پنجشنبه, ۳۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 18 April, 2024
مجله ویستا

بیماری‌های واگیردار (۲)


   آبله‌مرغان
- عامل: يک ويروس.
- طريقهٔ سرايت:
از انسان به انسان ديگر، و توسط باد. اين بيمارى بسيار مسرى است. تقريباً همهٔ انسان‌ها بدان مبتلاء مى‌شوند. دوران آن عموماً بى‌خطر سپرى مى‌شود.
- زمان بين ابتلاء و بروز بيمارى ۱۷ روز است.
- پيش درآمد: قاعدتاً ندارد.
- علائم بيمارى:
تب و دانه‌هاى آبله مرغان. اين دانه‌ها قرمز هستند که به‌شدت مى‌خارند و بعد روى نوک آنها، دانه‌هاى شفاف حاوى آب ظاهر مى‌شوند. رنگ اين آب ممکن است تيره بشود. سپس دانه‌ها پوسته پوسته شده و خشک مى‌شوند و سپس مى‌افتند. اين دانه‌ها بيشتر در پشت و روى بازوها و روى پوست سر ظاهر مى‌شوند. روى بافت‌هاى مخاطى (اعضاء تناسلى و دهان) نيز ديده مى‌شوند.
- مدت بيمارى: ۵ ـ ۱۲ روز.
- معالجه:
استراحت در صورتى‌که بيمارى تب داشته باشد، پودر زدن براى جلوگيرى از خارش و مواظبت عمومى.
- ابتلاء مجدد به اين بيمارى به‌ندرت پيش مى‌آيد.
   مخملک
- مخملک هميشه همراه با علائم شديد نيست بلکه در بسيارى از مواقع با علائم بسيار خفيف ظاهر مى‌شود.
کاراکتر اين بيمارى در سال‌هاى اخير تغيير کرده است و ديگر مثل سابق خطرناک نمى‌باشد. و توسط معالجه با پنى‌سلين از شدت و دامنهٔ آن کاسته شده است.
- عامل: يک نوع مخصوص باکترى.
- طريقهٔ سرايت: توسط شخص بيمار، توسط عطسه و بيشتر از همه توسط اشياء بى‌روح (کتاب ـ اسباب‌بازى و غيره).
- زمان بين ابتلاء و بروز بيمارى ۷ ـ ۲ روز.
- پيش درآمد: ندارد.
- علائم بيمارى:
تب ناگهانى، سردرد، گلودرد، و استفراغ در حالى‌که حلق و زبان بيشتر قرمز است. پس از ۱۲ الى ۲۰ ساعت دانه‌هاى نزديک يکديگر که از ناحيهٔ گردن شروع مى‌شود و تقريباً تمام بدن را مى‌پوشاند. در وسط صورت، آثارى از دانه‌ها ديده نمى‌شوند و تب نيز پائين مى‌آيد و مى‌افتد. آن وقت پوسته پوسته شدن آغاز مى‌گردد.
- عوارض اين بيمارى بيشتر متوجه قلب، کليه‌ها، غدد، مفاصل و گوش است.
- معالجه:
قرنطينهٔ فورى، اطلاع به وزارت بهدارى. (در کشور نويسنده ـ آلمان غربى ـ وظيفه است که هر بيمار مبتلا به مخلمک را به وزارت بهدارى معرفى کننند. مترجم).
- مواظبت‌هاى بعدى:
مانند هرگونه بيمارى تب‌دار ديگر. طبيب را بر بالين مريض حاضر کنيد. او دستورهاى بهداشتى مى‌دهد و فوراً پنى‌سلين تجويز مى‌نمايد و مريض را تحت‌نظر مى‌گيرد و مراقب عوارض بعدى مى‌شود. ابتلاء مجدد به بيمارى ممکن است ولى نادر مى‌باشد.
  ديفترى
- واکسيناسيون ممکن است. حتى کودکانى که واکسن زده‌اند مى‌توانند مبتلا شوند ولى بيمارى در آن صورت خفيف خواهد بود.
- عامل: باسيل ديفترى.
- طريقهٔ سرايت:
تقريباً هميشه توسط انسان به انسان، گاهى اوقات توسط اشياء نيز صورت مى‌گيرد. خطر جدى اينجا اشخاصى هستند که خود سالم مى‌باشند ولى حامل باسيل ديفترى مى‌باشند.
- زمان بين ابتلاء و بروز بيمارى ۵ ـ ۲ روز است.
- علائم بيمارى:
تب که غالباً زياد بالا نيست، سردرد و مشکل بلع همراه با گلودرد. روى لوزه‌ها غشاء سفيد رنگى ديده مى‌شود که محکم چسبيده و به سرعت توسعه مى‌يابد. در مراحل حادّ اين غشاء به طرف بالا (تا بينى و حلق) و به طرف پائين (تا حنجره) امتداد مى‌يابد و تنفس را به خطر مى‌اندازد. در اين بيمارى گاهى حالات مستثنى از قاعده نيز ديده مى‌شود. مثلاً ديفترى بينى، که گريبانگير نوزادان و اطفال کم سن و سال شده و باعث مى‌شود که سرما‌‌خوردگى سمجى همراه با ترشحات آبى رنگ از بينى بروز کند که اين ترشحات باعث زخم شدن سوراخ‌هاى بينى مى‌گردد.
- معالجه:
به محض مشکوک بودن به ديفترى بايد فوراً پزشک را بر بالين مريض حاضر نمود. و اگر طبيب در تشخيص صائب بود فوراً از سرم ديفترى استفاده مى‌کند. سرم بايد حتى‌المقدور در اسرع وقت تزريق شود. هر ساعت اينجا ذى‌قيمت است و مى‌تواند در سرنوشت حيات طفل نقش داشته باشد.
- يک‌بار ابتلاء به اين بيمارى مصونيت صددرصد نمى‌دهد و خطر ابتلاء هميشه وجود دارد.
  سياه سرفه
- واکسيناسيون ممکن است.
- عامل: باسيل سياه سرفه.
- طريقهٔ سرايت: از انسان به انسان توسط سرفه و عطسه.
- زمان بين ابتلاء و بروز بيمارى تقريباً يک هفته.
- پيش‌ درآمد:
مدت ۳ ـ ۲ هفته به‌نظر مى‌آيد که طفل سرماخورده و سرفه مى‌کند. در اين زمان تشخيص بيمارى مقدور نيست. اما بيمارى در اين دوران قابل انتقال است. از اين جهت مشکل مى‌توان جلوى سرايت آن را گرفت. و وقى بيمارى شناسائى مى‌شود ديگر دير شده که خواهران و برداران را از آن محفوظ بداريم.
- علائم بيمارى:
اگر سرماخوردگى پس از يک هفته بهتر نشد مى‌توان به سياه سرفه مظنون گرديد. سرفه‌ها در ابتدا خشک و عوعو مانند هستند که بالاخره يک دفعه سرفه مشخصه سياه سرفه آغاز مى‌شود: ابتدا سرفه‌ها کوتاه کوتاه و پشت سر هم و سمج سپس يک آنتراکت کوتاه و مجدداً سرفه‌ها هجوم مى‌آورند که همراه با خلط و بلغم و گاهى محتويات معده نيز با سرفه‌ها بالا مى‌آيد. تنفس در فاصله‌ ما بين دو مرحله سرفه بسيار مشقت بار است که همراه با صدائى است که هر کسى آن را يکبار شنيده باشد هيچ‌وقت فراموش نمى‌کند.
اين سرفه‌ها تشنج‌دار تقريباً ۳ هفته طول مى‌کشند و بعد کم‌کم خفيف‌تر مى‌شوند و بعد از ۸ ـ ۶ هفته ناپديد مى‌شوند. تب معمولاً در اوايل زياد بالا نيست و در دورهٔ اول بيمارى قطع مى‌شود. اين بيمار ممکن است تا ۳ ماه نيز به‌طول انجامد.
- طريقهٔ معالجه:
هواى تازه هميشه لازم است از آنجائى که طفل هجوم از سرفه‌ها وحشت دارد بنابراين شب نمى‌تواند خوب بخوابد و اگر هر بار سرفه با استفراغ همراه باشد طبيعى است که تجهيزات رختخواب نيز زود‌به‌زود کثيف مى‌شود. بنابراين پرستارى از اين بيمار بسيار خسته کننده است.
در اين بيمارى، تقويت روحيهٔ طفل مهم است زيرا از هجوم سرفه‌ها بيم دارد که خفه شود. مخصوصاً دختران در اين زمينه ترسوتر هستند. بنابراين شما بايد آرام باشيد و به طفل نشان بدهيد که هيچگونه خطرى او را تهديد نمى‌کند. سر طفل را که در حال سرفه است نگهداريد و از اين طريق به او نشان بدهيد با او همدردى مى‌کنيد و به تجربه ثابت شده است که از راه تقويت روحيه و همدردى، مى‌توان تا حدود زيادى، در هنگام هجوم سرفه‌ها جلوى استفراغ را گرفت. که اين امر براى کيفيت جسمى طفل نيز بسيار مهم است زيرا در اثر استفراغ‌هاى مکرر قواى بدنى طفل نيز ضعيف خواهد شد.
غذا را بيشتر به‌صورت مايع و حريره به طفل مى‌دهيم و از دادن غذاهاى سفت خوددارى مى‌ورزيم زيرا سرفه را تحريک مى‌کند. شربت سرفه مى‌خورانيم که البته غالباً تأثير ندارد. اگر بيمارى بسيار حاد باشد طبيب دستور داروهاى آرام‌بخش مى‌دهد. اگر نوزادى مبتلا به سياه سرفه شد بايد او را فوراً نزد طبيب ببريد و مدام تحت‌نظر پزشک قرار بدهيد.
اطفالى که در اثر سياه سرفه ضعيف شده‌اند توصيه مى‌شود که آب و هوا عوض بکنند. به کوه بروند يا به دريا ولى البته پس از سپرى شدن دوران هجوم سرفه‌هاى تشنجى اينکه آيا تغيير آب و هوا روى بيمارى سياه سرفه اثر دارد يا خير، تاکنون به اثبات نرسيده است.
- عوارض:
خطر التهاب و عفونت ريه مخصوصاً براى اطفال کم سن و سال وجود دارد. يک‌بار ابتلاء به اين بيمارى براى تمام مدت عمر مصونيت مى‌دهد.


همچنین مشاهده کنید