيوهٔ سنتى طراحى و با مواد و مصالح بومى ساخته شود. اين منازل حداقل آسايش را براى گروه‌هاى کوچک جهانگردان فراهم مى‌کرد. طبق الگو، مديريت منازل (که به نام اردوگاه خوانده مى‌شدند) بايد تماماً بر عهدهٔ روستائيان قرار مى‌گرفت. تعاونى‌هائى بايد سازماندهى مى‌شدند که مسئول اداره اردوگاه‌ها و نيز تقسيم سود باشند. نوع غذاها بايد به‌گونه‌اى برنامه‌ريزى مى‌شدند که از محصولات غذائى محلى و غذاهاى سنتى استفاده شود. تعاونى‌ها بايد تفريحات جهانگردان را ترتيب مى‌دادند. تبليغ جهانگردى بايد بر مبناى توصيف روشن و صريح آنچه که در روستاها بايد ارائه مى‌دادند قرار مى‌گرفت.
|
|
| قدم بعدى انتخاب يک محل مناسب براى شروع طرح بود. پس از سفرهاى اکتشافى بسيار براى بررسى محل‌هاى احتمالى در سنگال، آخرين انتخاب جنوب کازامانس بود. اين منطقه بين گامبيا و مرز جنوبى کشور سنگال واقع شده است که شامل رودخانهٔ کازامانس و زيرآبه‌هاى آن است. در اين منطقه، مسافت‌هاى کوتاه، محيط جالب و آب‌وهوا مطلوب است. اين منطقه پرجمعيت و مرکز منطقه‌اى داراى تسهيلات هتل مى‌باشد. يک تفريحگاه ساحلى مهم نيز در ساحل اين منطقه در حال فعاليت بود. اين تسهيلات توريستى موجود پايگاهى براى جهانگردان براى ديدار و کشف منطقه و اقامت يک شبه در اردوگاه‌هاى پيشنهادشده فراهم مى‌کرد.
|
|
| اين طرح از سوى حکومت‌هاى منطقه‌اى و ملى و دفاتر توريستى به شدت حمايت شد و هنوز هم مى‌شود. مشاوره فنى را يک متخصص بين‌المللى که داراى تجربه محلى بود ارائه کرد. هماهنگ‌کنندهٔ منطقه براى جهانگردي، بر اين عمليات نظارت در تمام جلسات شرکت، و با انجام ملاقات‌هاى بسيار روستائيان را تشويق (به همکاري) مى‌کرد. وى همچنين براى راه‌اندازى يک برنامه آموزشى ضمن خدمت براى گروه‌هاى مديريت روستا کمک کرد. يک آژانس بين‌المللى (خدمات خارجى دانشگاه کانادا) مقدارى کمک مالى براى دستمزدها، يک خودروى جيپ و مخارج سفر در اختيار گذاشت. فقط روستاهائى که پذيراى طرح شده بودند براى دريافت اين کمک‌ها دعوت شدند.
|
|
| اين الگوها همان‌طور که شرح داده شد به دقت و مو به مو اجراء شد. در ابتدا طرح براى چهار روستا به اجراء درآمد اگرچه برخى مشکلات ناگزير بروز مى‌کرد. در طى اولين سال، يک خشکسالى بزرگ باعث شد که بسيارى از مردم روستاها را ترک کنند. در نتيجه با کمبود نيروى کار مواجه شدند. بقيه کارگران با مشکلات خشکسالى دست به گريبان بودند و جلب علاقه آنان به طرح و آموزش گروه‌هائى براى کار و ساخت‌وساز مشکل بود.
|
|
| مشکل دوم مربوط به تلاش اصلى لازم براى آگاهى دادن به مردم دربارهٔ طرح جديد و جلب همکارى آنان بود. همچنين برخى مقامات اجرائى محلى که به توسعهٔ توريستى در حجم زياد عادت کرده بودند اغلب نسبت به اين طرح بدگمان بودند. آنان از ميزان کم سرمايه‌گذارى انتقاد مى‌کردند، از مشکلات روستاها بيمناک بودند و ترديد داشتند که جهانگردان در خانه‌هاى خشتى اقامت کنند. براى نشان دادن برخى شيوه‌هاى زندگى سنتى به جهانگردان اکراه وجود داشت. بسيارى از مقامات تحصيلکرده عقيده داشتند که اين اشکال زندگي، عقب‌مانده هستند. بسيارى از مقامات روستائيان فکر مى‌کردند که منازل مسکونى بايد از مصالح جديد ساخته شوند و داراى امکانات رفاهى هتل باشند.
|
|
| به‌دليل رقابت‌هاى موجود بين رؤساى روستا، خصوصاً بين سران روستا که نماينده دولت بودند و رؤساى سنتى که هنوز داراى نفوذ بودند، انتخاب محل‌هائى براى منازل دشوار بود. اين عدم توافق‌ها تنها پس از ديدارها و گفتگوهاى بسيار برطرف شد. مکان‌هاى انتخاب‌شده عمداً دور از مسيرهاى مهم توريستى بود. دسترسى به اين منازل اغلب فقط از طريق قايق يا کوره راه ميسر بود که مستلزم تحمل مشکلات سفر بود. هنگامى‌که محلى انتخاب مى‌شد يک چاه نيز براى تأمين ذخيره آب بايد حفر مى‌شد. اين جاده‌ها به جلب حمايت روستائيان کمک مى‌کرد. زيرا منابع آب اضافى آنان را تأمين مى‌کرد. براى تقليد صادقانهٔ شيوه‌هاى سنتى خانه‌سازى و خريد مصالح ساختمانى محلى تلاش زيادى صورت گرفت. اين مشکلات پشت سر نهاده شد و حدود سال ۱۹۷۴، اولين اردوگاه افتتاح شد. اولين اردوگاه چهارگانه حدود سال ۱۹۷۶ تکميل شد.
|
|
| مديريت و ادارهٔ اردوگاه‌ها به دقت و بهطور منظم انجام مى‌شود. تحت سرپرستى رئيس دهکده، کار پذيرائى از بازديدکنندگان بر عهدهٔ جوانان روستا است. هيئت‌مديره بر کار سه واحد اجرائى که در هر واحد دو نفر مشغول به‌کار هستند نظارت مى‌کند ـ اين واحدها به ترتيب مسئول غذا، منزل و سرگرمى مهمانان هستند. بهاء خدمات توريستى با توافق تمام واحدها تعيين مى‌شود و حقوق هر کارگر و سهمى که به تعاونى اختصاص مى‌يابد. نيز به همين ترتيب. کارکنان پس از پايان ديدار هر گروه از جهانگردان مناسب با تعداد جهانگردان و خدمات ارائه شده مزد دريافت مى‌کنند.
|
|
| سودهائى که به تعاونى تعلق مى‌گيرد توسط هيئت‌مديره‌اى متشکل از اعضاء منتخب روستا توزيع مى‌شود. اين پول صرف ايجاد تسهيلات محلى مى‌شود ـ کلينيک‌هاى بهداشت و زايمان، کانون جوانان و مدارس. اين سود به‌علاوه براى شروع فعاليت‌هاى تجارى جديد، همچون کاشت سبزيجات، پرورش دام، ماهيگيرى و صنايع‌دستى به مصرف مى‌رسد. اين فعاليت‌ها براى جوانان محلى اشتغال بيشترى ايجاد مى‌کند.
|
|
| طرح جهانگردى روستائى با استقبال جهانگردان روبه‌رو شد. برخى از مهمانان که در تفريحگاه‌هاى ساحلى اقامت مى‌کنند به کازامانس سفر مى‌کنند و يک شب را در اردوگاه‌ها سپرى مى‌کنند. جهانگردان ديگر مدت بيشترى اقامت مى‌کنند. به‌منظور تنوع بخشيدن به بازار جهانگردي، اداره جهانگردى ملي، آژانس‌هاى مسافرتى را ترغيب کرده است که مبادرت به فروش تورهائى کنند که اردوگاه‌هاى کازامانس نيز جزء برنامه سفر باشند. آژانس‌هائى که تخصص آنها در سفرهاى گروهى جوانان است، اقامت‌هائى را تا سه هفته در اردوگاه‌ها ترتيب مى‌دهند.
|
|
| به‌منظور پرهيز از اشباع اردوگاه‌ها و روستاها که مى‌تواند منجربه بروز مشکلات اجتماعى در روستاها و تضعيف حس ارتباط جهانگردان با روستائيان شود، محدوديت‌هاى خاصى از لحاظ اندازه تعيين شده است. اردوگاه‌ها در روستاهائى مستقر مى‌شود که حداقل هزار نفر جمعيت داشته باشند و تعداد تخت‌ها به بيست تا سى در هر اردوگاه محدود مى‌شود اگر تسهيلات بيشترى مورد نياز باشد، اردوگاه‌هاى موجود بزرگ نمى‌شوند بلکه اردوگاه‌هاى جديد در محل ديگرى در منطقه ساخته مى‌شوند.
|
|
| تا اوايل دهه ۱۹۹۰، تعداد قابل توجهى اردوگاه در منطقهٔ کازامانس ساخته شد که در نقاط مختلف در شمال و جنوب رودخانه و دو اردوگاه در ساحل واقع شده‌اند. ذخيره جا براى اقامت در اردوگاه‌ها را مى‌توان از طريق سيستم اردوگاه‌هاى روستاها انجام داد. اردوگاه‌ها کاملاً مورد پسند واقع شده‌اند و ذخيرهٔ جا معمولاً در طى فصول پر رفت و آمد ژوئيه ـ اوت و دسامبر ـ ژانويه ضرورى است. موفقيت اين اردوگاه‌ها موجب تشويق سرمايه‌گذارى خصوصى شده است چندين تاجر جزء در منطقه که حجم کمِ سرمايه مورد نياز، سهولت ساخت و بازگشت سريع سرمايه، مورد توجه آنان واقع شده بود، مبادرت به ساخت اردوگاه‌هاى خصوصى کرده‌اند. اين اردوگاه‌ها در قيمت‌گذارى رقابت ايجاد کرده‌اند و نيز مورد توجه جهانگردان قرار گرفته‌اند. با اين حال نمى‌توانند درآمد مورد نياز براى توسعه محلى روستاها را تأمين کنند.
|
