چهارشنبه, ۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 24 April, 2024
مجله ویستا

كم‌كاری‌ تیرویید ـ hypothyroidism


كم‌كاری‌ تیرویید عبارت‌ است‌ از كاهش‌ فعالیت‌ غده‌ تیرویید كه‌ باعث‌ كاهش‌ تولید هورمون‌های‌ تیروییدی‌ می‌شود. غده‌ تیرویید یك‌ غده‌ پروانه‌ای‌ در جلوی‌ گردن‌ است‌. تقریباً تمام‌ فرایندهای‌ متابولیك‌ تحت‌تأثیر هورمون‌های‌ تیروییدی‌ قرار می‌گیرند. كم‌كاری‌ تیرویید در هر دو جنس‌ و در هر سنی‌ رخ‌ می‌دهد، اما در زنان‌ میانسال‌ شایع‌تر است‌.
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. كم‌ شدن‌ تحمل‌ به‌ سرما
۲. كم‌ شدن‌ اشتها
۳. یبوست‌
۴. درد قفسه‌ سینه‌
۵. موی‌ خشن‌ یا با رشد كند
۶. كند، تند، یا نامنظم‌ بودن‌ ضربان‌ قلب‌
۷. افزایش‌ وزن‌ یا برعكس‌، لاغری‌ شدید
۸. بی‌حالی‌ یا شل‌ بودن‌، یا برعكس‌، بی‌قرار بودن‌
۹. خواب‌آلودگی‌ یا برعكس‌، بی‌خوابی‌
۱۰. اختلال‌ روانی‌، از جمله‌ افسردگی‌، روان‌پریشی‌، یا ضعیف‌ شدن‌ حافظه‌
۱۱. تجمع‌ مایع‌ در بدن‌، خصوصاً در اطراف‌ چشم‌ها
۱۲. حالت‌ خمودگی‌ در صورت‌ و پایین‌ افتادگی‌ پلك‌ها
۱۳. خشن‌ شدن‌ پوست‌
۱۴. كم‌ شدن‌ تحمل‌ به‌ داروها
۱۵. كم‌ شدن‌ میل‌ جنسی‌ و ناباروری‌
۱۶. اختلالات‌ قاعدگی‌
۱۷. كم‌خونی‌
۱۸. كرختی‌ یا سوزن‌ سوزن‌ شدن‌ دست‌ها و پاها
۱۹. كلفت‌ یا خشن‌ شدن‌ صدا
ـ علل‌ بیماری:
۱. درمان‌ با ید رادیواكتیو
۲. جراحی‌ برای‌ درمان‌ پركاری‌ تیرویید
۳. كمبود ید در رژیم‌ غذایی‌
۴. كاهش‌ فعالیت‌ غده‌ هیپوفیز، كه‌ ترشح‌كننده‌ هورمون‌ محرك‌ تیرویید است‌.
۵. داروهایی‌ مثل‌ لیتیم‌ كه‌ از فعالیت‌ تیرویید می‌كاهند.
۶. بیماری‌های‌ خودایمنی‌، كه‌ در طی‌ آنها دستگاه‌ ایمنی‌ بدن‌ عملكرد غیرطبیعی‌ دارد و به‌ غده‌ تیرویید حمله‌ می‌برد.
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. سن‌ بالای‌ 60 سال‌ چاقی‌
۲. جراحی‌ برای‌ درمان‌ پركاری‌ تیرویید
۳. درمان‌ با اشعه‌ ایكس‌
ـ پیشگیری‌:
راه‌ خاصی‌ برای‌ پیشگیری‌ از كم‌كاری‌ اولیه‌ تیرویید وجود ندارد. پس‌ از جراحی‌ تیرویید یا تخریب‌ تیرویید توسط‌ اشعه‌ درمانی‌، تا آخر عمر هورمون‌ تیرویید به‌ صورت‌ قرص‌ باید دریافت‌ شود.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
معمولاً با دادن‌ هورمون‌ تیرویید و تنظیم‌ دقیق‌ مصرف‌ آن‌ قابل‌ درمان‌ است‌. هورمون‌ درمانی‌ عبارت‌ است‌ از فراهم‌ آوردن‌ تیروییدی‌ به‌ اندازه‌ كافی‌ برای‌ بدن‌ تا كارایی‌ عملكردهای‌ طبیعی‌ بدن‌ حفظ‌ شود. امكان‌ دارد تا چندین‌ ماه‌ نیاز به‌ ارزیابی‌ پزشكی‌ وجود داشته‌ باشد تا مقدار مناسب‌ هورمون‌ تیروییدی‌ كه‌ باید داده‌ شود معلوم‌ شود. در صورتی‌ كه‌ درمان‌ قطع‌ شود، بیماری‌ عود می‌كند.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
۱. ناباروری‌
۲. افزایش‌ استعداد ابتلا به‌ عفونت‌ها
۳. اغمای‌ میكسدم‌ ـ كه‌ عارضه‌ تهدیدكننده‌ جان‌ بیمار است‌.
۴. بروز بحران‌ غده‌ فوق‌كلیوی‌ در اثر درمان‌ شدید كم‌كاری‌ تیرویید
۵. درمان‌ زیاده‌ از حد به‌ مدت‌ طولانی‌ می‌تواند باعث‌ كاهش‌ تراكم‌ معدنی‌ استخوان‌ شود.
ـ درمان‌:
آزمایش‌ خون‌ از نظر هورمون‌های‌ تیروییدی‌. با آزمایش‌ می‌توان‌ تشخیص‌ كم‌كاری‌ تیرویید را مسجل‌ كرد اما نمی‌توان‌ مشخص‌ كرد كه‌ چه‌ میزان‌ هورمون‌ برای‌ درمان‌ لازم‌ است‌. اهداف‌ درمان‌ عبارتند از تجویز هورمون‌ تیرویید و شناسایی‌ علایم‌ برای‌ پیشگیری‌ از زیاد بودن‌ یا كم‌ بودن‌ مقدار هورمون‌ تیرویید تجویز شده.‌ اگر موارد اورژانسی‌ رخ‌ دهد مثل‌ اغمای‌ میكسدم‌ (بسیار به‌ ندرت‌ در هوای‌ گرم‌ رخ‌ می‌دهد، اما در هوای‌ سرد شایع‌تر است‌)، امكان‌ دارد نیاز به‌ بستری‌ شدن‌ وجود داشته‌ باشد.
ـ داروها:
هورمون‌ تیرویید تجویز خواهد شد. میزان‌ مصرفی‌ برحسب‌ سن‌، وزن‌، جنس‌، ظرفیت‌ عملكرد تیرویید، سایر داروهای‌ مصرفی‌ و عملكرد روده‌ تعیین‌ می‌شود.
ـ فعالیت‌:
محدودیتی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد. تا حدی‌ كه‌ می‌توانید فعالیت‌ خود را حفظ‌ كنید.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
رژیم‌ خاصی‌ برای‌ كم‌كاری‌ تیرویید توصیه‌ نمی‌شود. با خوردن‌ رژیم‌ پرفیبر از بروز یبوست‌ جلوگیری‌ به‌ عمل‌ آورید.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان‌ علایم‌ كم‌كاری‌ تیرویید را دارید.
۲. اگر علایم‌ در عرض‌ 3 هفته‌ از شروع‌ درمان‌ رو به‌ بهبود نگذارند.
۳. اگر اغما یا تشنج‌ رخ‌ دهد، فوراً باید درخواست‌ كمك‌ اورژانس‌ شود.
۴. اگر دچار علایم‌ جدید و غیر قابل‌ توجیه‌ شده‌اید. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممكن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشند.


همچنین مشاهده کنید