شور

شور از جهاتى مهم‌ترين دستگاه موسيقى ايرانى بشمار مى‌آيد. شور آوازى است که با ذوق مشرقى‌ها موافق و سهل و موردپسند عمومى است؛ زيرا فواصل پرده‌هاى آن معمولاً خيلى باهم فرق ندارند و اغلب نغمات طوايف و ايلات و عشاير در زمينه اين دستگاه است. آواز شور از جذبه و لطف خاصى برخوردار است که بسيار شاعرانه و دلفريب است. آواز شور ريشهٔ عميقى در فرهنگ ايرانى دارد که بيانگر تصوف و عرفان ايرانى است. مقام شور شامل چهار آواز يا نغمه است که عبارتند از: ابوعطا، بيات ترک، افشارى و دشتي

گوشه‌هاى اين دستگاه عبارتند از:

درآمد اول	درآمد دوم (پنجه شعري)
درآمد سوم (کرشمه)	درآمد چهارم (رهاب)
ملّا نازى	سلمک
گلريز	مجلس‌افروز
دوبيتى	خارا
قجر	حزين
رضوي، حزين، فرود	شهناز

ابوعطا

ابوعطا آوازى است که بين عامه مردم رواج فراوان دارد و از لطافت و زيبايى خاصى برخوردار است.

گونه‌ها و گوشه‌هاى آواز ابوعطا عبارتند از:

رامکِلي، درآمد، سَيَخي، حجاز، بسته‌نگار، يقولونَ، چهارپاره، گَبري، غم‌انگيز، گيلکي.

رامکِلى	سَيَخى
بسته‌نگار	غم‌انگيز

بيات ترک

آواز بيات ترک مانند ابوعطا مورد توجه عامه است. اين آواز حالت يکنواختى دارد. آواز بيات ترک عليرغم نامش صددرصد ايرانى است؛ بيات ترک را پيش از اين بيات زند مى‌خوانده‌اند.

گونه‌ها و گوشه‌هاى آواز بيات ترک عبارت است از:

درآمد اول، درآمد دوم، درآمد سوم، حاجى‌حسني، بسته‌نگار، زنگوله، خسرواني، نغمه، فيلي، گوشهٔ شکسته، مهرباني، جامه‌داران، مهدى ضرابي، روح‌الارواح.

درآمد اول	زنگوله
خسروانى	نغمه
فِيلى	گوشه‌ٔ شکسته
جامه‌دران

افشارى

افشاري، آواز متأثرکننده و دردناک است که سخن از درد و اندوه درونى دارد.

گونه‌ها و گوشه‌هاى آواز افشارى عبارتند از:

درآمد، بسته‌نگار، عراق.

عراق

دشتى

دشتى از زيباترين متعلقات مقام شور به حساب مى‌آيد که آن را آواز چوپانى ناميده‌اند. اين آواز با آن که غم‌انگيز و دردناک است؛ در عين حال بسيار لطيف و ظريف است. احتمالاً اصل اين نوع آواز متعلق به چوپان ناحيهٔ دشتستان واقع در استان فارس مى‌باشد. امروزه اين آواز وسعت بيشترى يافته و در شمال ايران با تغيير شکل مختصرى به نغمهٔ گيلکى تغيير يافته است. اين آواز بين مردم گيلان رواج فراوانى دارد.

گونه‌ها و گوشه‌هاى آواز دشتى عبارتند از:

درآمد، بيدگاني، حاجياني، اوج.

بيدگانى