سه شنبه, ۲۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 14 May, 2024
مجله ویستا
ثنائى مشهدى
خواجه حسين پسر خواجه غياثالدين محمد مشهدى متخلص به ثنائى از شاعران سدهٔ دهم هجرى است که به سبب دخالتش در تغيير سبک شعر موضوع گفتگوى موافق و مخالف معاصران خود و آيندگان شده است. پدرش در مشهد اوقات خود را به بزّازى مىگذرانيد و به همين سبب در تذکرهها 'غياثبزاز' خوانده شده است. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پسرش حسين در اول جوانى شعر نمىگفت، ولى بهدنبال رؤيائى روى به شاعرى آورد و بىآنکه مرحلههاى مقدماتى را در اين راه طى کند زبان به سرودن چکامهها گشود و همين بىتوشگى خواجه ثنائى از مقدمات ادبى، همواره موجب طعن مخالفان بود چندانکه سخن او را به سبب همين ناآگاهى از دانشها نارسا مىدانستند. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
خواجه ثنائى پس از آغازيدن به شاعرى بهزودى ميان اديبان زادگاهش نام برآورد و او در خدمت مقرب درگاه سلطان ابراهيم ميرزا پسر بهرام ميرزا پسر شاه اسمعيل اول بود که خود مردى شاعر و شعردوست بود و در شعر جاهى تخلص مىکرد و قصيدهها در مدح او پرداخت و ساقىنامهٔ خود را هم در ستايش او سرود. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
دوران تقرب خواجه ثنائى به درگاه صفويان با کشته شدن سلطانابراهيم ميرزا در ۹۸۴ بهسر آمد و باوجود آنکه حاجتى نداشت که ملک و مال و آسايش را در شهر و ديار رها کند، ولى به قول عبدالباقى نهاوندى 'رخت بد معاشى به هند کشيد' و پس از آنکه ثنائى به هند در سلک شاعران دربار جلالالدين اکبر درآمد و اگر چه در آغاز امر چنانکه انتظار داشت کارش بالا نگرفت ولى ابوالفتح مسيحالدين گيلانى او را در کنف حمايت گرفت تا اندک اندک نام و آوازهئى در هند بهدست آورد و سپس در شمار ستايشگران ميرزا عبدالرحيم خانخانان سپهسالار اکبر درآمد و مابقى عمر خود را صرف مداحى و ثناگوئى ايشان نمود. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
وفات خواجه ثنائى به سال ۹۹۵ يا ۹۹۶ در لاهور اتفاق افتاد و همانجا به خاک سپرده شده و پس از چندى کسان و بستگانش استخوان او را به مشهد بردند. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ثنائى 'سرکردهٔ تازه گويان است و اول کسى است که موجد روش متأخرين گرديده خط نسخ بر طرز قدما کشيد' . اساس کار او بر ابداع معنىهاى غريب و نکتههاى ديريابيست که به دنبال تصور و تخيل ژرف فراز آيد و گوينده در بيان آنها از تعبيرها و ترکيبهاى تشبيهى و استعارى خيالانگيز استفاده کند. در اين نکتهپردازى متخيلانه گاه ممکن است ميزان تصور و تخيل شاعرانه يعنى مظروف لفظ بر گنجايش ظرف بچربد و در چنين حالى است که عيب 'نارسائى' در سخن گوينده پيدا مىشود، و اتفاقاً شعر ثنائى را بعضى از معاصرانش داراى همين عيب شمردند و چنين نقصى را نيز معلول کمدانشى ثنائى دانستند و 'سخنان او را به عيب نارسائى لفظ و اينکه اکثر معانى او ناقص است و مطلب از ابياتش بيرون نمىآيد، به خامى طبيعت منسوب ساختند' (مآثر رحيمى). اما با وجود اين عيب اهميت ثنائى در آن است که او در شعر فارسى راهى تازه باز کرد و سبکى نو را بنيان نهاد 'و بناى قصيده را که شگرفترين انواع شعر است، نوعى گذاشت که از رگ انديشه خون چکانيد و به ايراد معانى متعين و معانى برجسته قصيدههاى سنجيده دارد که سخن سنجان در ادراک آن درمىمانند' . | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
با مطالعهٔ اين عيبگيرىها گمان نرود که ثنائى هر چه به شيوهٔ خاص خود گفت معيوب است، بلى، عدهٔ کثيرى از بيتهاى او را بايد به زحمت و با افزايشها و نقصانهاى لفظى و معنوى حل کرد، ولى بسيار هم در اين راه يعنى در راه مضمونسازىها و نکتهپردازىهاى او لطافتها و دلانگيزىهائى نصيب گفتارش شده و بيتهاى دلپذيرى فراهم آمده است. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اين نکته گفتنى است که ثنائى اگر چه غزل بسيار دارد اما در حقيقت شاعرى قصيدهسرا است و بيشتر اين نازککارىها که به او نسبت دادهاند در قصيدههايش ديده مىشود تا در غزلهايش و آن هم در قسمت مديحه از قصيدهها بيشتر ملاحظه مىشود تا در تشبيت يا تغزل. وى قصيدههائى در منقبت دارد ولى در همان حال مديحهسرائى است که ممدوحاتش را پيش از اين شناختهايد. از او است: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران رهبر انقلاب مجلس شورای اسلامی شورای نگهبان مجلس حسن روحانی صادق زیباکلام دولت سیزدهم مجلس دوازدهم انتخابات مجلس انتخابات انتخابات مجلس دوازدهم
تهران قوه قضاییه هواشناسی بارش باران شهرداری تهران پلیس قتل سیل سازمان هواشناسی سلامت زلزله وزارت بهداشت
سایپا خودرو هند قیمت دلار قیمت طلا قیمت خودرو بازار خودرو بانک مرکزی مسکن بورس گاز حقوق بازنشستگان
نمایشگاه کتاب کتاب نمایشگاه کتاب تهران دفاع مقدس حج تلویزیون سینمای ایران تئاتر نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران رضا عطاران سریال سینما
وزارت علوم دانشگاه تهران
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین جنگ غزه حماس روسیه افغانستان طوفان الاقصی نوار غزه اوکراین سازمان ملل
استقلال فوتبال فولاد خوزستان پرسپولیس مهدی طارمی لیگ برتر رئال مادرید فولاد باشگاه استقلال لیگ برتر ایران لیگ برتر فوتبال ایران بازی
هوش مصنوعی فناوری شفق قطبی تبلیغات نوآوری ایلان ماسک ناسا اپل
کودک رژیم غذایی شیر خواب ویتامین واکسن تجهیزات پزشکی فشار خون افسردگی