وزن

براى آگاهى از وزن فرزندتان و قضاوت دربارهٔ طبيعى بودن آن، او را مرتب وزن کنيد. ارقام به‌دست آمده را روى برگ مخصوصى رسم منحنى منتقل کنيد. مى‌بينيد که از اين راه مى‌توانيد منحنى وزن طفل را بکشيد.

شکل الف را که منحنى افزايش وزن دختران از زمان تولد تا ۵ سالگى است، با هم بررسى مى‌کنيم.

فرزندتان را وزن کنيد و سپس دو خط مستقيم بکشيد: يک خط افقى از نقطه‌اى که وزن طفل را نشان مى‌دهد و يک خط عمودى از نقطه‌اى که نمايانگر سن او است. اين دو خط يکديگر را در نقطه‌اى قطع مى‌کنند. اين نقطه وزن طفل را در سنى معين نشان مى‌دهد. هر بار که فرزندتان را وزن مى‌کنيد، مطابق آنچه گفته شد عمل کنيد. و هر بار نقطه‌هاى به‌دست آمده را به هم وصل کنيد. به اين ترتيب مى‌بينيد که منحنى رشد طفل از نظر وزن به‌تدريج روى کاغذ رسم مى‌شود.

آيا منحنى طبيعى است؟ طبيعى بودن منحنى به محل و شکل آن بستگى دارد. به منحنى شماره الف نگاه کنيد يک قسمت خاکسترى در آن مشاهده مى‌شود که در وسط آن خطى که نشان‌ دهندهٔ ميانگين است رسم شده است.

منحنى وزن اغلب کودکان طبيعى در محدودهٔ همين قسمت خاکسترى قرار مى‌گيرد. ولى در ميان همين کودکان، گروهى سنگين‌ وزن‌تر و گروهى سبک‌ترند و برخى وزنى ميانگين دارند.

منحنى وزن کودکانى با وزن ميانگين، موازى منحنى ميانگين است، منحنى وزن آنها که سنگين‌ترند در بخش فوقانى قسمت خاکسترى و سبک‌ترها در بخش تحتانى قسمت خاکسترى قرار مى‌گيرد. همهٔ متغيرهاى طبيعى ديگر، با صد گرم يا چند کيلو تفاوت، در همين محدوده واقع مى‌شوند.

به اين ترتيب يک نکتهٔ خيلى مهم را در مى‌يابيم. اطفال کاملاً طبيعى و همسن، اختلاف وزن قابل ملاحظه‌اى وجود دارد. در شکل الف، به وزن دخترهاى يک ساله نگاه کنيد: ميانگين وزن آنها ۲۰۰/۹ کيلوگرم، حداکثر آن ۲۰۰/۱۱ و حداقل آن ۲۰۰/۷ کيلوگرم است. در يک سالگى ۴ کيلوگرم اختلاف وزن زياد است. بنابراين نمى‌توان گفت براى سنى معين وزنى ايده‌آل وجود دارد. بلکه ميانگينى ايده‌آل مورد نظر است. به گمان من آگاهى از اين مطلب مايهٔ آرامش خاطر والدينى مى‌شود که از کمبود ۳۰۰ گرم وزن فرزندانشان نسبت به بچهٔ همسايه نگران هستند.

ولى در صورت مشاهدهٔ تفاوت چشمگير وزن کودک با ميانگين وزن بايد با پزشک مشورت کنيم. برگرديم به فرزند شما و منحنى وزن او، احتمالات مختلفى وجود دارد:

اگر منحنى وزن طفل با منحنى ميانگين منطبق است يا فاصلهٔ کمى با آن دارد و همان انحنا را پيدا کرده است، در اين صورت فرزند شما رشدى متناسب با ميانگين دارد.

اگر منحنى وزن طفل در زير يا در بالاى منحنى ميانگين قرار گرفته است (شکل ب) ولى در محدودهٔ طبيعى (خاکسترى) واقع است، و به‌ويژه انحناى آن رو به افزايش و موازى منحنى ميانگين است، جاى نگرانى نيست فقط شايد فرزند شما کمى چاق‌تر يا لاغرتر از حد ميانگين باشد، ولى رشد او کاملاً طبيعى است.

سومين احتمال اين است که منحنى وزن شکسته شود و انحراف پيدا کند.

اگر به طرف بالا برود، مخصوصاً در مورد طفلى که لاغر بوده و حال رشدش افزايش يافته و عقب‌ماندگى وى را جبران مى‌کند، چه بهتر از اين. ولى مراقب باشيد: زيرا در صورت خروج منحنى از حد طبيعى (نموادر ج)، بايد نتيجه گرفت که طفل بيش از حد تغذيه شده و بايد در رژيم غذائى‌اش تجديدنظر شود.

ممکن است منحنى به طرف پايين سقوط کند (نمودار ج) و اين حالت که احتمالاً ناگهان پس از بيمارى شديد همراه با اسهال و استفراغ، يا به‌تدريج رخ مى‌دهد، نشانهٔ رشدى کند يا متوقف شده، به‌دليل رژيم غذائى ناکافى يا يک بيمارى پنهان است؛ بى‌درنگ بايد از پزشک بخواهيد که فرزند شما را معاينه کند.