پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

تکامل جسمانی


اهداف چهارگانهٔ تربيت بدنى و ورزش، در پرورش انسان کامل و متعادلى که يک عنصر ارزشمند در اجتماع خواهد شد، مؤثر هستند. با اينکه اظهارات و گفته‌ها راجع به اهداف تربيت بدنى و ورزش، متفاوت است، ولى اين اهداف در چهار طبقهٔ جسماني، عصبى عضلاني، شناختى و عاطفى (احساسي)، قابل تفکيک هستند. تمام مربيان بدون توجه به شرايط کاري، تقويت و توسعهٔ اين اهداف را در برنامه‌ها مدّنظر خواهند داشت تا از اين طريق نتايج مطلوب براى شرکت‌کنندگان به‌طور محسوسي، نمود پيدا کند
- نمونه‌هايى از اهداف تربيت بدنى و ورزش:
صرف‌نظر از شرايط و موقعيت توليد، تمام برنامه‌هاى تربيت بدنى و ورزشى اهدافى را دنبال مى‌کنند که با نيازها و علايق شرکت‌کنندگان ارتباط دارد. آيا شما مى‌توانيد ارتباط برنامه‌ را با اين هدف‌ها معين کنيد؟ اين اهداف به کدام‌يک از گروه‌هاى زير مربوط مى‌شوند:
به دانش‌آموزان دبيرستانى شرکت‌کننده در برنامهٔ تربيت بدني، به کارمندان شرکت‌کننده در برنامهٔ آمادگى جسمانى صنفى و مشتريان کلوب‌هاى آمادگى تجارى و يا به سالمندان گرد آمده در برنامهٔ آمادگى تفريحى اجتماعي؟
- هدف تکامل جسمانى:
شرکت‌کننده براى افزايش آمادگى قلبى عروقى ۲۰ دقيقه فعاليت هماهنگ هوازى انجام خواهد داد.
- هدف تکامل عصبى عضلانى:
شرکت‌کننده طرز صحيح ضربهٔ فورهند تنيس را نمايش خواهد داد.
- هدف تکامل شناختى:
شرکت‌کننده شيوهٔ امتيازبندى در گلف را شرح خواهد داد.
- هدف تکامل عاطفى (احساسى):
شرکت‌کننده، هفته‌اى سه روز با اجراى تمرينات جدى و اختيارى (بدون نظارت مربي) قدردانى و تصديق خود را از اثر مثبت تمرينات بر زندگى بروز خواهد داد.
  تکامل جسمانى
اين هدف با ساختن توان بدنى (physical power) از طريق برنامه‌هاى تمرينى‌ که موجب توسعه و تکامل سيستم‌هاى ارگانيکى مختلف بدن مى‌شوند، مربوط است. رشد بدني، باعث توانايى در حفظ سازگارى و قابليت برگشت به حالت اوليه و مقاومت در مقابل خستگى شود. اين حقيقت که شخص هرچه فعالتر باشد اجراى بهترى خواهد داشت و سيستم‌هاى ارگانيکى بدن هرچه متکاملتر و کارآتر باشند، سلامت و تندرستى پايدارتر است اساس ارزش اين هدف (تکامل جسماني) است.
فعاليت عضلانى در رشد و نگهدارى سيستم‌هاى ارگانيک مؤثر است. اصطلاح ارگانيک، دستگاه‌هاى هاضمه، گردش خون، دفعى و تنظيم درجهٔ حرارت و تنفس و ديگر سيستم‌هاى بدن انسان را در بر مى‌گيرد. فعاليت‌هايى نظير صعود کردن، پريدن، دويدن، پرتاب کردن، آويزان شدن، حمل کردن (Carring) (جابجايي)، جفت زدن (Leaping) در کارآيى اين سيستم‌هاى مؤثر هستند. همچنين سلامت نيز با فعاليت‌ عضلانى در ارتباط است. بنابراين فعاليت‌هايى که گروه عضلات عمده (Big-muscle) در بدن را به واکنش وا مى‌دارد، بايد به‌طور منظم مورد توجه باشند. به‌علاوه فعاليت‌هاى حرکتى با ماهيت‌هاى متنوع براى تحريک مؤثر سيستم‌هاى ارگانيکى مختلف مورد نياز هستند.
فعاليت‌هاى شديد عضلانى نتايج سودمند متعددى در پى دارد. قلب آماده، کل بدن را بهتر تغذيه مى‌کند و ضربانى کمتر از قلب غير ورزشکار و با حجم ضربه‌اى بيشتر، تغذيهٔ سلولى و دفع ضايعات را به‌طور موثرترى انجام مى‌دهد. در حين تمرين افزايش ضربان قلب آماده، کمتر و فاصلهٔ ضربان‌ها طولانى‌تر است و پس از تمرين برگشت به ضربان استراحت نيز سريعتر صورت مى‌گيرد. افراد تمرين‌کرده با صرف انرژى کمتر و زمان اجراى طولانى‌تر کارآيى بيشترى از افراد تمرين نکرده دارند و اين وضعيت مطلوب براى زندگى مؤثر و طولانى ضرورى است. از طلوع تا غروب آفتاب انسان به نيروى زيستى (حياتى - vifality)، استقامت و بنيهٔ کافى براى انجام وظايف روزمره، آمادگى در مقابل وقايع اضطرارى و هدايت مؤثر زندگي، نياز دائمى دارد. بنابراين تربيت بدنى فرد تمرين‌‌کرده را در روند تکامل کمک خواهد کرد، به‌طورى که او به‌عنوان يک موجود سالم و شاد ‌قابليت بهترى براى انجام دادن وظايف روزمرهٔ زندگى کسب خواهد کرد.
عناصر آمادگى جسمانيِ مرتبط با تندرستى (بهداشت) از قبيل استقامت قلبى و عروقي، استقامت و نيروى عضلاني، انعطاف‌پذيري، ترکيب‌ بدني، اساس عملکرد فيزيولوژيکى صحيح هستند. تحقيقات و تجارب کلينيکى نشان مى‌دهند افرادى که اين عناصر را به ميزان قابل قبول و مناسب توسعه داده‌اند، از زندگى با سطح کيفى بهترى برخوردار گشته‌اند.
  تکامل عصبى عضلانى
اين هدف با بهبود آگاهى از بدن و انجام حرکت جسمانى مفيد با هزينهٔ انرژى کمتر، و حرکت آميخته با مهارت و حس زيبايى‌شناسى (Aesthetic) و جذابيت (Grece ful) در ارتباط است و در کار، بازى و ديگر فعاليت‌ها که با حرکت جسمانى همراه است کاربرد دارد.
رفتار حرکتى مؤثر موجب پرورش حس و ذوق زيبايى حرکتى (Aesthetic qualities of movement) و توسعهٔ حس حرکت مى‌شود که در اصل يعنى تکامل مهارت حرکتى همراه با دانش در خور آن مهارت و استفادهٔ مناسب از آن است. به عبارت ديگر، فرد تربيت‌يافته از جنبهٔ حرکتي، قادر است با کنترل صحيح مهارت در حرکت، در تمام رفتارها و کارهاى عادى زندگى آن حرکت را انجام دهد.
حرکت مؤثر به هماهنگى سيستم‌هاى عضلانى وابسته است. اين هماهنگى بين خستگى و اوج اجرا فاصله مى‌اندازد و در فعاليت‌هايى نظير دويدن، آويزان شدن، پريدن، جاخالى دادن (Dodging)، جفت زدن (Leaping)، ضربه زدن با پا (Kicking)، خم شدن (Bending)، پيچيدن، حمل کردن، پرتاب کردن، نمود پيدا مى‌کند. افراد در سايهٔ هماهنگى قادر هستند کار روزانه را بدون رسيدن سريع به حد ناتوانى به‌نحو مؤثر تکرار کنند.


همچنین مشاهده کنید