سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲ / 19 March, 2024
مجله ویستا

كاخ‌‌ْموزهٔ ملت، تهران


   كاخ موزهٔ سعدآباد، تهران
مجموعهٔ‌ سعدآباد در شمالى‌ترين و بلندترين و خوش آب و هواترين بخش تهران در مساحتى در حدود ۴۰۰ هکتار واقع شده است. اين مجموعه داراى حدود ۱۸۰ هکتار جنگل طبيعى، چشمه‌سار، باغستان، گل‌خانه و خيابان‌هاى پوشيده از درخت و گل است. در اين مجموعه در حدود ۱۴ کاخ با تأسيسات جنبى گوناگون ساخته شده که شمارى از آن‌ها در جريان انقلاب اسلامى نيمه کاره رها شدند. هر يک از اين کاخ‌ها با مساحتى زياد و با انواع امکانات تفريحى مانند استخر، مرداب، زمين‌هاى بازى و باغ در اختيار يکى از نزديکان شاه بود.
   كاخ موزهٔ ميان پشته (نمايشگاه نظامى دريايى)، بندرانزلى
بناى تاريخى ميان پشته در يکى از زيباترين محله‌هاى بندر انزلى و در کنار درياى مازندران واقع شده است. در سال ۱۳۰۳ هـ.ش، رضاشاه اين کاخ را از مالک آن که يک تاجر روسى به نام «خوشتاريا» بود، ‌ بازپس گرفت. ساختمان اين بنا تا سال ۱۳۱۰ در دست تعمير بود و از آن پس مورد بهره‌بردارى قرار گرفت و تا سال ۱۳۴۸ شاه سابق از آن استفاده مى‌کرد. در سال ۱۳۵۶ اين بنا، به عنوان کاخ موزهٔ نظامى دريايى بازگشايى شد. اين موزه ساختمانى دو طبقه است. در سراسر بنا تزئيناتى زيبا اعم از گچ‌برى و نقاشى‌هاى ديوارى ديده مى‌شود. آثار نفيس بسيارى در اين موزه قرار دارد که يکى از مهم‌ترين آن‌ها تابلويى منسوب به ناصرالدين‌شاه است.
  كاخ و موزهٔ‌ ملك‌آباد، مشهد
کاخ ملک‌آباد با زيربناى ۱۳۸۷ مترمربع بين سال‌هاى ۱۳۵۴ و ۱۳۵۵، در باغ مصفاى ملک‌آباد (از اموال موقوفهٔ آستان قدس)‌ براى اقامتگاه شاه به هنگام مسافرت به مشهد ساخته شد.
آثارى که در موزهٔ‌ اين کاخ نگهدارى مى‌شوند، آثار و اشياى نفيس و قيمتى شامل‌: فرش، تابلو و ظروف مى‌باشد. موزهٔ ملک‌آباد وابسته به آستان قدس رضوى است.
   كاخْ‌‌موزهٔ رجعت و عبرت (كاخ مادر شاه)، تهران
کاخ رجعت و عبرت در مجموعهٔ سعدآباد قرار دارد و در سال ۱۳۵۰ براى استفاده و اسکان مادر شاه ساخته شد. آثار و اشياى موجود در اين کاخ - موزه شامل فرش‌هاى نفيس ايرانى و اشياى نفيس ساخت کشورهاى اروپايى است.
  كاخ‌‌ْموزهٔ ملت، تهران
اين کاخ براى اسکان خانوادهٔ پهلوى در مجموعهٔ سعدآباد ساخته شد. آثار موجود در اين کاخ - موزه شامل فرش‌هاى نفيس و باارزش ايرانى و اشيا و چينى‌هاى خارجى و اموال مربوط به خاندان سلسلهٔ پلهوى است.
   كاخ‌ْ‌موزهٔ هنرهاى زيبا، تهران
کاخ موزهٔ هنرهاى زيبا که تابلوهاى گران‌بها و نفيس نقاشى را به نمايش گذاشته، در مجموعهٔ‌ سعدآباد واقع شده است.
  كاخْ‌موزهٔ مرواريد، مهرشهر, كرج
اين موزه که در گذشته کاخ شمس پهلوى بود، ‌ در مهر شهر کرج واقع شده و وسايلى لوکس مانند مبل و لوستر و چينى را به نمايش گذاشته است.
   كاخْ‌موزهٔ نظامى، تهران
در اين کاخ موزه ابزار و ادوات و تن‌پوش‌هاى جنگى مربوط به دوره‌هاى مختلف تاريخى ايران به نمايش گذاشته شده است. اين موزه نيز در مجموعهٔ سعدآباد جاى گرفته است.
  مجموعهٔ فرهنگى موزهٔ‌ هنرهاى معاصر، تهران
ساختمان موزهٔ هنرهاى معاصر که در خرداد ۱۳۵۶ افتتاح شد، تلفيقى بسيار مؤثر و گيرا از شيوه‌هاى معمارى سنتى و مدرن است. اين موزهٔ سه طبقه داراى ۹ نگارخانه (با آثارى از پابلو پيکاسو، پل گوگن، کلودمونه و ژورژ براک)، کتابخانه و واحد سمعى و بصرى (کارگاه عکاسى و سينما تک) است.
تازه‌ترين دستاورد اين موزه، پس گرفتن بخشى بزرگ از شاهنامهٔ مصور و بى‌همتاى مشهور به تهماسبى است که سال‌ها پيش از ايران خارج شده بود. در باغ مجسمهٔ موزهٔ هنرهاى معاصر، ‌ آفريده‌هايى از مارينومارينى، پرويز تناولى، رنه مارگريت، هنرى مور، الکساندر کالدر، آلبرتو جاکومتى، ماکس بل، ادوارد چيليدا و نوريوکى خاراگوچى گرد آورده شده است.
اين مجموعه در خيابان کارگر شمالى جنب پارک لاله قرار دارد.
  مجموعهٔ هرباريوم، تهران
در اين محل که وابسته به وزارت کشاورزى است، مجموعه‌اى از گياهان، حشرات و جانوران گردآورى شده است. اين محل، مجموعه‌اى مناسب براى علاقه‌مندان و پژوهش‌گران فراهم آورده است.
  مركز همايش‌هاى بين‌المللى جمهورى اسلامى ايران، تهران
اين بناى عظيم در ضلع شمالى نمايشگاه بين‌المللى با زيربناى ۵۰۰‚۲۴ مترمربع در محوطه‌اى يک‌ صد هزار مترى، در زمانى کمتر از شش ماه، احداث شده است. گنبد مخروطى شکل عظيمى با اسکلت فولادى و سقف پانل ساندويچى و با ارتفاع حدود ۳۶ متر از کف، تالار اصلى را مى‌پوشاند. علاوه بر تالار باشکوه و مجهز اصلى، ساير قسمت‌هاى اين مجموعه عبارت‌اند از : دو تالار چند منظوره هر يک به وسعت ۳۰۰ مترمربع، نمازخانه و وضوخانه به وسعت حدود ۱۰۰ مترمربع، دو سرسراى مجلل با مساحتى حدود ۲۳۰۰ مترمربع، دو تالار ويژهٔ استراحت و انتظار سران هر يک به مساحت ۴۰۰ مترمربع، چهار تالار کنفرانس هر يک به وسعت ۳۰۰ مترمربع و پرده‌‌هاى نمايش گسترده (ويديووال)، صفحهٔ بام که خود جزيى از آرايش فضايى مجموعه است و از شمال مشرف است به منظرهٔ کوه‌هاى البرز و از جنوب به فضاى سبز، فضاهاى ادارى به وسعت ۱۸۵۰ مترمربع که در چهار گوشهٔ صفحهٔ‌ بام واقع شده است.
گچ‌برى‌ها، گچ‌کارى‌ها، رف و تاقچه‌هاى زيبا ولى بسيار ساده و متين، ملهم از معمارى پرشکوه و ديرپاى ايران مزين به صنايع دستى که گوشه‌اى از محصولات فرهنگى و خلاقيت هنرورزان ايرانى است.
سيستم‌هاى اصلى اين مجموعه از شاهکارهاى شبکه‌هاى تأسيساتى است که به طور خلاصه مى‌توان موارد زير را نام برد : شبکهٔ آب بهداشتى با دستگاه پکيچ افزايش فشار سيستم و لوله‌کشى پلى‌پروپيلن، شبکهٔ مستقل آبيارى محوطه به شکل حلقوى با دستگاه پکيچ افزايش فشار سيستم، سيستم اعلام حريق هوشمند از نوع اعلام محل حريق به صورت صوت و داده، سيستم منعطف روشنايى هوشمند کنترل (PLC)، سيستم جامع مخابراتى جهت برقرارى ارتباطات و ارسال و دريافت ماهواره‌اى صوت و تصوير، سيستم کنفرانس و ترجمهٔ هم‌زمان از نوع با سيم و مادون قرمز (تا ۸ زبان در تالار اصلى، ۶ زبان در تالار کنفرانس).
اين ساختمان نمودار با عظمتى از ملهم از معمارى پرشکوه باستانى اين سرزمين و نماى مواجى از هنر، ذوق و خلاقيت هنرورزان و مهندسان ايرانى است و نشان‌دهندهٔ اين است که اراده و ايمان تزلزل‌ناپذير‌ ايرانى مى‌تواند شگفتى‌هاى بزرگ‌تر و سترگ‌ترى از آنچه تاکنون آفريده است، بسازد و بنا کند.
  موزهٔ ‌ملى كاشان، كاشان
باغ فين با درختان کهن، برج‌هاى قديمى، استخرها، جويبارهاى متعدد و فواره‌هاى طبيعى (معروف به فواره‌هاى سليماني) يکى از زيباترين تفرجگاه‌هاى تاريخى ايران به شمار مى‌رود.
معمارى بناهاى معروف به شا‌ه‌عباسى، فتحعلى شاهى و کريم‌خانى که در گوشه و کنار اين باغ به جاى مانده است، و هم‌چنين حمام‌هاى معروفش تلفيقى از معمارى سه دورهٔ صفويه، ‌ زنديه و قاجاريه است.
موزهٔ ملى کاشان بناى نوبنيادى است که در سال ۱۳۴۷، در ضلع شمالى باغ فين و به همت مرحوم سيدمحمدتقى مصطفوى (مديرکل سازمان باستان‌شناسى وقت) احداث شده است.
اين موزه از يک طبقه شامل چند تالار بزرگ و کوچک و يک زيرزمين نسبتاً وسيع تشکيل شده است و داراى سه بخش باستان‌شناسى، مردم‌شناسى و صنايع دستى است. اشياى بخش باستان‌شناسى آن حاصل حفارى‌هاى انجام شده در تپه سيلک، چغازنبيل، حسنلو، خورين، لرستان و ... است.
در نظر است، در آينده حمام معروف فين کاشان (محل قتل اميرکبير) به موزهٔ اختصاصى اميرکبير تبديل شود.
حُسن ختام کتاب اصفهان غزلى است از نشاط اصفهانى و غزلى ديگر از طبيب اصفهانى.
طاعــت از دســت نيايــد، گنهــى بايـد کــرد
در دل دوست، به هر حيله، رهى بايد کرد
روشنـــانِ فلکـــى را، اثــرى در مــا نيســت
حــذر از گــردش چشــمِ سيهـى بايـد کـرد
نـه هميـن صـف‌زده مژگـانِ سيه بايد داشـت
بـه صـف دلشدگـان هـم نگهــى بايــد کــرد
شب که خورشيد جهانتاب نهان از نظر است
قطــع ايــن مرحلــه بـا نـورِ مَهـى بايد کرد
گـر مجـاور نتـوان بـود بــه ميخانـه، نشــاط
سجده از دور، ‌ بـه هـر صبحگهــى بايـد کـرد
غمــش در نهـانـخانــهٔ دل نشينـد بـه نـازى کـه ليلـى به محمل نشيند
به دنبـال محمـل چنـان زار گريــم کـه از گريـه‌ام نـاقـه در گـل نشينـد
خوش آن‌دم که تيرى ز ابروکمانــى بـه پهلـوى ايـن نيـم‌بسمـل نشينـد
بنـازم بــه بــزم محبـت کــه آنجــا گدايـى بـه شاهــى مقابــل نشينــد
پى ناقه‌اش رفتم آهسته، ترسـان، مبـادا غبـارى بــه محمــل نشينــد
مرنجان دلم را که اين مرغ وحشى ز بامـى کـه برخاست مشکل نشيند
  موزهٔ آبكار، تهران
موزهٔ‌ آبکار شامل مجموعه‌اى از آثار مينياتور، تشعير، تذهيب، نقش گره، جلد آلبوم و مجموعهٔ آثار مردم‌شناختى کلارا آبکار (متولد ۱۲۹۴) مينياتوريست اصفهانى و برندهٔ گواهى‌‌‌نامهٔ درجه اول مينياتور از وزارت پيشه و هنر (۱۳۲۰) است که تابلوهاى خود را به ادارهٔ کل فرهنگ و هنر يا سازمان ميراث فرهنگى کشور اهدا کرده است. اين موزه در سال ۱۳۷۳ گشايش يافت.
   موزهٔ آبگينه و سفالينه‌هاى ايران، تهران
ساختمان هشتاد سالهٔ موزهٔ آبگينه به خودى خود مى‌تواند براى علاقه‌مندان هنر معمارى بسيار ديدنى باشد. ساختمان هشت ضلعى آن که در باغى ۷ هزار مترى قرار دارد، با طرح‌هايى بديع و در و پنجره‌هايى نفيس که بسيار خوب نگه‌دارى شده‌اند، يادآور معمارى عصر سلجوقى است که مى‌‌تواند الهام بخش معماران معاصر براى طرح‌هاى سبک کلاسيک باشد. در فضاى کم‌نظير اين موزه، نمونه‌هاى برجستهٔ هنر و صنعت بلورسازى، سفال‌سازى، چينى و سراميک ايران - از ديرباز تاکنون - به نمايش درآمده است.
اين ساختمان را که قوام‌السلطنه در دهه ۲۰-۱۳۱۰ براى سکونت شخصى ساخت، از سال ۱۳۳۲ به مدت هفت سال محل سفارت مصر بود. در سال ۱۳۵۵ به موزه تبديل شد و مدتى نيز جزو املاک بانک بازرگانى سابق بود.
  موزهٔ آثار طبيعى و حيات‌ وحش (دارآباد)، تهران
غنى‌ترين موزهٔ‌ تاريخ طبيعى ايران (افتتاح شهريور ۱۳۷۲) نه تنها محلى سرگرم‌کننده براى تماشا و گردش است، بلکه مرکز آموزشى جامع و کاملى نيز هست. در پنج بخش اين موزه که به موجودات زنده اختصاص دارد، پستان‌داران، پرندگان، آب‌زيان، خزندگان و حشرات نگه‌دارى مى‌شوند. در بخش ديرينه‌شناسى، نخستين آثار حيات بر کره زمين و نيز سنگواره‌ها يا رده‌بندى علمى به نمايش گذاشته شده‌اند. بخش‌هاى تاکسى درمى و پوست آمايى اين موزه، کارگاهى براى تماشا و آموزش فنون حفظ موجودات در نوعى «حيات» پس از مرگ است.
اين موزه به جز فعاليت‌هاى علمى و آموزشى و غرفه انتشاراتى و فرهنگى، داراى دو سينماى روباز و سرپوشيده نيز براى تماشاى فيلم‌هاى مربوط به حيات‌وحش است.
چاى‌خانهٔ سنتى موزه مکانى مناسب براى استراحت در هواى دل‌انگيز است و چشم‌‌اندازى از شهر تهران که زاويهٔ شمال شرقى آن ديده مى‌شود، يکى از ويژگى‌هاى مثبت اين موزه است.


همچنین مشاهده کنید