وضع حمل (۳)

درد زايمان

زن جوانى که در انتظار فرزندى است نبايد از توصيف چگونگى وضع حمل طبيعى بيمناک شود، و دردها را پيش خود شديد و بزرگ مجسم کند. براى فرد فرد زنان ميزان شدت درد هنگام زايمان متفاوت است.

گاهى زمان باز شدن دهانهٔ رحم دردناک‌تر از زمان طرد جنين حس مى‌شود. در بعضى زنان گاهى هنگام خروج سر نوزاد دردى کوتاه و شديد حس مى‌گردد، در اين‌جا هم بايد اذعان کرد که باز هم دست آفرينش و طبيعت همه چيز را با حکمت ترتيب داده است. دردها در ابتدا سبک و با فاصله‌هاى طولانى عارض مى‌گردند، رفته‌رفته شديدتر و فاصله‌هاى کوتاه‌تر و متوالى مى‌شوند، با فرصتى که طبيعت داده کم‌کم درد عادى مى‌شود. اما در بعضى موارد استثنائى درد متوالى و متداوم مى‌گردد. در هر حال غيرقابل مقاومت و طاقت‌فرسا نخواهد بود. شايان تعجب است که دردها به‌زودى فراموش مى‌شود. اولين فرياد نوزاد همهٔ ناراحتى‌ها را از ياد مى‌برد، به‌طورى که پس از زايمان زائو به زحمت مى‌تواند خاطرهٔ درد را مجسم کند. بهتر است بگوئيم خاطرهٔ شيرين وجود کودک خاطره‌هاى ناگوار را تحت‌الشعاع قرار مى‌دهد.

مسلماً، خانم‌هاى جوانى که در اين دوران پر جنجال و هياهو زندگى مى‌کنند، نيروى روحى و قدرت اعصاب آنها مانند زنان سابق قوى و نيرومند نيست. براساس همين عقيده جمعى اطباء را نظر بر اين است که به‌وسيلهٔ داروها بايد درد و رنج زايمان را براى بانوان امروز سبک نمود. اما اين مسئله زياد ساده نيست که تحمل و صبر از خصوصيات آن است، و چنانچه درد و رنج زايمان را از مادر سلب کنيم، در حقيقت او را از احساس شخصيت و افتخار مادرى باز داشته‌ايم.

داروهائى که مسکن و خواب‌آور و به‌وجود آورندهٔ حالت اغماء و بيهوشى هستند، از راه جفت وارد بدن جنين مى‌شوند و در نتيجه روى قلب و جهاز تنفس مادر تأثير سوء به‌جاى خواهند گذارد، اگر هم موجب کم کردن درد شود وضع حمل را طولانى‌تر خواهد نمود.

بيهوش ساختن کامل هم بديهى است که هشيارى را از بين مى‌برد وزن زائو را درک نمى‌کند؛ اما از يک واقعهٔ جالب زندگى يعنى از شنيدن اولين فرياد طفل محروم مانده است.

امروزه راه‌هاى طبيعى متعددى براى مبارزه با درد يافته‌اند که با اعمال آن هشيارى و بيدارى زايل نمى‌گردد، اطباء و متخصصين زيادى خود را سرگرم اين مسائل کرده‌اند، و اين بسيار جالب است که به‌وسيلهٔ نوعى ژيمناستيک و نرمش (که از اوايل باردارى بايد شروع شود) توانسته‌اند روحيهٔ خانم باردار را تقويت کنند و با آموزش طريقه صحيح تنفس و غيره موفق شده‌اند به مقدار زيادى از درد زايمان بکاهند.

موانع و مشکلات

ممکن است در اثناء زايمان موانع و مشکلاتى پيش آيد مانند: غيرطبيعى قرار گرفتن حالت جنين، تنگى و غيرطبيعى بودن مجراهاى تولد و دردهاى فوق‌العاده. چنانچه در هنگام زايمان به اين مشکلات و امثال اينها برخورد شود قابله موظف است هر چه زودتر طبيب را به محل زايمان دعوت نموده و بقيهٔ امور را به او واگذار نمايد. البته اين به معناى آن نيست که در اين هنگام تشکيلات پزشکى براى کمک لازم است، چون طبيب شخصاً بهترين کمک کننده است و خود وى توجه دارد و مى‌داند که چطور مادر بايد هدايت شود، و چه عملى را بايد در جهت به‌دست آوردن بهبود و سلامت مادر و جنين انجام داد. هيچ چيز بدتر و خطرناک‌تر از اين نيست که اطرافيان زائو و خود او به طرف پزشک هجوم آورند و اظهارنظر نمايند مخصوصاً شوهر که براى بار اول که شاهد يک زايمان است ممکن است هوشيارى خود را از دست بدهد.

يک طبيب مجرب در اين جريان مرتکب اشتباه نمى‌شود بلکه با کمال دقت و احساس مسئوليت براساس وجدان، کار خود را دنبال مى‌کند، حتى اگر خشن و بى‌رحم جلوه کند، سعى مى‌نمايد که کار زايمان را به‌طور طبيعى به انتهاء برساند. اما اگر اين ممکن نبود و زندگى مادر يا کودک در معرض تهديد قرار داشت، در اين حالت بدون فوت وقت تصميم لازم را گرفته و اقدام مى‌نمايد.

کليهٔ خانم‌هاى جوان و شوهران آنها بايد بدانند که تعداد تولد يا بهتر بگويم امکان باردار شدن براى آنهائى که در موقع زايمان به مداخلات طبى نياز پيدا کرده‌اند کمتر از آنهائى بوده است که بدون کمک خارجى زايمان را به‌ پايان رسانده‌اند. طب امروز به کمک داروهاى جديد، موفق شده است اکثر زايمان‌ها را در خط طبيعى هدايت کند و از تعداد وضع حمل‌هاى غيرطبيعى بکاهد.

پس از انجام وضع حمل

لحظه‌اى پس از آمدن جفت، بسيارى از زائوها احساس سرما و لرز مى‌کنند، اين حالت غالباً به‌علت کار و فعاليتى است که ماهيچه‌ها انجام داده‌اند. پس از اين احساس در بدن زائو عرق بروز نموده و تا چند دقيقه ادامه خواهد داشت. اينها معناى بدى نخواهد داشت. سپس حالت رخوت و سستى که ناشى از خستگى کامل است در مادر ايجاد مى‌گردد. حالا ديگر لازم است که زائو شسته شده و به بستر برود. بايد جلو اندام تناسلى خارجى او پوششى تميز که عارى از ميکروب باشد قرار داد، و پس از آنکه مقدارى غذا هم خورد، در محيطى ساکت و آرام بايد به او فرصت يک خواب عميق و راحت داد.

در اين هنگام هم عوامل و نيروهاى طبيعى به خواب نمى‌روند، آنها همچنان به‌کار خود مشغول هستند. رحم همچنان جمع و منقبض مى‌گردد و خود را مرتباً تنگ‌تر و کوچک‌تر مى‌کند، اين انقباض نيز با دردى همراه است (پس درد) اين درد که براى اولين زايمان خيلى کم و براى چندمين وضع حمل قدرى بيشتر محسوس است، کار وى جلوگيرى از ادامهٔ خونريزى است. ما مديون همين فعاليت بدنى هستيم که رحمى که تا چند لحظه قبل نوزاد را در برداشت، در مدت کوتاهى به اندازهٔ مشتى در خواهد آمد.